Organeller Ve Görevleri ( Çekirdekçik)

Organeller ve Görevleri ( Çekirdekçik)
Organeller ve Görevleri ( Çekirdekçik)

Ribozom: Hücre içinde protein sentezi yapar Zarsızdır Endoplâzmik retikulum üzerinde dizilmiş hâlde veya sitoplâzma içinde serbest olarak bulunur
• Karaciğer gibi protein sentezinin çokça yapıldığı hücrelerde ribozom sayısı normalden daha fazla olur

Endoplâzmik Retikulum: Sitoplâzma içinde madde iletimini sağlayan kanallar sistemidir Ayrıca bazı maddeleri depo eder Üzerinde ribozom bulunan endoplâzmik retikuluma granüllü endoplâzmik retikulum denir Tek katlı zardan oluşur

Golgi Cisimciği (Aygıtı): Üst üste dizilmiş yassı keseler şeklindedir Endoplâzmik retikulumun yapısına benzer bir yapısı vardır, fakat üzerinde ribozom bulunmaz Hücre içinde salgı üretimi ve madde paketlenmesinde görev alır Tek katlı zardan oluşur
• Tükürük, süt ve ter bezi gibi salgı maddelerinin üretildiği organlarda golgi aygıtı sayıca fazla olur

Lizozom: Hücre içi sindiriminde görevlidir Tek katlı zarla çevrilidir Bakteriler, mavi-yeşil algler (su yosunu) ve alyuvarlar hariç bütün hücrelerde bulunur

Koful: Hücre içinde atık madde, su ve besin depolayan kese şeklindeki yapılardır Tek katlı zardan oluşur Bitki hücrelerinde büyük, hayvan hücrelerinde ise küçüktür Yaşlanmış hücrelerde kofullar büyük ve az olur

Sentrozom: Yalnızca hayvan hücrelerinde vardır Hücre bölünmesinde görev alır

Mitokondri: Hücre içinde oksijenli solunum yapar Hücreye gerekli enerjiyi sağlar Çift katlı zarla çevrilidir
• Karaciğer, kas ve sinir hücreleri, fazla miktarda enerji kullandığından çok sayıda mitokondri içerir

Plâstitler: Plâstitler yalnızca bitki hücrelerinde bulunur Üç çeşit plâstit vardır; kloroplâst, kromoplâst
ve lökoplâst
Kloroplâstlar Bitkiye yeşil renk verir Yapısındaki klorofil sayesinde, fotosentez yaparak besin ve oksijen üretir Yapraklarda ve otsu bitkilerin gövdelerinde bulunur
Kromoplâstlar Bitkilere sarı, turuncu ve kırmızı renkleri verir Kök, çiçek, meyve ve tohum gibi yapılarda bulunur
Lökoplâstlar Renksiz plâstitlerdir Bitkilerin ışık görmeyen kök, yumru ve tohum gibi kısımlarında
bulunur Patates yumrularında, tahılların tohumlarında, nişasta, yağ ve protein depolar

Hücre Çekirdeği

Hücre çekirdeği, bakteri, alyuvar ve mavi yeşil algler hariç, bütün hayvan ve bitki hücrelerinde vardır
Sitoplâzma içindeki en büyük yapıdır Hücrenin çoğalma, büyüme, onarım ve canlılık olaylarını yönetir
Çekirdek, dört kısımdan meydana gelir
Bunlar:
1-Çekirdek zarı,
2- Çekirdek plazması (öz suyu),
3- Çekirdekçik,
4- Kromatin ipliklerdir

Çekirdek Zarı: hücre zarının yapısına benzer Üzerinde por denilen delikler bulunur Bu delikler sayesinde çekirdekle sitoplâzma arasında madde geçişi sağlanır
Çekirdek Plazması (Çekirdek Özsuyu): Çekirdeğin iç kısmını dolduran sıvıdır içinde çekirdekçik ve kromatin iplikleri bulunur
Çekirdekçik: Çekirdek sıvısında bulunan yoğun ve canlı yapıdır Ribozom üretiminde görev alır
Kromatin İplikler: Çekirdek sıvısı içinde ağ şeklinde bulunur DNA (Deoksiribo Nükleik Asit) ve proteinlerden oluşmuş bir yapıdır Hücre bölünmesi sırasında, kısalıp kalınlaşarak kromozomları oluşturur

DNA Nedir?
Hücrenin kontrolü, büyüme ve gelişimi DNA tarafından yürütülür DNA, organik baz, şeker ve fosfattan oluşmuş çift zincirli büyük bir moleküldür Çekirdekli hücrelerde, DNA’lar çekirdekte, kloroplâstta ve mitokondrilerde bulunur

• Hücre içindeki protein, karbonhidrat ve yağ gibi büyük ve karmaşık moleküller birleşerek organelleri oluşturur Bu olaylara yapım olayları denir
• Görev yapamaz hale gelmiş, eskimiş bir organel çeşitli yollarla parçalanarak daha küçük parçalara ayrılır Bu olaylara yıkım denir
• Hücrelerdeki yapım ve yıkım olaylarının tümüne birden metabolizma denir