Kilikya-İlkçağda Çukurovadan Alanya Burnuna Kadar Olan Bölgenin Adı

İlkçağda Çukurova ile Mersin'den Alanya Burnu'na kadar uzanan kıyıların ve bu kıyıların arkasındaki Toros Dağları'nın güney yamaçlarını kapsayan bölgenin adıdır Bölgenin kabaca Alanya ve Mersin'i kapsayan batı kesimi Dağlık Kilikya, Mersin'den İskenderun'a kadar uzanan doğu kesimi ise Ovalık Kilikya diye adlandırılırdı Tarihçi Herodot Kilikya adının yiğit ata Kiliks'ten geldiğini ileri sürer Ama, Kilikya sözcüğünün Asurlular'ın Çukurova'ya ve halkına verdikleri Hilakku adından gelmesi daha güçlü bir olasılıktır
Dağlık Kilikya'nın Göksu Irmağı ağzına kurulmuş olan Selevkeia (Silifke) yöresi dışında verimli alanı çok sınırlıydı En önemli doğal zenginliği güneybatı kıyı kesiminde Korakesion (Alanya) kenti çevresindeki sedir ağaçlarıydı Gemi yapımında kullanılan bu ağaçlardan yararlanması için Marcus Antonius bu bölgeyi Kleopatra'ya armağan etmişti

Ovalık Kilikya'nın topraklanysa çok verimliydi Bu yörenin en zengin kenti Kilikya krallarının saraylarının bulunduğu, günümüzde Tarsus diye bilinen Tarsos'du Ovalık Kilikya kentlerinin zenginliği Gülek Boğazı üzerinden yapılan ticaretten ve topraklarının verimliliğinden kaynaklanıyordu

İÖ 2000 yıllarında Kilikya'da Anadolu'nun ilk halklarından Luviler yaşıyordu Huniler' in İÖ 17 yüzyılda kurdukları Kizzuvatna Krallığı, Ovalık Kilikya'yı da içine alıyordu Bu krallığı I Şuppiluliuma İÖ 14 yüzyıl ortalarında Hitit topraklarına kattı İÖ 9 yüzyılda ortaya çıkan Geç Hitit Devletleri'nden Kue ve Hilakku beylikleri Kilikya bölgesinde kurulmuştu İÖ 8 yüzyıl sonlarında Kilikya, bu beylikleri ortadan kaldıran Asurlular'ın eline geçti Asurlular'ın İÖ 612'de yıkılışından sonra bölgede merkezi Tarsus olan küçük bir krallık kuruldu Syennesis sülalesinin yönettiği bu krallığa İÖ 401'de son veren Persler, Kilikya'yı satraplıkla yönetilen eyaletlerinden biri durumuna getirdiler 333'te Büyük İskender'in imparatorluğunun bir parçası olan Kilikya, onun ölümünden sonra Ptolemaioslar ile Selevkoslar arasında çekişme konusu oldu

Sonunda bölgeye egemen olan Selevkoslar bugünkü Silifke'nin yerinde kurdukları Selevkeia kentini önemli bir merkez durumuna getirdiler Selevkoslar'ın zayıflaması üzerine İÖ 1 yüzyıl başlarında bölge bir karışıklık dönemine girdi Dağlık Kilikya'da yerel krallıklar kurulurken kıyı kesimi Akdeniz'de etkinlik gösteren korsanların eline geçti Ovalık Kilikya ise İÖ 83'te Selevkoslar'ın topraklarının büyük bölümüne sahip çıkan Dikran'ın yönetimine girdi Sonunda Romalı general Pompeius İÖ 67'de Doğu Akdeniz'i korsanlardan temizleyerek Kilikya'yı bir Roma eyaleti durumuna getirdi

Yaklaşık 200 yıl süren barış ortamında Kilikya'nın Tarsos (Tarsus), Selevkeia (Silifke), Diokaisareia (Uzuncaburç), Olba, Soloi (Pompeipolis), Korykos, Anemurion (Anamur) gibi kentleri büyüyüp zenginleştiler Roma İmparatorluğu'nun 395'te ikiye bölünmesi üzerine Bizans sınırlan içinde kalan Kilikya, 5 yüzyıldan başlayarak İran'daki Sasaniler'in saldırılanna uğradı 7 yüzyılın ortalarında Müslüman Araplar'la Bizans arasında birçok kez el değiştirdi

Araplar 661'de ele geçirdikleri Ovalık Kilikya'yı, İmparator Nikephoros II Phokas 964'te bölgeyi geri alıncaya kadar ellerinde tuttular 11 yüzyıldan sonra bölge Anadolu Selçuklulan ile Ramazanoğulları Beyliği arasında paylaşıldı Bölgenin bir bölümünü de Anadolu Selçuklulan'na bağlı olarak Ermeniler yönetti Kilikya 1375'te Memlûklar'ın egemenliği altına girdi

1517'de Osmanlı egemenliğine giren Kilikya uzun bir banş dönemi yaşadıktan sonra Mısır Valisi Kavalalı Mehmed Ali Paşa'nın oğlu İbrahim Paşa'nın ordusunun işgaline uğradı I Dünya Savaşı'nın ardından bu yöre yaklaşık üç yıl süren Fransız işgalinden sonra Ankara Antlaşması ile Türkiye'ye geri verildi