Kalori Nedir?Nasıl Ölçülür?

Bir kilogram suyun sıcaklığın bir dereceye yükseltmek için gerekli ısı miktarı Isı birimi olarak kullanılır Besinlerin, dokular içinde yanarak vücudun sıcaklığını ve kuvvetini sağlamak için gerekli değerleri de kalori ile ölçülür

İnsanın günlük kalori ihtiyacı, yaşa, bünyeye, çalışma şekline, iklime göre değişmektedir Yapılan incelemelerde, 70 kilo ağırlığında bulunan bir kimsenin günde en az 1860 kaloriye ihtiyacı olduğu anlaşılmıştır

Kalori bakımından en önemli besinler, proteinler, karbonhidratlar ve yağlardır Proteinler, vücuda enerji verdikleri gibi, yapı ödevini de görürler

Karbonhidratlar ve yağlar da enerji veren maddelerdir Proteinlerin bir gramının vücuda verdiği kalori 4,1, Karbonhidratların 4,1; yağların ise 9,3 tür

KALORI NASIL ÖLCÜLÜR

Kalori denilince aklımıza gıdalar gelir ama aslında kalori bir enerji birimidir Her çeşit enerji kalori ile ölçülür Bilimsel olarak l gram suyun ısısını l derece yükseltmek için gerekli enerji miktarıdır diye tarif edilir Nedendir bilinmez gıda ve fizik dalı ile uğraşanlar arasında enerjinin birimi ile ilgili garip bir anlaşmazlık vardır Gıda uzmanlarının l kalori dedikleri değer aslında bilimsel olarak l000 kalori yani l kilokaloridir

İnsanlar egzersiz yaparak kalori yaktıklarını söylerler Bu pek doğru bir ifade değildir Kalori enerjidir, enerji ise yakılamaz ama yiyecekler yakılabilir Kömür yakıldığında içindeki enerji nasıl açığa çıkıyorsa vücut da yiyeceklerdeki yağ, protein ve karbonhidratları alevsiz olarak kimyasal yolla yakarak enerji elde eder

Kimyada genel bir kural vardır Eğer iki kimyasal reaksiyona aynı elementlerle başlıyor ve sonunda aynı şeyleri elde ediyorsanız, reaksiyonun şekli ne olursa olsun, elde edilen enerji miktarı aynıdır Bu nedenle, bir yiyecek metabolizmada yakılınca elde edilen enerji, aynı yiyeceği ateşte yakmakla elde edilecek enerji ile aynıdır

Yiyeceklerin kalori miktarını ölçen ve kalorimetre adı verilen alet, bir su tankı ve onun içine batırılmış, yüksek basınçlı oksijen bağlantısı olan çelik bir kaptan oluşan basit bir düzenektir

Kalorisi ölçülecek yiyecek çelik kaba konulur, oksijen verilerek tutuşturulur Yanma bitince kabı çevreleyen sudaki ısı yükselmesi ölçülür Derece olarak ısı yükselme miktarı ile kilogram olarak suyun ağırlığı çarpılınca sonuç doğrudan (gıda uzmanlarının kullandığı) kalori miktarını verir

İnsanlar bu şekilde yiyeceklerin kalori miktarlarını ölçerlerken bir şeyin farkına vardılar Hangi yiyeceğin içinde olurlarsa olsunlar bütün protein türlerinin bir gramları aynı miktarda kalori veriyorlardı Aynı şeyler yağlar ve hidrokarbonlar için de geçerliydi Protein ve karbonhidratların her bir gramı 4, yağların ise 9 kalori içeriyordu

O halde yiyecekleri tek tek yakarak kalori miktarlarını ölçmeye gerek yoktu Bir yiyecekte kaç gram yağ, protein ve karbonhidrat olduğu biliniyorsa iş kolaydı Protein ve karbonhidrat gramajlarını 4, yağınkini ise 9 ile çarparak yiyeceğin toplam kalori miktarı bulunabiliyordu

Yine de kalorimetre ile insan vücudu arasında küçük bir fark vardır Kalorimetrede yiyeceğin tümü yakılır Vücutta ise yağın yüzde 2si, karbonhidratın yüzde 5i, proteinin de yüzde 8i sindirilip parçalanmadan yani enerjiye dönüşmeden vücuttan çıkar gider Hassas değerlendirmelerde bu farkı hesaba katmak gerekir