06-17-2009
|
#1
|
Şengül Şirin
|
Trigonometri'nin Tarihçesi
TRİGONOMETRİ' NİN TARİHÇESİ
Yunanca: Trigonon
Fransızca: Trigonométrie
Latince: Trigonometrio
TANIM:Matematiğin dogrudan dogruya astronomiden cıkmış bir koludur; bir üçgen kenarlarının veya açılarının ölcülerini bunlar içinden bazılarına dayanarak hesaplamaya olanak sağlar
TARİHÇE:
Babilliler ve Mısırlılar;gökbilim gözlemlerine ve piramitlerin yapımına ilişkin ttrigonometri elemanlarına sahiptiler Yunanlılar Menelaus'un küresel geometrisine dayanarak gemicilikte gece saatinin belirlenmesi gibi pratikte kullanılmak üzere nicel bir gökbilim hazırladılar İskenderiyeli Hiparkhos ve Ptolemaios bir çember yayıyla bunu gören kirişlerin uzunlukları arasindaki bagıntılarısistemli bir biçimde incelediler Çemberin daha yeni olan 360 dereceye bölünmesine dayalı olarak , bu bölümlere karşılık gelen kirişler, merkez açının yarısının sinüsüne eşdeğerdir Çağdaş dilde sinA ve sinB ye dayanarak sin(a-b) yi hesaplamaya olanak veren Ptolemaios teoremi, (3/4) derecelik bir aralık için, onu trigonometrik cetveli düzenlemeye yöneltti; bu aralık ötesinde yaklaştırılma işlem yapılır Hint trigonometrisi yarım yaya, bunu gören yarı kirişi eşlik ettirerek bu günki sinüs kavramına dahaçok yaklaşıyor Aryabhata (öl ms 550'ye doğru) Ptolemaios' un geometrik argümanları yerine cebirsel argümanlar koyuyor, ama çemberin dakikalara bölünmesinden ve pi'nin 3 14 yaklaşık değerinden gelen 3438 birimlik bir yarıçap getiriyor Sabit bin Kurra ve el-Batlani tarafindan aktarilan Arap geometrisi Hintliler inkinin aynıdır, bu kişiler tanjantı, kotanjantı, sekantı ve kosecantı getirmişlerdir Nasirettin Tusi yazdığı, Avrupalılar'ın Regiomontanus'a gelinceye kadar haberleri olmadıkları Tam Dörtgen'i inceleme kitabında, bunun sonuçlarını sistemleştirdi Regiomontanus'tan J Werner'e dek K Almanya matematikçileri cetvellerin duyarlılığını artırıp kesirlerden ve ondalıklardan kaçınmak amacıyla, yarıçap olarak 10 üssü 15'e kadar gittikçe büyüyen bir sayıyı birim olarak kullandılar Rheticus, F Viéte in düzlem küre için incelenmesini sistemleştireceği sinüse, bu günkü anlamını verip formülleri sadeleştiriyor Euler'in yaptığı bir birim yarıçapın seçimi ve fonksiyon kavramının geliştirimi, trigonometrinin, karmaşık üslerin incelenmesiyle azar azar bütünleşmesinde önemli bir rol oynadı
TRİGONOMETRİ İLE UĞRAŞMIŞ MATEMATİKÇİLER
Euler: Gelmiş geçmiş en büyük ve en verimli matematikçilerden biridir Zamanında yaşamış diğer parlak matematikçilerin etkisi ve babasının ona matematiği sevdirmesi ile günümüz modern matematiğine büyük katkılar sağlayan eserlerini bırakmıştır
Babası Paul Euler, Basel Üniversitesinde teoloji eğitimi görürken Johann Bernoulli ile birlikte Jacob Bernoulli'nin derslerine katılmıştır Burada kendisine yetecek ve elementer düzeyde eğitimi verebilecek seviyede matematik eğitimi almıştır
Leonhard'da Basel'de okula gitmiş fakat okulda gerekli matematik eğitimini alamayınca, babası tarafından yetiştirilmiştir O matematik yazılarını kendi başına okuyabilmekte ve matematiğe olan ilgisi gün geçtikçe artmaktadır 24 yaşında Basel Üniversitesine girmiş ve burada eğitim görürken potansiyeli Johann Bernoulli tarafından fark edilmiştir
1723'te filozofluk alanında temel eğitimini tamamlamıştır 1726'da Basel üniversitesindeki eğitimini bitirmiştir Basel'de okuduğu yıllarda birçok çalışmaya katılmış ve Johann Bernoulli'nin tavsiyeleriyle birçok çalışmayı tekrar yapılandırmıştır 1726 da ilk ve 1727 de ikinci makalesini yayınlayarak o sene Paris Akademisinin büyük ödülünü kazanmıştır Aynı sene St Petersburg Akademisine girmiş ve iki sene boyunca matematiksel fizik çalışmıştır
1727'den 1730'a kadar Rusya'da deniz kuvvetlerinde tıbbi teğmenlik görevinde bulundu 1730'da St Petersburg Akademisinde fizik profesörü oldu 1733'de Basel'e başvurusunun kabulü ile parasal açından rahatlayıp 7 ocak 1734 'te evlendi
St Petesburg'da güneşi gözleyerek zamanın hassas bir biçimde saptanması üzerine çalışmalar yaptı Bu çalışmalar sırasında güneşe çok uzun süreler bakması yüzünden sağ gözünü kaybetti (1735) Euler 1741'de Berlin'e gitti ve 1766 yılına kadar Bilimler Akademisinde kaldı 1766'da tekrar St Petesburg'a dönen Euler yaşamının sonuna kadar burada kaldı 1766 da öteki gözünü de kaybetti
Euler matematik tarihinin en üretken kişilerinden biridir Matematiğin hemen hemen her dalında araştırma ve yayın yaptı Yaşamı boyunca 800'den fazla makale yayınladı
18 Eylül 1783 'te Rusya ST Petersburg'da vefat eden Euler'in çalıştığı alanlar şunlardır
Diferansiyel Denklemler
Analitik Geometri ve Trigonometri
Analiz
Sayılar Teorisi
Analitik Mekanik
Topoloji
Genel Görecelik
Yörüngeler ve çekim
Grup Teori
Matematik biliminde uçsuz bucaksız katkılarının yanı sıra Euler aynı zamanda bugünde kullandığımız matematiksel simgelerin de babasıdır: bunların arasında (dairenin çevresinin çapına oranı), e(doğal logaritmanın tabanı), i (birim sanal sayı Ö-1 ) ve f (fonksiyon) sayılabilir
__________________
__________________
Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır
|
|
|