Fokgiller.

Fokgiller ya da denizköpeğigiller (Phocidae), etçiller takımının en büyük yüzgeçayaklı familyası

Soğuk ve ılıman denizlerin kıyılarında yaygındırlar, tropik denizlerde çok az türleri bulunur Familyanın Türkiyede rastlanılabilen tek temsilcisi Akdeniz foku'dur

Ölçüleri

Yüzgeçayaklılar üst familyasının en büyük ve en küçük türleri fokgiller familyasına aitdir Fokgillerin ortalama ölçüleri morslar ve denizaslanıgillerden küçüktür En küçükleri Baykal foku ve kıvrak fok, 110-140 cm uzunluğa ve 50 kg'dan biraz fazla bir ağırlığa ulaşırlar Büyüklük rekorunu 6,5 metre uzunluğa ve 4 ton ağırlığa kadar varan deniz fili tutmaktadır

Denizaslanıgillerden farklı olarak, fokgillerde çoğunlukla dişi ve erkek türler aynı büyüklükte, bazen dişiler biraz daha büyük olurlar Sadece deniz fillerinde erkekler dişilerden çok daha büyük olurlar

Yüzgeçleri

Ilerleme yöntemleri başlığı altında da açıkladığımız gibi fokgillerin ön yüzgeçleri denizaslanıgillerde olduğundan küçüktür Parmaklarında güçlü tırnakları vardır Bu tırnakları ile yere tutunur, ya da karın içine mağaralar kazarlar Sadece bazı antarktik türlerde tırnaklar gerilemişdir

Arka yüzgeçlerinde en dışta kalan parmak en uzunudur Arka yüzgeçlerindede tırnaklari vardır, ama bu tırnakları kullanmazlar Güney yarıkürenin çoğu türlerinde bu arka yüzgeç tırnakları yok olmuşdur

İlerleme yöntemleri

Fokgillerin denizaslanıgiller arasındaki diğer mühim bir farkları, ilerleme gücünü öne değil arkaya aktarmış olmalarıdır Denizaslanıgiller suyun içinde bir penguen gibi güçlü ön yüzgeçleriyle ilerlerken, fokgiller yüzerken çok daha zayıf olan ön yüzgeçlerini hızı kesmesinler diye vucutlarına dayar ve pek kullanmazlar Fokgiller yüzmek için arka yüzgeçlerinin parmaklarını gerip onları daha geniş yaparlar ve onların gücü ile ilerlerler

Böylece fokgillerin suda yaşamaya, denizaslanıgillerden daha iyi ayak uydurmuş olduklarını söyliyebiliriz Çünkü suda işlerine yaramayan ön yüzgeçleri zayıflamışdır Bu yüzden karada hareket etmek onlar için irikulaklıgillerde olduğundan daha zordur Fokgiller karada karınları üzerinde sürünerek ilerler Bu yorucu ilerleme yönteminden dolayı bazen sağa ya da sola doğru ilerlemek için o yana doğru yuvarlanırlar Karlı ve buzlu bir ortamda kayabildikleri için daha rahat ilerlerler

Eskiden denizaslanıgillerin fokgillerden daha ilkel bir familya oldukları düşünülmüşdür Modern bilimde ama böyle bir fikirden kaçınılır, çünkü iki familyanında bulunan en eski kalıntıları aşağı yukarı aynı yaşlardadır

Yaşam şekilleri

Fokgiller, denizaslanıgiller gibi büyük koloniler oluşturmazlar Sadece deniz fillerinde, bir erkek diğer erkeklerle dövüştükten sonra iyi kolladığı bir harem oluşturur Çoğu fokgiller yalnız ya da küçük topluluklar içinde yaşarlar

Beslenme

Çoğu fokgiller balık ve diğer deniz hayvanları ile beslenirler Bazıları bir tür besin üzerinde uzmanlaşmışlardır; örneğin yengeç yiyen fok'un yaşam şekli ve hatta çene yapısı güney kutbu yengeçleri ile beslenmeye ayak uydurmuştur Deniz parsı ise tam bir yırtıcı hayvandır, penguenler ve diğer fok türlerini avlar Katil balina ve köpekbalıklarının yanında, Güney Okyanusu'nun en başarılı avcılarından biridir

Sınıflandırma

Fokgiller familyasını sınıflandırmanın en mantıkli yolu, güney yarıkürenin türlerini Monachinae, ve kuzey yarıkürenin türlerini Phocinae olarak ayırmakdır

McKenna & Bell'e göre sınıflandırma (ancak oymaklar alt familyaya, alt oymaklar ise oymağa çevrilmişlerdir):

Alt familya: Monachinae

Oymak: Monachini

Cins: Monachus

Akdeniz foku (Monachus monachus)

Hawaii foku (Monachus schauinslandi)

Karayip foku (Monachus tropicalis)

Cins; Deniz fili (Mirounga)

Kuzey deniz fili (Mirounga angustirostris)

Güney deniz fili (Mirounga leonina)

Oymak: Lobodontini

Cins: Ommatophoca

At foku (Ommatophoca rossii)

Cins: Lobodon

Yengeç yiyen fok (Lobodon carcinophagus)

Cins: Hydrurga

Pars foku (Hydrurga leptonyx)

Cins: Leptonychotes

Weddell foku (Leptonychotes weddellii)

Alt familya: Phocinae

Cins: Cystophora

Balonlu fok (Cystophora cristata)

Cins: Erignathus

Sakallı fok (Erignathus barbatus)

Cins: Asıl foklar (Phoca)

Semer foku (Phoca groenlandica)

Kıvrak fok (Phoca hispida)

Hazar foku (Phoca caspica)

Baykal foku (Phoca sibirica)

Larga foku (Phoca largha)

Bayağı fok (Phoca vitulina)

Cins: Halichoerus

Boz fok (Halichoerus grypus)

Cins: Histriophoca

Çizgili fok (Histriophoca fasciata)

Kürkleri

Yetişkin fokların derileri, maroken eşya yapımında kullanılmak üzere sepilenirÇok büyük derilerden, ayakkabıların sayaları için deri yapılır Kürkçülükte çok genç fokların derileri kullanılırBununla birlikte, yavru fok kırımı hakkında kamuoyu uyarıldıktan sonra AET 1983'te ortak bir talimatla 1 Ekim 1983-1 Ekim 1985 arası yavru fok derisi yasaklanmış,sonra bu yasak 4 yıl daha uzatılmıştır

Kladistik analizi

1996 da Bininda-Emonds ve Russell fokgiller üzerinde kladistik bir analiz yapmaya çalışmışlardır Kafatasları, çeneleri ve yüzgeçlerin özelliklerini incelemişlerdir Bu incemeler Monachinae ve Phocinae'nin gerçekten iki ayrı monofiletik takson olduğu hakkında kanıtlar getirmişdir Ancak büyük ihtimalle Phoca cinsi parafiletik'dir, ve Monachinae'nin yukarıda gösterilen oymağa konulmasıda doğru değil gibi gözükmektedir Bu yapılan araştırmada birden fazla kladiogramlar ortaya konulmuşdur