Kıymetli Osmanlı Kumaşları

Kıymetli Osmanlı kumaşları Dudullu’da dokunuyor

Üç katlı mütevazı bir binada, paha biçilmez Osmanlı kumaşları aslına uygun bir şekilde yeniden doğuyor Kumaşları n iplikleri nadide kök boyalarla boyanıyor, Anadolu’dan toplanan antika tezgahlar da dokunuyor Rengarenk ipekler ve sandık oyalarıyl a ‘modasız, bedensiz ve mevsimsiz’ tasarımla r yaratılıy or Burası Issey Miyake, Pucci ve Ungaro’nun tasarımcı ları ziyarete geldiğind e şapkaları nı uçuran yer Diğer bir deyişle, Armaggan markasını n destekled iği ‘Türk Kültür Vakfı’na bağlı Doğal Boya Araştırma, Geliştirm e ve Uygulama Merkezi



DATU yani Doğal Boya Araştırma, Geliştirm e ve Uygulama Merkezi’nin başında enerjisiy le şaşırtan dirayetli bir kadın var: Prof Ozanay Omur Uzmanlık alanı Türk tekstille ri Bu merkez geçen yıl Armaggan markasını n desteğiyl e ve hummalı bir şekilde hayata geçirildi Marka, özellikle kök boya laboratuv arını destekliy or, çalışmala rından yararlanı yor Üretilen kumaşlar da Armaggan tasarımla rında kullanılı yor
“Burayı oluşturur ken İstanbul’daki tarihi Selimiye Kumaş Atölyesi’ni örnek aldık Kandilli yazmaları ve Üsküdar çatmaları nın gelenekse l üretim teknikler ini kullandık Dokunanda haz duygusu yaratan ve uçuşan kumaşlar da yapıyoruz” diye anlatıyor sıfırdan yola çıkış hikayeler ini Omur
Özetlemek gerekirse; atölye, laboratuv ar, imalathan e ve küçük bir müzenin hoş bir karışımı gibi DATU Araştırma ve geliştirm e laboratuv arı, Osmanlı saray kumaşları, baskılı-boyanmış kumaşlar ve boyahane birimleri nden oluşuyor Bu birimleri n başında ve bizzat üretim aşamasınd a profesörl er ve öğretim üyeleri çalışıyor Toplam çalışan sayısıysa 40’ın üstünde
Tasarım, dokuma, baskı, boyama, dikiş atölyeler i ve doğal boya laboratuv arında ‘modasız, bedensiz ve mevsimsiz’ parçalar üretiliyo r Tüm üretim aşamaları nda tamamen doğal malzemele r kullanılı yor Kaftanlar, elbiseler, gömlekler, şallar, keseler, mendiller ve ev tekstille ri bir geleneğin izlerini taşısa da gayet orijinal ve albenili

TARİHİ REÇETELER HAYATA GEÇİRİLİY OR

DATU’da Selçuklu ve Osmanlı Saray kumaşları ndan ‘çatma kadife’, ‘kemha’ ve ‘sevai’ gibi antik dokuma ve halılar analiz ediliyor Eski teknoloji sine sadık kalınarak tahta tezgahlar da aslına uygun bir şekilde üretiliyo r Kullanıla n boyarmadd e ve kaynaklar belirlene rek tarihi reçeteler çıkarılıy or Üretimde de bu reçeteler in aynıları kullanılı yor
Türkiye ve dünyadaki tekstil müzelerin e analiz hizmeti de veriyor bu merkez Ayrıca Anadolu’nun farklı bölgeleri ne ait dokuma tezgahlar ı toplanara k, yok olmaya yüz tutmuş el dokumacıl ığı da yaşatılma ya çalışılıy or Hakkari’ye ait şal şepik kumaşı ve Siirt yünlüleri de bunların arasında

İpek iplik ve kumaşlar boyarmadd elerle boyandıkt an sonra kurumaya bırakılıy or Boyanan kumaşlar baskıya gidiyor İpliklers e 1800’lerin başına ait mekanik jakar tezgahlar da dokunuyor Kumaş haline geldikten sonra dikişe ya da baskıya gidiyor Doğal boyayla üretilen ürünler sınırlı sayıda tasarlanı yor

25 İLDEN 150 KADINA İSTİHDAM

Merkez sayesinde pek çok kadın aile bütçesine katkıda bulunuyor Sadece Dudullu’da 30 kadın bu işle geçiniyor, 25 ilde 150 kadın istihdam ediliyor Kadınlar dikecekle ri, işleyecek leri ya da oyalayaca kları parçaları kumaş bohçalarl a alıp, yine aynı şekilde teslim ediyor Her kadının imzası gibi özel bir oyası var ve bunu giysinin gizli bir yerine işliyor
“Türk kültüründ e özel günlerde büyük bir anlamı olan bohça ve mendil geleneğin i yeniden hayata geçirmek en büyük arzularım ızdan biri” diyor Ozanay Omur: “Miras niteliği taşıyan kumaşlar ve ürünler yapıyoruz Giysiler katiyen modayı izlemiyor ve kendi kişiliğin izi yansıtman ıza izin veriyor Ayrıca kumaşları nın dokunma teknikler i sayesinde hem tersinden hem de düzünden giyilebil iyor Askılarım ızı bile Menderes Ovası’nın pamukları ndan hazırlıyo ruz İstiyoruz ki, burada üretilenl er sandıklar da özenle saklansın ve nineden toruna aktarılsı n Bunlar için ne kadar emek harcandığ ı hep hatırda kalsın ve kıymeti daima bilinsin ”

EN ZORU TÜRK KIRMIZISI

DATU’daki Doğal Boya Araştırma ve Geliştirm e Laboratuv arı’nın ‘dünyanın en geniş doğal boya koleksiyo nu’ olduğu söyleniyo r Tam 412 çeşit doğal organik pigment üreten boya maddesi bulunuyor Türkiye’nin çeşitli şehirleri nden toplanan boyarmadd e kaynaklar ı; bitki kökenlile r, çiçek kökenlile r ve deniz kabuklula rı olmak üzere üç başlıkta tasnif ediliyor Merkezde bir anlamda bu topraklar ın renk haritası çıkarılıy or Renklerin en zoru ‘Türk Kırmızısı’ da denilen ve çok özel bir böceğin kabukları ndan elde edilen ‘koşinil’ Bu maddenin Fatih Sultan Mehmet zamanında vergi olarak verildiği söyleniyo r
Boyahaned e kullanıla n tüm boya bitkileri bir-iki yıllık Bunların yeni renk tonları ve çeşitlili ği arttırılı yor
Burası tarihi objelerin boyarmadd e analizler i konusunda da dünyanın önde gelen on laboratuv arı arasında sayılıyor Tarihi objenin hangi bitkiyle boyandığı, dönemi ve ait olduğu coğrafya tespit ediliyor Analiz edilen eserlerin restorasy onu ve muhafazas ı konusunda müzelere destek veriliyor Hırka-ı Şerif’in analizi de burada yapıldı

ALTINLA DOKUNAN KUMAŞIN METRESİ 7 BİN LİRA

Osmanlı İmparator luğu’nun 16 yüzyılda ürettiği ipekli kumaşlar, dokuma ve tasarım alanında dünyada tepe noktası olarak biliniyor Sonraları bu kalitede kumaş dokunamam ış DATU’da bu kumaşları n birebir dokunması için müzelerde n alınan mikro örnekleri n renk ölçümleri; boyarmadd e, iplik ve klaptanda (özel bir dokuma tekniği) kullanıla n altının analizler i yapılıyor Evet yanlış okumadını z, ‘kemha’ adlı çok kıymetli bir Osmanlı kumaşı 24 ayar altın ipliklerl e dokunuyor! Bu kumaş Osmanlı sancaklar ının yapımında da kullanılm ış
Elde edilen verilerle, aynı tür materyal hazırlana rak orijinal tezgahlar da elde dokunuyor Bu kumaşları n yapımı çok zaman alıyor ve son derece yüksek maliyetli Yine de bütün bu zahmete değiyor, çünkü ortaya çıkan ürün tarihi kumaşlarl a birebir örtüşüyor Yüksek maliyet demişken, bu kumaşları n metresi 7 bin lira Çevre kirliliği ne yol açmayan, toksik ve kanseroje n olmayan, antibakte riyel ve antimikro biyel özellikle re sahip bitkiler kullanıla rak üretilen ipek ve yünlü kumaşlar; tasarımcı lar tarafında n Selçuklu ve Osmanlı sanatında n esinlenen desenlerl e bezeniyor

ANADOLU SEVGİSİNİ N ‘ARMAGGAN’I

Yıllardır Boston’da yaşayan mühendis ve bilim insanı Dr Yalçın Ayaslı - Dr Serpil Ayaslı çiftinin Türk kültürüne tutku ve hayranlık larının ürünü Armaggan Farklı kategoril eri aynı çatı altında toplayan bir tasarım ve üretim markası
İsmini ‘armağan etmek’ten alıyor, ana fikriyse ‘unique by design’, yani her ürünün tasarımıy la eşsiz olması Armaggan; mücevher, gümüş, mermer, porselen, seramik, ahşap, deri, cam ve doğal boya tekstil ürünlerin i kendi atölyeler inde el işçiliğiy le sınırlı sayıda üretiyor Gelenekse l üretim teknikler i ve el işçiliği konuların da çok hassaslar Özellikle pırlanta ve kıymetli taş seçiminde de iddialıla r Armaggan geçen Nisan’da Nişantaşı Abdi İpekçi Caddesi’nde yedi katlı ilk mağazasın ı açtı İkinci mağazasın ıysa bu Mayıs’ta Nuruosman iye’de açacak Mekan sadece bir mağaza değil; bir kültür, sanat ve gastronom i merkezi olarak düşünülüy or

MÜCEVHER KOLEKSİYO NLARI

Gümüş-mermer olarak adlandırı *** iki katındaki tasarım obje koleksiyo nunda Türkiye’nin çeşitli yörelerin den kaynaklar kullanılı yor Camda, unutulmuş formlar yeniden üretilere k keşfedili yor Ahşap objelerin yapımında gelenekse l teknikler le çağdaş tasarımla r birleştir iliyor Gümüş tasarımla r; yüksek karat gümüş, kakma ve sıvama gibi gelenekse l teknikler le işleniyor Mağazanın iki katını ayırdığı pırlanta ve altın mücevher koleksiyo nları Nişantaşı’ndaki atölyeler de tasarlana rak üretiliyo r Armaggan’a ait özel bir altın rengi kullanıyo r
Doğal boya tekstil katındaki kaftan, eşarp, fular, mendil ve bohçaları n tamamında çevre dostu, bitkisel kökenli organik boyarmadd eler kullanılı yor Kumaşları n desenlend irmeleriy se baskı yöntemiyl e yapılıyor
Ev tekstili ve ipek ürünler katındaki deri koleksiyo nuysa Anadolu’nun özgün deri işleme geçmişine güncel detaylar katılarak oluşturul du Doğal meşe, mimoza ve sumak gibi yöresel ağaçların kabukları yla işlenmiş vejetal derilere günlük kullanım işlevleri kazandırı ldı