Taksozplazma Hastalığı

Toksoplasma hastalığı; toksoplasma gondi isimli protozon ailesinden bir parazit tarafından oluşturulan, kedi, köpek, kuş ve insanlarda görülen ve çeşitli sistemleri etkileyen bir hastalıktır



Toksoplazmozis Toxoplasma gondii adı verilen parazitin neden olduğu bir enfeksiyondur İlk kez 1908 yılında Afrikada gondi adı verilen bir tür kemirgende saptanmıştır Tüm dünyada insanların da dahil olduğu pekçok tür omurgalı canlıda enfeksiyona neden olur Buna karşılık sadece evcil kedilerin barsağında dişisi ve erkeği bir araya gelerek üreyebilir Başka bir yerde üremesi mümkün değildir Bu enfektif parazitler kedinin dışkısı ile dış dünyaya atılır ve buradan diğer canlılara sindirim sistemi yolu ile bulaşır Bir başka değişle enfeskiyonun insan ya da diğer hayvanlara bulaşabilmesi için ağızlarından girmesi gerekir Kediler de bu paraziti enfekte bir hayvanı (fare gibi) çiğ olarak yediklerinde alırlar Bundan sonta yaklaşık 2 hafta süreyle parazit kedinin barsağında çoğalır Takip eden dönemde kedinin dışkısı ile dışarıya atılır Atılan bu parazitlerin bulaşıcı olabilmesi için dış dünyada 24 saat geçirmeleri gerekir Daha önce bulaşıcılıkları olmaz Enfekte bir kedi yaklaşık 2-3 hafta süreyle dışkısı ile parazit atar Bundan sonraki dönemde kedinin dışkısında parazit olmaz Bir kere toksoplazma enfeksiyonu geçiren kedi bağışıklık kazanır ve daha sonra yeniden enfekte olmayacağı gibi bulaştırıcılık özelliği de taşımaz Benzer bir özellik insanlarda da vardır Bir kere enfeksiyon geçiren bir kişi bağışıklık kazanır ve daha sonra yeniden hastalanmaz Sokak kedileri genelde bu enfeksiyonu yaşamlarının çok erken döneminde geçirirler ve bağışıklık kazanırlar Bu nedenle büyük sokak kedilerinden enfeksiyon bulaşması çok uzak bir olasılıktırBenzer şekilde çiğ etle beslenmeyen sadece kuru mama yiyen ve sokağa çıkmayan ev kedilerinde ise hastalığın görülmesi olanaksızdır Kedinin dışkısı ile toprağa atılan ve 24 saat içinde bulaşıcı özellik kazanan parazitler beslenme sırasında (örneğin otlaklarda) sığır, koyun, inek gibi hayvanların sindirim sitemine geçer Daha sonra buradan kas dokusu içine geçerek hayvanı enfekte eder Böyle bir hayvanın eti pişirilmeden ya da az pişirilerek bir insan tarafından yendiğinde direkt olarak o insanda da enfeksiyona neden olur Bir başka bulaşma yolu da toksoplazma bulunan toprakla temas etmiş meyve ve sebzelerin uygun şekilde yıkanmadan yenmesidir

Görüldüğü gibi toksoplazma insana 3 temel şekilde bulaşabilir

1-) Enfekte bir kedinin dışıkısı ile temas edip daha sonra bu temasın gerçekleştiği eli yıkamadan ağıza götürmek

2-) Enfekte bir hayvanın etini iyice pişirmeden yemek

3-) Paraziti barındıran bir besin maddesini iyice yıkamadan yemek İnsanlarda bir bulaşma yolu daha vardır:

4-) Enfekte bir anne adayından hamilelik sırasında bebeğine bulaşması

Toksoplazma enfeksiyonları erişkinlerde genelde pek belirti vermez Çoğu zaman doktora gitme gereksinimi doğurmayan hafif bir soğuk algınlığı şeklinde atlatılır Hafif kas ve eklem ağrıları, halsizlik, yorgunluk, lenf düğümlerinde şişlik gibi belirtiler görülebilir Belirtiler birkaç hafta ile birkaç ay içinde kendiliğinden geriler Çok nadiren göz enfeksiyonlarına neden olabilir Bağışıklık sistemi baskılanmış lösemi, lenfoma, AIDS hastaları ile organ nakli yapılan hastalarda çok daha ağır seyredebilir ve hatta ölümlere neden olabilir<span> </span>Toksoplazmozis Toxoplasma gondii adı verilen parazitin neden olduğu bir enfeksiyondur İlk kez 1908 yılında Afrikada gondi adı verilen bir tür kemirgende saptanmıştır Tüm dünyada insanların da dahil olduğu pekçok tür omurgalı canlıda enfeksiyona neden olur Buna karşılık sadece evcil kedilerin barsağında dişisi ve erkeği bir araya gelerek üreyebilir Başka bir yerde üremesi mümkün değildir Bu enfektif parazitler kedinin dışkısı ile dış dünyaya atılır ve buradan diğer canlılara sindirim sistemi yolu ile bulaşır Bir başka değişle enfeskiyonun insan ya da diğer hayvanlara bulaşabilmesi için ağızlarından girmesi gerekir Kediler de bu paraziti enfekte bir hayvanı (fare gibi) çiğ olarak yediklerinde alırlar Bundan sonta yaklaşık 2 hafta süreyle parazit kedinin barsağında çoğalır Takip eden dönemde kedinin dışkısı ile dışarıya atılır Atılan bu parazitlerin bulaşıcı olabilmesi için dış dünyada 24 saat geçirmeleri gerekir Daha önce bulaşıcılıkları olmaz Enfekte bir kedi yaklaşık 2-3 hafta süreyle dışkısı ile parazit atar Bundan sonraki dönemde kedinin dışkısında parazit olmaz Bir kere toksoplazma enfeksiyonu geçiren kedi bağışıklık kazanır ve daha sonra yeniden enfekte olmayacağı gibi bulaştırıcılık özelliği de taşımaz Benzer bir özellik insanlarda da vardır Bir kere enfeksiyon geçiren bir kişi bağışıklık kazanır ve daha sonra yeniden hastalanmaz Sokak kedileri genelde bu enfeksiyonu yaşamlarının çok erken döneminde geçirirler ve bağışıklık kazanırlar Bu nedenle büyük sokak kedilerinden enfeksiyon bulaşması çok uzak bir olasılıktırBenzer şekilde çiğ etle beslenmeyen sadece kuru mama yiyen ve sokağa çıkmayan ev kedilerinde ise hastalığın görülmesi olanaksızdır Kedinin dışkısı ile toprağa atılan ve 24 saat içinde bulaşıcı özellik kazanan parazitler beslenme sırasında (örneğin otlaklarda) sığır, koyun, inek gibi hayvanların sindirim sitemine geçer Daha sonra buradan kas dokusu içine geçerek hayvanı enfekte eder Böyle bir hayvanın eti pişirilmeden ya da az pişirilerek bir insan tarafından yendiğinde direkt olarak o insanda da enfeksiyona neden olur Bir başka bulaşma yolu da toksoplazma bulunan toprakla temas etmiş meyve ve sebzelerin uygun şekilde yıkanmadan yenmesidirGörüldüğü gibi toksoplazma insana 3 temel şekilde bulaşabilir1-) Enfekte bir kedinin dışıkısı ile temas edip daha sonra bu temasın gerçekleştiği eli yıkamadan ağıza götürmek2-) Enfekte bir hayvanın etini iyice pişirmeden yemek3-) Paraziti barındıran bir besin maddesini iyice yıkamadan yemek İnsanlarda bir bulaşma yolu daha vardır:4-) Enfekte bir anne adayından hamilelik sırasında bebeğine bulaşması Toksoplazma enfeksiyonları erişkinlerde genelde pek belirti vermez Çoğu zaman doktora gitme gereksinimi doğurmayan hafif bir soğuk algınlığı şeklinde atlatılır Hafif kas ve eklem ağrıları, halsizlik, yorgunluk, lenf düğümlerinde şişlik gibi belirtiler görülebilir Belirtiler birkaç hafta ile birkaç ay içinde kendiliğinden geriler Çok nadiren göz enfeksiyonlarına neden olabilir Bağışıklık sistemi baskılanmış lösemi, lenfoma, AIDS hastaları ile organ nakli yapılan hastalarda çok daha ağır seyredebilir ve hatta ölümlere neden olabilir

<span>Belirtileri: Kedilerde; ateş, halsizlik, öksürük, lenf yumrularında büyüme, dalakta büyüme, kusma, ishal, çok nadir olmakla beraber beyin yangısı (ensefalomiyelitis), gözde deformasyonlar oluşturabilir Özellikle yavru kediler toksoplasma enfeksiyonuna çok daha hassastırlar Kedide ateşin yükselmesinden dolayı farkedilen genel durum düşkünlüğü ve iştahsızlık, çoğu zaman özellikle yavru kedilerde şiddetli ishal ve daha hafif seyreden kusma bulguları ile veteriner hekime başvurulur Veteriner hekim parazitin varlığını dışkı tahlili veya kan tahlili (serolojik olarak) ile teşhis eder ve tedavi programını belirler Tedaviye cevap verme ihtimali eğer farklı hastalıklarla komplike olmamışsa yüksektir Çoğu kedi ve hatta insan toksoplasma enfeksiyonunu hiç bir ciddi bulgu yaşamadan atlatır Kısa bir halsizlik, kırgınlık döneminden sonra enfeksiyon vücut tarafından kontrol altına alınabilir ve bağışıklık gelişir

İnsanlar tesadüfen kan tahlili yaptırıp toksoplasma baktırdığında daha önce enfeksiyonu yaşadığını ve bağışık durumda olduğunu doktordan hayretle öğrenebilrler (Dünya nüfusunun yarıdan fazlası toxoplasma enfeksiyonu geçirmiş ve bağışıklık kazanmıştır)

Bulaşma: Özellikle içinde yeterince pişmemiş et olan yemekler toksoplasma hastalığının en fazla bulaşma sebebidir Toksoplasma enfeksiyonu yaşayan kedilerin de bu dönemde hastalığı bulaştırdığı bilinmektedir

İnsanlardaki etkisi: Toksoplasma hastalığı hamile hanımlarda eğer daha önce enfeksiyonu geçirmemiş ve bağışıklık gelişmemişse bebeğin düşmesine sebep olabilir Ancak bunun için hamilelik öncesi hiç bir şekilde toksoplasma etkeni almamış, bağışıklık edinilmemiş ve hamilelik sırasında enfeksitona yakalanmış olmanın gerekliliğini tekrarlıyorum Yani hastalığı geçirmiş ve bağışıklık kazanmış hanımların hamileliklerinde toksoplasma yönünden bir problem yaşanmaz En doğrusu çoğu hanımın yaptığı gibi bebek sahibi olmak istendiğinde doktora başvurularak diğer testlerle beraber toksoplasma testini de yaptırmaktır Eğer testle bağışık olunduğu anlaşılırsa zaten evdeki kediyle ilgili bir problem yoktur Test sonucunda bağışık olmadığı anlaşılırsa veteriner hekimle görüşülüp kediden kan alınarak toksoplasma yönünden serolojik muayeneleri yapılır Eğer kedinin enfekte olduğu anlaşılırsa enfeksiyon kontrol altına alınıncaya ve bağışıklık oturuncaya kadar hamike hanımdan ayrı bir ortamda bulunması sağlanabilir