Nasrettin Hoca Kimdir? Nasrettin Hoca Nerelidir? Nasrettin Hoca'nın Hayatı Hakkında

Nasrettin Hoca Kimdir? Nasrettin Hoca Nerelidir? Nasrettin Hoca'nın Hayatı Hakkında
Nasrettin Hoca Kimdir? Nasrettin Hoca Nerelidir? Nasrettin Hoca'nın Hayatı Hakkında

Nasreddin Hoca
Vikipedi, özgür ansiklopedi





Nasreddin Hoca

Nasreddin Hoca 13 yüzyıl Anadolusu’nda yaşadığına inanılan bir halk bilgesinin adı olup, Türk folklorunun en önemli fıkra kahramanıdır
Yazıya geçirilmiş ilk Nasrettin Hoca hikayesi 1480 tarihli Sarı Saltuk'un hayatını anlatan Ebu’l Hayr Rumi’nin Saltuknamesi'de bulunmaktadır Fatih Sultan Mehmet'in oğlu Cem Sultan'ın şehzadeliği esnasında verdiği talimat üzerine Ebül hayr Rumi tarafından Saltukname yedi senelik bir çalışma sonucunda Türk sözlü geleneğinden toplanarak 1480 yılında tamamlanmış ve kitaplaştırılmıştır Abdullah Efendi´de başlamış ve tahsilinin sonunda babasının yerine köyünde imamlık yılında vefat ettiği şeklindeki rivayet göz önüne alınırsa, onun, SelçuklularTimur Han ile görüşmediğini dikkate almak gerekir

Nasreddin Hoca'nın Hayatı

Nasrettin Hoca`nın 1208 yılında doğduğu,babasının imam Abdullah Hoca annesinin ise Sıdıka Hatun olduğu söylenir 19 Yüzyılda yaşamış Sivrihisar müftüsü Hüseyin Efendi’nin “Mecmua-i Maarif” adlı eserinde Sivrihisar’ın Hortu köyünden olduğu idida edilmişse de bu bilginin doğruluğu şaibelidir Fuat Köprülü Hicri 655-659 tarihli Hacı İbrahim ve Seyyid Mahmûd Hayrâni vakıfnamelerinde bahsi geçen kişinin Nasrettin Hoca olabileceğini şahit olarak hâkim huzuruna çıktığını bildirmiştir Nasreddin hoca Selçuklu döneminde yaşamış derviş Behlül-ü Dânâ, Bulgar ve Makedon Hitar Petar, Sicilyalı Giufà ve Alman Till Eulenspiegel, yoksul Rus Yahudisi Herşele Ostropoler adlı kahramanlarla şaşırtıcı benzerliklere sahip olması gerçek bir insan olma özelliğini şüpheye düşürmektedir Kimi yazarlara göre Uygur dilinde bile Yunanca "sahip" anlamına gelen "Efendi" olarak tanımlanması öyklülerin Anadolu kökenini vurgularken, eşeğe ters binmesi gibi Hristiyanlığı anmımsatan mizah unsurları her Anadolu dervişinin Horasan kökenli olmayabileceğini de düşündürmektedirBir söylenceye göre İstanbul`un ilk kadısı ünlü bilgin Sivrihasarlı Hızır Bey ve Tazarruname yazarı Sinan Paşa`nın Nasrettin Hoca`nın torunları olduğu söylenmektedir

Karakteri

Nasreddin Hoca, insanlara doğru yolu gösteren, iyilikleri bildiren, doğruya sevk eden ve kötülüklerden sakındıran bir veli idi Bu işi yaparken tabiatı icabı kendisine has bir yol tutmuştur Böylece hakkın anlatılması ve cemiyetteki bozuk yönlerin düzeltilmesi için, meseleyi halkın anlayacağı bir dil ve üslub ile, gayet manidar latifeler halinde kısa ve öz olarak dile getirmiştir Özhan Öztürk Nasreddin Hoca'nın Moğol işgali altında kıvranan Anadolu halkının çaresiz yazgısının sembolü olduğunu, yazılı basının olmadığı bir dönemde yöneticiler ve kamu düzeninin eleştirisi Hoca’nın ağzından dile getirildiğine Pertev Naili Boratav

Bu latifelerin toplandığı eserlerden biri, Londra´da British Museum´da Haza Terceme-iNasreddin Efendi Rahme başlıklı yazma eserdir Ancak bu eserdeki latifelerin bir kısmı, onun üslubuna ve nükte tekniğine uymamaktadır Nitekim eserin sonunda bu durum: "İşte Nasreddin Efendinin kibar-ı evliyadan (Evliyanın Büyüklerinden) olduğuna şek ve şüphe yoktur Merhumun bu kıssalardan haberi var, yok böyle yazmışlar Her kim okuyup tamamında bu merhumun ruhu için bir Fatiha bağışlarsa, Hak sübhane ve teala ol kimsenin ahir ve akıbetini hayr eyleye" şeklinde belirtilmiştir Ayrıca, Nasreddin Hoca adlı eserde başka nüktelerine yer verilmiştir

Nasreddin Hoca, fert ve toplumu her yönüyle çok iyi tanımış, insanların aile, komşuluk, dostluk, ticari münasebetlerine ait cemiyette gördüğü aksaklıkları düzeltmek ve onlara nasihat etmek maksadıyla nüktelerle dile getirmiş, onları düşünmeye ve doğruya sevk etmiştir Sosyologlarpsikologlar, insanı ve cemiyeti tanıyıp, onların çeşitli yönlerini incelemek için onun latifelerinden çok istifade etmişlerdir dönemin ünlü kadılarının bile Nasrettin Hocadan yardım ve öğüt aldığı söylenir Nasreddin Hoca fıkraları, batı dillerine de çevrilmiş ve bu dillerde Hoca hakkında mühim neşriyat yapılmıştır Bunlar arasında Pierre Mille´in Nasreddin et son epouseEdmonde Savussey´in La Litterature Populaire Turque adlı eserindeki Nasreddin Hoca bölümü, Jean Paul Carnier´in Nasreddin Hoca et ses Histoires Turques adlı eserleri zikretmek yerinde olur