İlk Uzay Aracı Sputnik Uydusu

ilk uzay Aracı Sputnik Uydusu

Sputnik 1, (Rusça: Спутник-1) Dünyanın ilk yapay uydusu Sputnik serisinden ilk uzay aracı SSCB tarafından 4 ekim 1957′de yörüngeye oturtuldu Sputnik 1′in uz Aya gönderilmesi soğuk Savaş yıllarında gerçekleşti ve süper güçler arasında yeni bir rekabet olan Uzay Yarışı’nı başlattı

Uydunun ağırlığı 80 kg olup, çapı 58 cm, yörünge yüksekliği 250 km idi Küre şeklinde bir gövdesi ve bundan ayrılan 2,4 ila 2,9 m uzunluğunda dört uzun antenivardı 20 ve 40 MHz gücünde iki Radyo vericisi bulunmaktaydı Bu radyo sinyalleri iyonosferdeki elektron yoğunluğunu ölçmede kullanıldı Ayrıca, uydunun iç basıncı ve sıcaklığı da sinyallerle iletiliyordu Böylece uydu çeperinin bir göktaşı tarafından delinip delinmediği takip edilebiliyordu Uydunun basınçlı iç bölgesi Azot gazıyla doldurulmuştu Ancak yörünge sırasında uydu çeperinin hiç delinmediği tespit edildi Bu durum, gelecekteki uzay uçuşları için dünya yörüngesinin güvenli olduğunu gösteriyordu

Sputnik 1, uz aya SSCB’deki (bugün Kazakistan sınırları içinde kalan) Baykonur Uzay Üssü’nden fırlatıldı Sputnik kelimesi yoldaş anlamına gelmektedir Sputnik 1′in resmi adı ise Yapay Dünya Uydusu’dur Sputnik’in fırlatılışının gerçek nedeni propagandadır, görünüşteki nedense Uluslararası Jeofizik yılı (1957-1958) çalışmalarına katkı sağlamaktır

Sovyetler’in Dünya yörüngesine uydu yerleştirebilecek Teknolojiyi edindiği anlaşıldığında, Sovyet Bilimler Akademisi’nden Mstislav Keldiş, uz Ayda çeşitli de Neyler yapabilecek bir b Uçuk tonluk konik bir uydu planladı Ancak bu sırada Sovyet istihbaratı ABD’nin, uzaya, tek amacı yörüngeye oturup oturmayacağının görülmesi olan “basit bir uydu” göndermek istediğini Haber aldı “Basit uydu” fikrini kapan Sovyetler, geride kalmamak için hızla Sputnik 1′i geliştirdiler Böylece Dünya yörüngesine daha pahalı uyduların gönderilmesi imkanı da sınanmış olacaktı Ayrıca, uydu, Ekim Devrimi’nin yıldönümü kutlamalarına yetişecekti Uydu ve roketin tasarımı Sovyet roket bilimci Korolyov tarafından yapıldı

Aslında, Sputnik 1, ABD’nin “basit uydusu” Vanguard’dan çok daha ağırdı Aylar sonra Vanguard uydu su yörüngeye girdiğinde, Kruşçev, onunla “greyfurt” diye alay edecekti

Sputnik 1, pilleri bitinceye kadar üç hafta boyunca sinyal gönderdi Bundan sonra uydunun yörüngesi görsel olarak izlenmeye devam edildi Yörüngesi gitgide alçalan Sputnik 1, fırlatmadan 92 gün sonra, 4 Ocak 1958′de atmosfere girerek yandı Sputnik 1, yörüngede 1400 tur atmış, 70 milyon km yol kat etmiştir

Sputnik 1, yörüngede kaldığı sürece 6 kadirden bir cisim parlaklığında gözlenebiliyordu Sputnik 1′i yörüngeye oturtan roket de yörüngeye girmiş olup, Dünya’dan 1 kadirde görülebilmekteydi

Sputnik 1′e karşılık ABD hemen uzaya bir uydu göndermeyi denedi Ancak yaptığı ilk denemeler başarısızlıkla sonuçlandı ABD uzaya ancak 1958′de bir uydu gönderebildi ABD’nin başarısızlığı, bu ülkede eğitim müfredatının ve sisteminin gözden geçirilmesine, roket bilimine ve fen bilimlerine ilgi uyanmasına ve uzay projelerine ayrılan mali kaynağın artmasına neden oldu Bu gelişmeler, Uzay Yarışı’nın başlangıcı sayılmaktadır

Sputnik 1′in çeşitli kopyaları ve maketleri Rusya’da ve diğer ülkelerdeki müzelerde sergilenmektedir SSCB’nin yedekleme ve test amacıyla dört ila yirmi kadar Sputnik 1 kopyası yaptığı iddia edilmektedir

Sputnik krizi

4 Ekim 1957´de Sovyetler Birliği´nin uzaya fırlattığı Sputnik yapay uydusunun ardından ABD ve SSCB arasında yaşanan yarış

1950´lerin başında hem ABD hem de SSCB uzaya ilk uy duyu fırlatmak için birbirleriyle bir yarış içine girmişlerdi ABD´nin başarısız denemelerinin ardından hiç beklenmedik bir zamanda SSCB, bir Basketbol topu büyüklüğünde 85 kg ağırlığındaki Sputnik I uydusunun yörüngeye oturtulduğunu açıkladı

Bu ABD için tam bir şoktu Bu olay hem teknoloji yarışında geride kalmak demekti hem de daha önemlisi, bu denemeyi başaran Sovyetlerin Nükleer bir silahi ABD üzerine gönderebileceği paranoyası tüm Amerikalıların aklına girmişti Bunun hemen ardından, ABD bir dizi fırlatma daha denedi ancak hiçbirinde başarıya ulaşamadı Sovyetler, 3 Kasım 1957´de bu kez uzaya giden ilk Canlı olan Layka adlı köpeği taşıyan Sputnik II uydusunu da başarıyla fırlattı Bu, Uzay Çağı´nı açma yarışını Sovyetlerin kazandığı anlamına geliyordu

Kronoloji

4 Ekim 1957 SSCB: Sputnik 1 (836 kg) fırlatıldı

3 Kasım 1957 SSCB: Sputnik 2 (5083 kg) Laika ile beraber fırlatıldı

6 Aralık 1957 ABD: Vanguard TV-3 kalkış platformunda patladı

3 Şubat 1958 SSCB: Sputnik 3 denemesi başarısız oldu

5 Şubat 1958 ABD: İkinci Vanguard denemesi başarısız oldu

5 mart 1958 ABD: Explorer 2 denemesi başarısız oldu

17 Mart 1958 ABD: Vanguard 1 (147 kg) fırlatıldı

26 Mart 1958 ABD: Explorer 3 yörüngede

28 nisan 1958 ABD: Üçüncü Vanguard denemesi başarısız oldu (Kalkış sırasında devrildiği için bu mekiğe İngilizler alaycı bir şekilde Sputnik´le kafiyeli olsun diye devrilen mekik anlamına gelen Flopnik demeye başladılar)

15 Mayıs 1958 SSCB: Sputnik 3 (1,327 kg) yörüngede

27 Mayıs 1958 ABD: Vanguard denemesi dördüncü kez başarısız oldu

26 haziran 1958 ABD: Vanguard beşinci kez başarısız oldu

26 Temmuz 1958 ABD: Explorer 4 yörüngeye girdi ve Van Allen Radyasyon kemerlerini haritaladı

24 Ağustos 1958 ABD: Explorer 5 denemesi dördüncü kez başarısız oldu

26 Eylül 1958 ABD: Vanguard denemesi altıncı kez başarısız oldu