Tarımsal Besin Ürünleri Bunalımları

XIX yy ortalarına değin, ekonomik bunalımlar hâlâ tarımsal eksik üretim bunalımlarıydı Tarımsal üretimin düşüklüğünden kaynaklanan bu bunalımlar en çok kırsal bölgeleri etkiliyor ve halkın besininin aşağı yukarı % 50’sini oluşturan ekmeğin fiyatının büyük ölçüde artmasına yol açıyordu Bu bunalımlar, emekçi sınıfların alım gücünü ortadan kaldırdığı için bunları derhal sanayide bir eksik tüketim bunalımı izlemekteydi Fakat, sanayi dalları arasında, girişimcinin kararıyla derhal durdurulabilen hafif sanayi (tekstil, inşaat) ön planda geldiği için, pratikte stokların oluşumuna bile zaman kalmadan bunalım hızla sona ererdi İşçilerin işten atılmaları ise zaten her zaman başvurulan bir uygulamaydı

1848 bunalımı, kökeni tarımsal olan son bunalımdı; ilk kez İrlanda’da ortaya çıkan (1845) patates hastalığı, Hollanda ve Almanya’ya da bulaşmış, 1846-47’de kötü hava koşulları yüzünden düşük ürün alındığı için besin maddeleri açığı daha da şiddetlenmişti 1847 şubatında Avrupa’da açlıktan ölenlerin sayısı yarım milyonu geçmişti; işsiz sayısıysa bunun iki katını buluyordu İrlanda, ölümler ve ABD’ye göç yüzünden, nüfusunun % 50’sini yitiriyordu

İngiliz ve fransız sanayileri (iplik, maden, metal) ile Belçika sanayisi (keten imalatı) satışların düşmesi ve kredi sağlanamaması nedeniyle çalışmalarına ara verdi Böylece iktisadi durgunluk bütün Avrupa’ya yayıldı Üstelik, kırsal kesimde başlayan toplumsal bunalım (Fransa’da tahıl taşımacılarına karşı suikastlar, Württemberg’de açlık ayaklanmaları), işsizlik yüzünden kentlere de sıçradı (Cenova’da ekmek kıtlığı yüzünden ayaklanmalar, 1847’de Viyana’da fırınların yağma edilmesi) Böylece, iktisadi bunalım, genel bir hoşnutsuzluk doğurarak, bütün Avrupa’yı kapsamına alacak bir siyasal bunalımın patlak vermesi için gerekli psikolojik havayı hazırladı Fakat fiyatlar 1849’da en düşük düzeye indikten sonra, Kaliforniya ve Avustralya’da altın madenlerinin bulunmasının ve Avrupa’ da demiryolu ağlarının hızlı gelişiminin de katkısıyla, 1850’den sonra tekrar yükselmeye başladı