10-10-2012
|
#1
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Akrabalık Nedir ? Akrabalık Dereceleri Nelerdir?

Akrabalık, bireyleri, kan bağları, evlilik ya da evlat edinme yoluyla birbirine bağlayan bir ilişkidir
Akrabalık ilişkilerinde, tanım gereği evlilik ve aile söz konusu olsa da, bu kurumlardan çok daha geniş kapsamlıdır Çağcıl toplumların büyük bölümünde dolaysız ailenin kapsamını aşan pek az toplumsal yükümlülük olsa da, öteki pekçok kültürde akrabalık, toplum yaşamının çoğu yönü için esastır
1 Derece Akrabalarınız
Anneniz Babanız Kardeşleriniz ve Çocuklarınızdır
2 Derece Akrabalarınız
Dedeniz
Nineniz
Amcanız
Dayınız
Halanız
Teyzeniz
3 Derece Akrabalarınız
Kuzenleriniz (Teyze ,Amca, Hala , Dayı Çocukları ) ve Yiğenlerinizdir

Karı
Karı, bir erkeğin evlenmiş olduğu kadının o erkeğe (kocaya) göre alan akrabalık durumu Türkçede hanım sözcüğü, nadiren de Arapça kökenli zevce sözcüğü aynı anlamda kullanılır
Karı sözcüğü eş anlamının yanısıra argoda kadın anlamında da kullanılır
Koca
Koca, (zevç) bir kadının evlenmiş olduğu erkek, eş Bir erkeğin hangi şartlarda koca sıfatına sahip olacağı ve zorunlulukları kültürden kültüre değişiklik gösterir Çoğu ataerkil toplumda koca, eşinin ve çocuklarının koruyucusu olarak kabul edilir
Kardeş
Kardeş, anne veya babadan en az birinin ortak olduğu kişilerin birbirlerine göre durumuna verilen addır Kardeşler erkek ya da kız olabilirler Birçok toplumda kardeşler anne babalarıyla birlikte aynı ortamda oynayarak ve eğlenerek çocukluklarını birlikte geçirerek büyürler Bu kalıtsal ve fiziksel yakınlık birbirlerine karşı sevgi ya da düşmanlık gibi duygusal hisler beslemelerine neden olur
Doğum sırasına göre büyük kardeş erkek olduğu zaman ağabey, kız olduğu zaman ise abla olarak adlandırılırlar
Amca
Amca, babanın erkek kardeşi Yeğene göre bu kişi; yeğenin onun için kullandığı sözcük, dişi karşılığı haladır Ayrıca bir kimsenin, babası olacak yaştaki erkekler için saygı ve sevgi belirtmek amacıyla da kullandığı sözcük Baba yarısı da denir
Dayı
Dayı, annenin erkek kardeşi Anneden yaşça küçük veya büyük olabilir Bir kişi herhangi bir dayısının yeğenidir Dayı sözcüğü, aynı zamanda, bazı yörelerde bir kimsenin akrabalık bağı olmayan, kendisinden yaşça oldukça büyük erkeklere hitap ederken kullandığı bir hitap ve saygı sözüdür
Etimoloji
Öztürkçe bir sözcüktür Sözcüğün eski Türkçedeki aslı "tay/tayı"dır ve bu sözcük dadı veya sütnine anlamındaki "taya" ve teyze anlamındaki "tayıza" sözcükleriyle akrabadır
Bazı dillerde dayı ve amca (ve hatta enişte) sözcükleri tek bir kavramla karşılanmıştır ve gerektiğinde bu akrabanın anne tarafından mı yoksa baba tarafından mı olduğu ayrıyeten belirtilir Örneğin İngilizcede bu anlamda uncle sözcüğü kullanılır
Baldız
Baldız, bir erkeğe göre karısının kız kardeşi Baldızlık evlilik yoluyla kazanılan bir akrabalık derecesidir
Dünür
Dünür, eşlerin baba ve analarının birbirlerine göre durumudur Ayrıca kız istemeye giden erkek tarafındaki kimselere de dünür denmektedir
Nine
Nine, nene veya büyükanne, bir kimsenin annesinin annesinin veya babasının annesinin o kimseye göre olan akrabalık durumu Babanın annesine babaanne, annenin annesine anneanne de denir
Teyze
Teyze, annenin kız kardeşi Anneden yaşça küçük veya büyük olabilir Bir kişi herhangi bir teyzesinin yeğenidir Teyze sözcüğü bazı yörelerde bir kimsenin akrabalık bağı olmayan, kendisinden yaşça oldukça büyük kadınlara hitap ederken kullandığı bir hitap ve saygı sözüdür
Etimoloji
Öztürkçe bir sözcüktür Eski Türkçedeki aslı "tayıza" dır "Tay/tayı" (dayı) sözcüğünden -eze (kız kardeş) ekiyle türetilmiştir
Bazı dillerde teyze ve hala (ve hatta yenge) sözcükleri tek bir kavramla karşılanmıştır ve gerektiğinde bu akrabanın anne tarafından mı yoksa baba tarafından mı olduğu ayrıyeten belirtilir Örneğin İngilizcede bu anlamda aunt sözcüğü kullanılır
Yeğen
Yeğen, bir kimsenin kardeşinin çocuğu Bir kimse amca, hala, teyze ve dayıları ile bunların eşlerinin yeğenidir
Bazı yörelerde özellikle küçük yaştaki kuzenler için de yeğen sözcüğü kullanılır Yine bazı yörelerde yetişkin erkekler tarafından akrabalık bağı olmayan yaşça küçük erkeklere hitap ederken de kullanılır
|
|
|