 |
Traktörün İcadından Önceki Durum Nasıldı |
 |
09-11-2012
|
#1 |
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Traktörün İcadından Önceki Durum NasıldıTraktörün İcadından Önceki Durum Nasıldı Traktörün İcadından Önceki Durum Nasıldı KAYBOLAN KÜLTÜRÜMÜZ ( TARIM VE HAYVANCILIK ) Sitemizin bu bölümünde, henüz Traktör ve motorlu ziraat araçları yokken, insanımızın o dönemler yaşamış olduğu tarım ve hayvancılık kültürün den, bu gün birçoğu kaybolmuş unutulmuş olan, araç gereç ve malzemelerin neler olduğunu, sizlerle paylaşmaya çalışacağım  Aşağıda sıralamış olduğum, malzeme, araç ve gereçlerden, bilmediğim veya yanlış bildiği hususları da, belirtmek suretiyle, bildiklerinizi lütfen bizimle paylaşınız ANADUT Tarlada biçilen ekinleri, harman yerine götürmek için, götürecek arabaya yüklemeye yarayan 2 si altta 1’i üstte olmak üzere üç çatal ağaçtan yapılmış tarım aracıdır ATKI YABASI Harmandan kalktıktan sonra, Samanın harman yerinden taşınmasında, ve samanlığa atılmasında kullanılan yaba çeşididir BEL Sert olan toprakların kazılmasında kullanılan, tepki denen tahtadan yapılmış üzerine ayakla basılarak toprağın kazılmasını sağlayan alettir BIÇKI Sapı içerisinde katlanabilen, testere ağızlı olan, açıldığı zaman mutfak bıçağı boyutuna ulaşan ucu sivri eğilimli bir bıçak türüdür BOSTAN Kavun, karpuz, kabak salatalık ve sebze türü ürünlerin ekili bulunduğu araziye denir BOYUNDURUK Oküz arabalarında, zilve denen demir ve iple öküzlerin boynuna yerleştirilip bağlanan ve arabanın çekilmesini sağlayan kalın tahta parçasıdır BURUNSALIK Özellikle büyükbaş hayvanların burun kısmından ve baş kısmından geçirilerek bir yere bağlanmasında ve taşınmasında kullanılan genelde el örmeli bir ip türüdür BUZAĞI İneğin yeni doğmuş yavrusuna denir BÜVELEK Baharın gelmesiyle birlikte üreyen ve yaz aylarının gelmesiyle de yoğun olarak çoğalan özelliklede yabanda çalışan büyükbaş hayvanların kanını emerek beslenen iri yapılı bir sinek türüdür CAMIZ Manda denen büyükbaş hayvana yöremizde verilen addır CAMIZAĞNAĞI Göbekli mevkiinde bulunan, yağış sularından ve arazinin akarsularından beslenerek oluşan sıcak havalarla içerisinde camızların yatıp serinlediği su gölettir CEÇ Buğdayın samandan ayrılarak, taşınmaya hazır bir yığın haline getirilmiş şeklidir CEKKEL Öküzlerle çift sürerken sürüm esnasında pulluk bıçağına yapışan çamurlu ve nemli toprağı kazmaya yarayan ve üvendire uçuna monteli metal parçasıdır CILGA Tırpan ile biçilen ürün, biçilirken tırpanın kesmiş olduğu ürünün sol tarafa bir çizgi halinde yığılmasıdır ÇAPA Tarladaki ekili mahsulün dışında biten, yabani otların kazılmasında kullanılan metalden yapılmış alettir ÇARIH Eskiden ayakkabıların az olduğu dönemlerde, özellikle tarlada çalışılırken giyilen, bağcıkları da dahil deriden yapılmış tek parça olan el yapımı ayakkabı türüdür ÇAYANCI Toka,Boncuk, kız çocuğu takıları, naylon ayakkabı,gibi genelde naylon türünden, mutfak eşyalarını satan kimseye denir ÇERÇİ Genellikle at arabası, elma, üzüm, armut, lokum, bisküvi, kırık leblebi gibi gıda maddelerini, para yumurta, yün, eskimiş naylon ayakkabısı, buğday karşılığında satan seyyar satıcıdır ÇÖL (SAZ) Bahar mevsiminde yeşeren otların, üç mahalleye pay edilip biçildiği, mahalle sığırlarının bir çoban nezaretinde otlatıldığı köyün ortak arazisidir DESTE Hasat zamanı tarlada biçilen ekinleri, tarlanın muhtelif yerlerinde ekin yığını oluşturmak için, bir kişinin elide bir taşıma orağı yardımı ile, taşıyabileceği kadar kolları ile kavramış olduğu ekin miktarına deste denir Bu işi yapana da desteci denirDİRGEN Metalden yapılmış harmanda ve evlerde kullanılan ot ve benzeri şeylere tutmaya yarayan 3 veya 4 uzun metal çubuklu tarım aletidir DÖNÜM 1000 metrekare alan 1 dönüm denir DÜVE Büyükbaş hayvanlardan, dişi olan cinsinden, buzağılık döneminden kurtulup yeni olgunluğa eriştiği hayvanın halidir DÜVEN Harman yerine taşınan ekinleri, kıyarak saman haline getiren, altlarında kesici ağızlı, çakmak taşı monte edilmiş At ve Öküzlerce çekilen tarım aracıdır EL YABASI Harmanda düven sürüldükten sonra Tınaz haline getirmekte ve tınaz atmada kullanılan yapa türüdür ENİK Köpeğin doğumdan sonra bir müddet büyünce ye kadar yavrusuna verilen addır EVLEK Ekilecek tohumların tarlalarının hazırlanmasında Tarlaların sürümü esnasında sürülecek alanın parsellenmesidirFALAKA Atların araba veya pullukları çekebilmeleri için, bir ucu boyunlarındaki hamutlarına bağlı olan, yan kayışların diğer ucu ise bağlandığı tahtadan yapılan düzeneğe falaka denir GADAH Çivinin kalınca bir boy büyüğüne denir GAMÇI Anların yürümesini, hızlanmasını sağlayan bir ağaç sap ucunu 1-1 5 m uzunluğunda kalınca ip şeklinde kesilmiş deri parçası ile birlikte tümüne verilen addırGANI URGANI Ekinlerin biçiminden sonra tarladan harman yerine nakli için arabalara yüklenen ekinlerin sıkıştırarak bağlandıktan sonra dökülmemesini sağlayan kalınca ip türüdür GARIH Bağrına ekilecek sebzenin veya fidenin ekimi içi toprağın ince ve uzunca yığılarak toplanmasıdır GAYLIH Özellikle yabana yatılı çalışmaya giden çiftçilerin geceleri yatmak için yanlarında götürdükleri yatağın hafif ve taşınabilir halidir GERİ Harman yerinden, araba içerisinde, içerisine buğday veya saman konularak taşımaya yarayan genelde kıl iplerinden örülmüş taşıma malzemesidir GISRAH Dişi ata verilen ad GÖBEKLİ Parabaşlı Mahallesinde, yukarı denen mevkide bulunan, sınırları Ankara asfaltına kadar uzanan, mahalleli hayvanlarını otlattığı araziye verilen ad GÖZER Buğdaya elemeye yarayan kenarları tahta çemberden yapılmış elek kısmı deriden yapılmış iri gözenekli eleme aracıdır GULUN Atın yavrusuna verilen addır GUŞLUK Sabah ezanına yakın tan yeri ağarmaya yakın hali, GÜRE Arabaya henüz koşulma aşamasına gelmemiş, yeni yetişip gelen genç ata verilen ad HAMUT Atların arabaları veya pullukları çekmeleri için başlarından boyunlarına geçirilen ve falakaya bağlı olan yan kayışların bağlandığı içerisi ot olan keçeden deriden yapılan malzemedir HARMAN Tarladan biçilen ekinlerin saman ve buğday haline getirilebilmesi için çayırlı bir arazi üzerinde toplandıktan sonra yere serilerek atlarla veya öküzlerle düvenle sürülmesi işlemidir HARMAN SÜPÜRGESİ Harmanların buğday ve saman halini almasından sonra savrulmak üzere tınaz haline getirilirken geniş alana yayılan buğday ve samanı bir araya getirmeye yarayan süpürge çeşididir HARMANA GÖÇ Yaz ayında biçilen mahsullerden hububat ürünlerinin alınması için 2-3 ay süreliğine, tol denen evlerde geçici ikamete denir HELKE Ağız kısmı ile taban kısmının genişliği aynı olan üstten kulplu bakırdan yapılmış malzeme ve su taşıyıcısı olan bir gereçtir HERGELE Baharın gelmesiyle, pek faydalanılmayan, genelde yedek olarak bulundurulan, büyük baş hayvanların, bedel mukabilinde bir çoban nezaretinde bir süreliğine emanet bırakıldığı yaylımı bol olan bir yerdir İGEZ Genelde yeşil ve bataklık alanlarda bulunan akşamları piyasaya çıkan kanla beslenen Sivrisineğin bir benzeridir İMBAL Öküz arabalarında öküzlerin yürümesine ve yönlendirilmesinde kullanılan üvendire ucuna çakılmış ucu sivri çividir KALBUR Yapısı gözerle aynı olup, ince gözenekli halidir KARASAPAN Pulluk çıkmadan önce ekilecek mahsullerin yerlerini, tarlaları sürmeye yarayan ağaçtan yapılmış toprağı sürmeye yarayan kısımda demirden bıçağı olan İlker tarım aracıdır KAŞAĞI Özellikle kışın içeri alınan, Büyükbaş hayvanların sırtlarındaki kan emici parazitlerin temizlenmesi ve tüy değişimindeki atık kılların temizlenmesinde kullanılan alettir KELEK Kavunun olgunlaşmamış ham haline denir KELİ Küçük tepecik KENE Genelde büyükbaş hayvanların sırt bölgelerinde bulunan, kan ile beslenen ve kan emici özelliği olan parazitgillerden bir yaratıktır KERGİ Tarlaya ekilecek olan sebze türleri için ekilecek sebzenin cinslerine göre ekim alanı ayırmaya kergi denir KES Harmanda, tınasın savrulması ile buğdayın ve samanın birbirlerinden ayrımından sonra, ince samanın dışında, irice kıyılmış olarak ortaya çıkan saman irisine kes denir KİLE Dört Şinik buğdaya kile denir, ağırlığı 32 kg dırKOVA Üst tarafı geniş, taban kısmı dar olan, sacdan yapılmış üstten kulplu su ve taşıma işinde kullanılan gereçtir KÖÇEK Kış aylarında kar sularının biriktiği göllerde buz üzerinde oynanan ağaçtan yapılmış ucu demirli buz üzerinde ip dolanarak çevrilen oyuncak türüdür Diğer bir imside topaç, fırdöndü diye de bilinirKÖSNÜ TUZAĞI Yeraltında yaşayan ekili tarım ürünlerine özellikle bölgemizde pancar ürününe zarar veren yaratığın yakalanmasını sağlayan metalden yapılmış bir düzenektir LODA Samanlıkta atılacak samana yer kalmadığı zaman, samanların yığın yapılarak üzerinin su geçirmez naylon ve benzeri şeylerle örtülmüş halidir MALA HARMAN Harmanın bir-kaç saat sürümünden sonra ortaya çıkmış haline mala denir MALAH Manda yavrusuna verilen ad MASAT Tırpan ağzı bilmeye (keskinletmeye) yarayan yapısında iri gözenekli keskinletici özelliği olan yapma taş parçasıdır MUCUH Yaz aylarında tarlada çalışırken ekin biçerken insanlara yakın toplu halde uçar vaziyette duran teması halinde vücudu yakan kan emici özelliği olan ivez’den küçük kanatlı haşarattır OKKA Osmanlı İmparatorluğu döneminde kullanılan bir ağırlık ölçüsü birimi olup eskiden yöremizde de kullanıldığı bilinmektedir ölçünün bu günkü ağırlık karşıtı 1 280 grdırORAK Tırpan denen biçici aletin yanaşmadığı ve düz olmayan araziden ot biçmeye yarayan ağaç saplı ağzı keskin olan kesici alettir OTLUH Köyün ortak malı arazilerinden (çölden-göbekliden) biçilen otların dam üstüne, veya ahırın yakınına bir harım içerisine kayıldığı halidir ÖNEZE Kışın avcılar ava çıktıkları zaman, göl kenarlarına veya sazlık kenarlarına yakın yere, kendilerini soğuktan korumak, aynı zamanda avlanacak ava yakın olmak için, gizleyici aldatıcı üstü kapalı yapılan barınağa verilen addır ÖRK Genelde yaylım alanlarında , otlatılacak hayvanların bağlanmasına yarayan urgan ve sikge den oluşan bağlaman takımıdır ÖRS Toprağa iki ayağını 5 cm gömülen Tırpanın ağzı üzerine konularak tırpan ağzının çekiçlemesi sağlanan gereçtirÖZENGİ Atların eğerlerinin sağından ve solundan aşağı sarkıtılmış metalden olan binicisinin ayaklarını basarak atın üzerine çıkmasını sağlayan binek takımı parçasıdır PALAN Eşeklerin yük taşıması ve üzerlerine binilmesi için sırtlarına vurulan keçeden, bezden ve deriden yapılmış sırtlık PANCAR SÖKME DİRGENİ Pancar sökümünde kullanılan, metalden yapılmış, çift parmaklı alettir PANCAR YÜKLEME DİRGENİ Pancar sökülüp temizlendikten sonra, kantara teslim için araçlara yükleme yapmaya yarayan, normal dirgenden büyük yapılı 8-10 parmaklı yükleme aracıdır PARSAK Kene cinsinden olan genelde küçükbaş (Koyun-Keçi türü) hayvanlarda bulunan zayıf yapılı bazı cinsleri öldürücü olan kan emici bir zararlıdır PATOZ Tarladan biçilen ekinleri saman haline getiren, traktör destekli çalışan tarım aracıdır PUHA Genelde eşek ile yabana çalışmaya gidildiği zaman çalışırken yaylım alanına bırakılan eşeğin kaçmaması için iki ön ayağına vurulan ortası zincirli kilit sistemi ile açılıp kapanan mekanik bir düzenektir PULLUH Kara sapandan sonra tamamen metal olan at ve öküzlerle tarla sürmede kullanılan tarım aracıdır SADAR At ve Öküz arabalarının dört köşesinde, tekerlerin üzerinden hizalı ,arabada yasdık denen ana tahtalara seyyar olarak, sadar demiri ile monte edilen 2-3 m uzunluğunda havaya bak uç kısmı çatallı olan 4 adet ağaçtan yapılı gereçtir SADAR DEMİRİ Sadarların araba gövdesine sabit bir şekilde durmasını sağlayan uçları vidalı kelepçe benzeri mekanik bir alettir SAMAN Harman sürüldükten sonra, tınasın rüzgarda savrulması ile ortaya çıkan ve hayvanların beslenmelerinde kullanılan yiyecek türüdür, SAMAN YABASI Samanlığa saman atmaya yarayan 8-10 uzun parmaklı ağaçtan yapı tarım aletidir SAMANLIH Samanların depolandığı yerdir SAP Ekinin tarladan biçilmiş halidir SEREN AĞACI Öküz veya at arabasına takılacak gerinin ilmeklerinden geçirilerek karşılıklı iki sadar çatalları arasına yerleştirilen yaklaşık 4 m Uzunluğundaki 2 adet ağaçtırSIPA (KIRI) Eşeğin yavrusuna verilen ad SIRIM Deri dikim ve montaj işlerinde iplik yerine kullanılan deri kenarından kesilmiş ince şerittir SİKGE Genelde Büyükbaş hayvanların otlanacakları alanda 5-6 m Uzunluğundaki bir iple bir ucu hayvana diğer kısmı ise uçu halkalı diğer kısmı sivri olan toprağa çakılan 3-40 cm uzunluğundaki demirdirŞALAK Bostanın turşuluk olacak büyüklüğündeki haline denir ŞEBEŞ Atların arabaya koşulmasında, arabanın gideceği yöne atları kumanda etmek için, ağız kısmına takılan metalden ve deriden yapılmış gereçtir ŞİNİK Ağız kısmı ile taban kısmının büyüklüğü aynı olan özellikle buğday ölçümünde kullanılan sacdan yapılmış ölçü aletidir (ölçtüğü ağırlık buğday cinsinden 8 kg dır) TAHSİLDAR Devletin alacaklarını, makbuz karşılığında seyyar olarak gelip alacaklılardan toplayan, devlet görevlisidir TAPAN Sürülmüş tarladaki kesekleri ezmeye, tarlayı düzlemeye, ekilen tohumların üzerini kapatmaya yarayan, ( T) şeklindeki tarım aletidir TARHA 2-3 m Sapı olan (L) şekline benzer kesici ağzı olan bir ağaç budama aletidirTASMA Köpeklerin boynuna takılan, kayış üzerinde boyun çevresindeki uçları sivri metallerin dizili olduğu, hasmına karşı kendisini koruyan köpek boyunluğudur TAY Erkek at TERBİYE Atlara hareket halindeyken, direksiyon görevi yapıp yön veren, gerdirilerek durdurulmalarını sağlayan kayışlardan yapılmış kayış takımıdır TEVEK Ekilen bostan tohumlarının yeşerip, dal ve yaprak şeklini almış halidir TIMAR Hayvanların sırlarının kaşağı denen aletle günlük bakımlarının yapılmasına verilen addır TINAS Harman sürüldükten sonra meydana gelen saman ve buğday karışımının, çıkacak bir rüzgarda savrulması için, konu biçimde yığılmasına denir TIRMIH Ekin biçildikten sonra, mahsulün yığın haline getirilirken ve tarladan harman yerine nakli sırasında tarlada dökülen mahsullerin toplanmasını sağlayan 20-30 tarayıcı dişleri olan ağaçtan yapılma tarım aracıdır TIRPAN Motorlu ekin biçme aletleri yokken, tarladaki yetişmiş ürünleri biçmeye yarayan ağaç saplı (L) şeklini andıran metal biçicidir TOHTAH Hergeleye gönderilen hayvanların, yaylım sonrası, akşam olunca bir araya toplanıp kapatıldığı, duvarla çevrilmiş üstü açık barınağına verilen ad TOL Yazın başlamasına doğru, harman işlerinin zaman kaybı olmadan yapılabilmesi için yer yüzeyine yarı çukur kazılarak yarı çem malzemesi ile duvar örülerek yapılmış eğrelti yapıdır TOSUN Büyükbaş hayvanın erkek olan cinsine verilen addır TOZLUH Ekin biçen kişinin, sol ayağına, topuk ile dizkapağı arasına, seyyar olarak taktiği ve üzerine töngenin yerleştirildiği biçim esnasında tırpanın bacağı kesmesini engelleyen, koruyucu bez parçasıdır TÖNGE Tırpanla ekin biçilirken, biçilen ekinin, tırpanın ağzından cılga yerine deste olarak birikmesini sağlayan ve ayağın bilek kısmından itibaren tozluk üzerine yerleştirilen (H) harfini andıran bağlanmış ot destesidir TRENLİ PULLUH At veya öküzlerle çekilen 3 adet tekerleği, 2 adet toprağı kazan bıçağı olan demirden yapılmış tarım aracıdır URGAN HALKASI Biçilmiş ekin yığınlarını arabalara yükleyip, harman yerine götürürken, dökülmemesi için içerisinden urgan geçirilerek sıkıştırılmasını kolaylaştıran halka biçimde yapılmış ağaçtan yapılı gereçtir ÜTME Ekinlerin başak çıkardıktan sonra, olgunlaşmasına yakın dönemde, kesilen bir deste saplı başağın ottan yakılan ateş üzerinde ütülerek pişirilmesine ütme denir YIĞIN Biçilen ekinlerin, harman yerine taşınması için, tarlanın muhtelif yerlerinde biriktirilmesine yığın denir ZİLVE Öküzlerin arabalara koşumunda boyunlarına vurulan boyunduruğun düşmemesini sağlayan eğimli metalden yapılmış ucu ip geçirmek için delik olan malzemedir alıntı |
|
 |
|
Traktörün İcadından Önceki Durum Nasıldı |
|
|
09-11-2012
|
#2 |
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Traktörün İcadından Önceki Durum NasıldıTraktörün İcadından Önceki Durumu Nedir? Traktörün icadından önceki durumu cevaplamadan önce günümüzde traktör ile neler yapıldığına bakalım daha sonra geçmişte bu işlemler ne ile yapıldığına bakalım Traktör günümüzde tarla, bağ ve bahçe gibi çalışma alanlarında kullanılan pulluk, orak makinası, ekin biçme makinası, mibzer gibi tarım aletlerine çekicilik yapmaktadır Ayrıca arkasına takılan römork ile yük taşınması da yapılmaktadırGeçmişte pulluk, orak makinası ve ekin biçme makinası gibi araçları atlarla ya da büyükbaş hayvanlarla çekiyorlardı Ya da orak, tırpan gibi çalışması insan gücüne dayanan daha basit aletlerle bu işlemleri gerçekleştiriyorlardıÖrneği traktörün çektiği tırpan makinası ile ekin biçmek çok kolayken, insan gücü ile çalışan tırpan ile ekin biçmek oldukça güçtür ve çok fazla zaman alır Ekin biçmekte kullanılan traktörün çektiği tırpan makinası  Traktörün icadından önceki durum İnsan gücüne dayalı tırpan ile ekin biçmek   Traktörden önce tarlalar kara saban yöntemi ile hayvan ve insan gücü ile sürülürdü Traktör yardımı ile bu işlem çok kolay bir şekilde gerçekleştiriliyorKara Saban Yöntemi ile tarla sürmek   Traktör ile tarla sürmek  Kısacası traktör gücünden faydalanılarak yapılan tüm işler hayvan ve insan gücü ile yapılırdı Traktörün özelliği Traktörlerin büyük ve yivli arka tekerleklerinin bu şekli aracın her türlü arazi koşulunda ve yumuşak zeminde patinaj yapmadan ve devrilmeden çalışmasını sağlar   |
|
|
|
Üye olmanıza kesinlikle gerek yok !
Konuya yorum yazmak için sadece buraya tıklayınız.
Bu sitede 1 günde 10.000 kişiye sesinizi duyurma fırsatınız var.
IP adresleri kayıt altında tutulmaktadır. Aşağılama, hakaret, küfür vb. kötü içerikli mesaj yazan şahıslar IP adreslerinden tespit edilerek haklarında suç duyurusunda bulunulabilir.
Konuya yorum yazmak için sadece buraya tıklayınız.
Bu sitede 1 günde 10.000 kişiye sesinizi duyurma fırsatınız var.
IP adresleri kayıt altında tutulmaktadır. Aşağılama, hakaret, küfür vb. kötü içerikli mesaj yazan şahıslar IP adreslerinden tespit edilerek haklarında suç duyurusunda bulunulabilir.
«
Önceki Konu
|
Sonraki Konu
»
|
|
ForumSinsi.com hakkında yapılacak tüm şikayetlerde ilgili adresimizle iletişime geçilmesi halinde kanunlar ve yönetmelikler çerçevesinde en geç 1 (Bir) Hafta içerisinde gereken işlemler yapılacaktır. İletişime geçmek için buraya tıklayınız.