Üst Gastrointestinal Kanama

ÜST GASTROİNTESTİNAL KANAMA

En sık rastlanan gastrointestinal acil durumdur Peptik ülser hastalığı, gastrointestinal sistem kanamasına neden olan en sık nedendir Treitz ligamentinin üstündeki kanamalardır Klinik özellikler Kanama aşırı miktardaysa hematemez kırmızı renkte ve pıhtılıdır Eğer daha az şiddetli ise siyah renkli ve kahve telvesi kıvamındadır İntra vaskülar volüm kaybına bağlı hipotansiyondan dolayı senkop olabilir Anemi semptomları kronik kanamayı düşündürür Melena, kaynağı çıkan kolon olabilse de genellikle üst gastrointestinal olan, kanın beklemesine bağlı olarak siyah, pis kokulu cıvık gaitaya verilen isimdir Melena oluşabilmesi için en az 50-100 cc’lik bir kanamanın gastrointestinal sistemde en az 6-8 saat kalmış olması gerekir Şiddetli üst gastrointestinal kanamalarda barsak pasajı hızlı olduğundan kestane rengi veya parlak kırmızı kan da görülebilir Melenanın en sık nedeni peptik ulkus kanamasıdır
Üst GIS kanama nedenleri:
Tanı

% Sıklık

Açıklama
Peptik ülser

35-50

Dispeptik yakınmalar veya geçirilmiş peptik ülser öyküsü vardır Alkol veya NSAII kanamayı presipite edebilir
Gastrik erozyon

10-20

NSAII ve alkol ile ilişkilidir
Özefajit

10

Epigastrik yanma vardırGenellikle kanama şiddetli değildir
Mallory-weiss yırtığı

5

Alkol alımından sonra kusma ve geğirmeyi takiben kanama olur
Özefagus varisleri

2-4

Genellikle karaciğer hastalığı vardır
Karsinom (Özefagus veya mide)

2

Genellikle kronik kan kaybı vardır
Aortoenterik fistül

1

Geçirilmiş aort greft cerrahisi varlığında düşünülmelidir
Alt GIS kanama nedenleri:Yaşlılarda divertikuloz ve anjiyodisplazi gençlerde kolitler, anal hastalıklardan sonra en sık alt GİS kanama nedenleridir
Şiddetli akut kanama
· Divertiküler hastalık
· Anjiodisplazi
· İskemi
· Meckel divertikülü
Orta dereceli subakut veya kronik kanama
· Anal hastalıklar
· İnflamatuar barsak hastalıkları
· Karsinoma
· Büyük polipler
· Anjiodisplazi
· Radyasyon enteriti
· Soliter rektal ülser
Klinik: Üst GİS kanamaları melana ve hematemez ile, alt GİS kanamaları kanama yerine göre taze kan-hematokezya ile prezente olur Kanamanın şiddetine göre klinik bulgular çok değişkendirGİS’de Şiddetli Kanama Belirtileri:
Aktif Hematemez veya Hematokezya

N/G irrigasyonla açılmayan taze kan

Hipotansiyon (KB<100 mmHg)

Taşikardi (Nabız >100/dk)

Postural hipotansiyon ve şok

Barsak seslerinin artması

Sık melena

Tanı: Tüm GİS kanamalarında kesin tanı endoskopik tetkiklerle konulur

Tedavi: Acil yaklaşım basamakları uygulandıktan sonra durmayan kanamalar endoskopik veya cerrahi olarak tedavi edilirler GİS Kanamasında acil yaklaşım basamakları:

IV katater

% 09 NaCl veya Ringer laktat

Kan örneği (kan bankası, tetkikler)

Nazal Oksijen

N/G irrigasyon

Parenteral asit süpresyonu

Kan transfuzyon

Akut Üst GİS kanamasında mortalite için risk faktörleri

Faktör
Açıklama
İleri yaş
60 yaş üzerinde risk giderek artar
Eşlik eden hastalık
İlerlemiş malignite, renal ve hepatik yetmezlik
Şok
Nabız >100 /dak KB <100 mmHg
Tanı
Özefageal varisler ve kanserler en kötü prognoza sahiptir
Endoskopik bulgular
Aktif kanama visible vesset kanamanın devam etme riskinin yüksek olduğunu gösterir
Tekrar kanama
Mortalitenin 10 kat artması anlamına gelir