Milli Cemiyetler Ve Kuvayı Milliye

Milli Cemiyetler

(Yararlı Cemiyetler)

Kurulmalarındaki Amaç Nedir?

1 Mondros Mütarekesi’nden sonra işgallerin başlaması

2 Mondros Mütarekesi’ne göre Türk ordusunun terhis edilmesi

3 Devlet otoritesinin kalmaması

4 Birçok bölgede azınlıkların ayrıcalıklı cemiyet kurması

5 Padişah ve hükümetin işgallere kayıtsız kalması

6 Halkın can ve mal güvenliğinin sağlanamaması

Milli Cemiyetler

Bu cemiyetler, Mondros Mütarekesi’nin hemen ardından, Anadolu’nun işgali üzerine Türk ulusu tarafından kurulmuştur

Trakya Paşaeli Cemiyeti

Edirne’de Mondros Ateşkes Antlaşması’ndan hemen sonra 2 Aralık 1918′de kuruldu Amacı Trakya Bölgesi’nin Yunanistan’a verilmesini engellemek için Türkleri örgütlemekti Bu bölgedeki ordu komutanı Cafer Tayyar Paşa tarafından yürütülen çalışmaların sonucunda Lüleburgaz ve Edirne Kongreleri’nde toplandılar ve TBMM’ye bağlanma kararını aldılar

İzmir Müdafaa-i Hukuk-i Osmaniye Cemiyeti

İzmir’in işgalinden önce bu cemiyet önceleri Türklerin haklarını basın-yayın yoluyla savunmaya çalışmış, ancak 2-19 Mart 1919 tarihleri arasında düzenledikleri “Müdafaa-i Hukuk Kongresi” sonrasında silahlı direnişi benimsemişlerdir Direniş örgütlerine silah sağlanmıştır

Şark Vilayetleri Müdafaa-i Hukuk-i Milliye Cemiyeti

İzmir’in işgalinden sonra Ağustos 1919′da Erzurum’da kurulan bu cemiyet, daha önce İstanbul’da kurulmuş olan “Vilayet-i Şarkiye Müdafaa-i Hukuk-ı Milliye Cemiyeti” ne bağlı olarak açılmış, daha sonra İstanbul’dan ayrılarak “Şark Vilayetleri Müdafaa-i Hukuk-i Milliye Cemiyeti” adını almıştır Dopu Anadolu’nun Ermenilere verilmesini engellemeye çalışan bu cemiyet Erzurum Kongresi’nden sonra Mustafa Kemal bu cemiyet aracılığıyla öteki cemiyetleri birleştirmiştir

Kilikyalılar Cemiyeti

Mondros’tan hemen sonra İstanbul’da çalışmalarına başlayan bu cemiyet, daha sonra Adana ve dolaylarına geçerek orada Ermeniler ve Fransızlarla mücadele etmiştir

Trabzon Müdafaa-i Hukuk-ı Milliye Cemiyeti

Bu cemiyet Karadeniz’de bir Pontus Devleti kurmak isteyen Pontus Rum Cemiyeti’ne karşı kuruldu Diğer yandan da ayrılıkçı emeller peşinde koşan “Trabzon Havalisi Adem-i Merkeziyet Cemiyeti” ile mücadele etti Erzurum Kongresi’nden sonra “Doğu-Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti” nin şubesi haline geldi

Hareket-i Milliye ve Redd-i İlhak Cemiyeti

İzmir’in işgaline karşı savunma amacıyla kurulmuştur Redd-i İlhak Dernekleri; Redd-i İşgal, Redd-i İlhak İstihlas-ı Vatan Heyet- Milli adları ile ortaya çıkmıştır

Anadolu Kadınları Müdafaa-i Vatan Cemiyeti

Bu cemiyet Sivas Kongresi’nden sonra 9 Aralık 1919′da Sivas Valisi Reşit Paşa’nın eşi Melek Hanım’ın öncülüğünde kurulmuştur ABD Senatosu’na ve Avrupa devletlerinin parlamentolarına telgraflar çekilmiş, ulusal mücadelenin haklılığı anlatılmış, ordu için para ve malzeme toplanmıştır

Milli Kongre Cemiyeti

Esat Paşa tarafından İstanbul’da kurulmuştur (29 Kasım 1918) Basın ve yayınla mücadeleyi benimsemişlerdir Yazılarla halkın aydınlatılmasına çalışılmıştır

Ortak Özellikleri Nelerdir?

• Amaçları; Türk ulusunun bağımsızlığını sağlamaktı
• Kendi bölgelerini korumak ve işgalden kurtarmak için kurulmuşlardır
• Silahlı mücadele ile birlikte, basın-yayın yoluyla da mücadeleyi benimsemişlerdir
• İhtiyaçlarını bölge halkı karşılamıştır
• Müdafaa-i Hukuk Cemiyetleri, Milli devlet modelini benimsemişlerdir

Kuva-yı Milliye

Kuva-yı Milliye Neden Kuruldu?

Osmanlı Devleti’nin Birinci Dünya Savaşı’ndan yenik çıkması,

İtilaf Devletleri’nin Mondros Ateşkes Antlaşması uyarınca Anadolu’da yer yer işgallere başlaması,

Ordunun terhis edilmesi ve ülkeyi savunacak bir gücün kalmamış olması,

İstanbul Hükümeti’nin işgallere kayıtsız kalması ve halkın can ve mal güvenliğini sağlayacak önlemler almaması

Kuva-yı Milliye’nin Özellikleri Nelerdir?

• Kuva-yı Milliye, Ege Bölgesi’nde İzmir’in işgalinden sonra bölge halkının cepheler kurması ile ortaya çıktı
• İşgalcilere karşı silahlı direnişte bulunan, bağımsızlık ilkesini benimsemiş olan kişiler tarafından meydana getirilmiştir
• Kuva-yı Milliye birlikleri disiplinden yoksun olan düzensiz birliklerdir
• İhtiyaçları bölge halkı tarafından sağlanırdı
• Sivas Kongresi’nden sonra Temsil Kurulu’na, TBMM’nin açılmasından sonra da Milli Savunma Bakanlığı’na bağlanmışlardır

Kuva-yı Milliye’nin Faydaları ve Zararları

• Temsil Kurulu’na ve TBMM’ye karşı çıkan ayaklanmaları bastırdılar
• Milli Teşkilat adına otoriteyi ve düzeni sağladılar
• Cesaretli tutumları ile halkın direnişe katılmasını sağladılar
• Düşmanın ilerleyişini yavaşlattılar
• Kuva-yı Milliye’nin şefleri ayaklanmaları kendi yöntemlerine göre bastırıyordu İsyancıları kendi hukuk dışı kurallarına göre cezalandırmaları, halkın milli mücadeleye karşı güvensizlik duymasına neden oluyordu
• Halktan malzeme ve gıda maddesi sağlıyorlardı Bu durum halkın milli mücadeleden uzaklaşmasına neden oluyordu
• Kuva-yı Milliye birlikleri disiplinsiz tutumları ile devlet düzenine ters düşüyordu

Düzenli Orduya Geçişin Nedenleri Nelerdir?

• Kuva-yı Milliye’nin düzenli Yunan ordusunu yurttan atacak güçte olmaması,
• Kuva-yı Milliye’nin halka kötü davranması, devlet otoritesine ters bir tutum içerisine girmesi Kuva-yı Milliye’den düzenli orduya geçilmesini gerektirmiştir

MİLLİ CEMİYETLER VE ÖZELLIKLERI

1-Trakya Paşaeli Cemiyeti:
Özellikleri:

1-Mavri Mira Cemiyetinin Trakya’ya yönelik olarak yürüttüğü bölücü faaliyetlere karşı kurulmuştur

2-İstanbul ve boğazların işgal edilmesi bu cemiyetle Anadolu’nun bağlantısını kesmiştir

3-Bu cemiyet Osmanlı Devleti’nin yıkılması halin-de Trakya’da bir cumhuriyet kurmayı planlamaktadır

4-Edirne Kongresini düzenlemiştir

2-İzmir Müdafa-i Hukuk Cemiyeti:

Özellikleri:

1-Ege Bölgesinde Yunanlıların bölücü faaliyetlerine karşı çalıştı

2-2-9 Mart 1919 tarihinde İzmir’de Müdafa-i Hukuk Kongresini düzenledi

3-Kilikyalılar Cemiyeti:

Özellikleri:

1-Adana ve civarının Ermeni ve Fransızlara karşı bütünlüğünü korumak için kuruldu

4-Redd-i İlhak Cemiyeti:

Özellikleri:

1-İzmir’in işgaline tepki olarak kuruldu

2-Balıkesir ve Alaşehir kongrelerini düzenleyerek Ege Bölgesini örgütledi

3-Kuvay-ı Milliye yi harekete geçirerek silahlı direniş başlattı

5-Trabzon Muhafaza-i Hukuk-ı Milliye Cemiyeti:

Özellikleri:

1-Orta ve Doğu Karadeniz’deki Rum ve Ermeni faaliyetlerine karşı kuruldu

2-Erzurum Kongresinin toplanmasına yardımcı ol-du

3-Erzurum Kongresinde Doğu Anadolu Müdafa-i Hukuk Cemiyeti ile birleşti

6-Milli Kongre Cemiyeti:

Özellikleri:

1-İstanbul’da kuruldu

2-İlk defa kuvay-ı milliye tabirini kullandı

3-Milli mücadele için birleşmeyi savundu

4-Genelde basın yayın yoluyla propagandayı ilke edindi

5-16 Mart 1920’de İstanbul’un işgaliyle bu cemiyet dağıldı

7-Doğu Anadolu Müdafa-i Hukuk Cemiyeti:

Özellikleri:

1-Doğu Anadolu’nun Ermenilere karşı bütünlüğünü korumak için kuruldu

2-XV kolordunun Erzurum’da dağılmamış halde olması bu cemiyeti daha da etkin hale getirdi

3-Erzurum Kongresini düzenledi

4-Le Pays gazetesini çıkardı

5-Cemiyet; Türkleri azınlıklara göre daha güçlü tutmak için şu kararları aldı:

a-İşgallere karşı direnilecektir

b-Basın yayın yoluyla propaganda yapılacaktır

c-Bölge dışına göç edilmeyecektir

d-Bilim, iktisat ve din teşkilatları kurulacaktır

Milli Cemiyetlerin Özellikleri:

1-Türk halkının Mondros Mütarekesine ilk tepkisidir

2-Basın yayın faaliyetlerinin elverişli olmasından, elçiliklerin varlığından ve merkez durumunda olmasından dolayı İstanbul’u merkez edindiler

3-Milli mücadeleye örgütsel zemin hazırladılar

4-Halk arasında milli bilinci uyandırdılar

5-İşgalleri ve azınlıkların bölücü faaliyetlerini önlemeye çalıştılar

6-Bölgesel niteliklidirler

7-Mustafa Kemal gibi birleştirici bir liderden yoksun oluşları en büyük eksiklikleridir

8-İstanbul hükümetine, bağlı olmadıkları gibi; karşı da değillerdir

9-Sivas kongresinden önceki en büyük eksiklikleri tek elden idare edilmemeleridir

10-Türkçülük duyguları ile kurulmuşlardır

11-Genellikle ittihatçılar tarafından kurulmuşlardır

12-Programları bölgesel kurtuluşa yöneliktir Bütünü kapsayan plan ve programları yoktur

13-Önce basın yayın yoluyla propagandayı ilke edindiyseler de; kanlı işgallerin başlamasıyla silahlı mücadeleyi başlattılar

14-Sivas Kongresinde Anadolu ve Rumeli Cemiyeti adı altında birleştiler