Uygurlar Uygurlar Kimlerdir? Uygurlar Hakkında Uygurlar Bilgi Uygurlar Tanımı Uygur

Uygurlar Uygurlar Kimlerdir? Uygurlar Hakkında Uygurlar Bilgi Uygurlar Tanımı Uygurlar
Uygurlar Uygurlar Kimlerdir? Uygurlar Hakkında Uygurlar Bilgi Uygurlar Tanımı UygurOrtaçağ'da Orta Asya'da ileri bir uygarlık kuran Uygurlar, önceleri Kuzey Moğolistan'da yaşıyorlardı Hun İmparatorluğu'nun yıkılmasından sonra Göktürklerin buyruğu altına girdiler Sonra onlara karşı ayaklanarak bağımsız bir devlet kurdular (740) Diğer Türk boylarım da buyrukları altına alarak güçlendiler Yüz yıl kadar Moğolistan'a egemen olan Uygurlar, Çinlilerle de ilişki kurdular

IX yüzyılın ortalarında Kırgızlarla Tibetlilerin saldırısına uğrayarak yıkılan Uygur Devleti ortadan kalkınca Uygurlar batıya göçtüler (840) ve dağınık küçük devletler kurdular Sonunda bütün Uygurlar Cengiz Han zamanında Moğol egemenliğine bağlandılar Böylece son Uygur Devleti de XIII yyın başında ortadan kalktı (1212)

O zamandan beri bir daha bağımsız olamayan Uygurlar, bugün Çin'in kuzeybatısında Sinkiang eyaletinde Çin egemenliği altında yaşamaktadır

Uygur Uygarlığı

Uygurlar sanat, yapı ve yönetim işlerinde ileriydiler Bu alanlarda öteki Türk boylarına öncü olmuşlardı Doğu Türkistan'da yapılan kazılarda bulunan eserler, Uygur sanat ve edebiyatının yüksek bir düzeye ulaştığını gösteren tanıtlardır Uygurlar 14 harfli bir alfabe kullanırlardı Bugünkü Moğol ve Mançu alfabeleri Uygur alfabesinden alınmadır Gene bu kazılarda bulunan tahta harfler Uygurların VIII yüzyılda kitap bastıklarını göstermektedir

Uygurlar Buda dinine bağlıydılar Mani dininden olanları da vardı Uygurca yazıların çoğu bu dinlerle ilgilidir Ama Müslümanlık Uygurlar arasında yayıldıktan sonra içlerinde bu dine bağlı bilim adamları da yetişti Uygur fikir adamları Arapça ve Hintçe'den çeviriler yaptılar Uygurlardan kalan en önemli eser Yusuf Has Hacip'in Kutadgu Bilig'idir

Kutadgu Bilig (Mutlu Olma Bilgisi)

Yusuf Has Hacip tarafından Uygurca yazılmış ilk Türk mesnevisidir (1069) Batı Uygurlarının (Karahanlılar) hakanı Ebu Ali Hasan'a sunulan eser, sembolik dört kişi üzerine düzenlenmiştir: 1 hakan Küntoğdı (doğru yasa); 2 vezir Aytoldı (mutluluk); 3 vezir Aytoldfnın oğlu ögdülmüş (akıl); 4 Zahit Odgurmuş (yaşamın sonu)

Bunlar arasındaki konuşmalarla toplumu meydana getiren bireylerin ödev ve sorumlulukları ve çağın yaşam felsefesi dile getirilmiştir Kutadgu Bilig'in Uygurca ve Arapça yazmaları bulundu XIII yüzyılda kopya edilmiş olan Arapça Fergana yazması en güvenilir olanıdır Üç önemli yazmanın tıpkıbasımı ile Türkçe çevirisi Türk Dil Kurumu'nca yayımlandı

Uygur Devleti'nin bayraii

Ortaçai'da Orta Asya'da ileri bir uygarlik kuran Uygurlar, önceleri Kuzey Moiolistan'da yaiiyorlardi Hun imparatorluiu'nun yikilmasindan sonra Göktürklerin buyruiu altina girdiler Sonra onlara karii ayaklanarak baiimsiz bir devlet kurdular (740) Diier Türk boylarim da buyruklari altina alarak güçlendiler Yüz yil kadar Moiolistan'a egemen olan Uygurlar, Çinlilerle de iliiki kurdular

IX yüzyilin ortalarinda Kirgizlarla Tibetlilerin saldirisina uirayarak yikilan Uygur Devleti ortadan kalkinca Uygurlar batiya göçtüler (840) ve daiinik küçük devletler kurdular Sonunda bütün Uygurlar Cengiz Han zamaninda Moiol egemenliiine bailandilar Böylece son Uygur Devleti de XIII yyin baiinda ortadan kalkti (1212)

O zamandan beri bir daha baiimsiz olamayan Uygurlar, bugün Çin'in kuzeybatisinda Sinkiang eyaletinde Çin egemenliii altinda yaiamaktadir

Uygur Uygarliii

Uygurlar sanat, yapi ve yönetim iilerinde ileriydiler Bu alanlarda öteki Türk boylarina öncü olmuilardi Doiu Türkistan'da yapilan kazilarda bulunan eserler, Uygur sanat ve edebiyatinin yüksek bir düzeye ulaitiiini gösteren tanitlardir Uygurlar 14 harfli bir alfabe kullanirlardi Bugünkü Moiol ve Mançu alfabeleri Uygur alfabesinden alinmadir Gene bu kazilarda bulunan tahta harfler Uygurlarin VIII yüzyilda kitap bastiklarini göstermektedir

Uygurlar Buda dinine bailiydilar Mani dininden olanlari da vardi Uygurca yazilarin çoiu bu dinlerle ilgilidir Ama Müslümanlik Uygurlar arasinda yayildiktan sonra içlerinde bu dine baili bilim adamlari da yetiiti Uygur fikir adamlari Arapça ve Hintçe'den çeviriler yaptilar Uygurlardan kalan en önemli eser Yusuf Has Hacip'in Kutadgu Bilig'idir

Kutadgu Bilig (Mutlu Olma Bilgisi)

Yusuf Has Hacip tarafindan Uygurca yazilmii ilk Türk mesnevisidir (1069) Bati Uygurlarinin (Karahanlilar) hakani Ebu Ali Hasan'a sunulan eser, sembolik dört kiii üzerine düzenlenmiitir: 1 hakan Küntoidi (doiru yasa); 2 vezir Aytoldi (mutluluk); 3 vezir Aytoldfnin oilu ögdülmüi (akil); 4 Zahit Odgurmui (yaiamin sonu)

Bunlar arasindaki konuimalarla toplumu meydana getiren bireylerin ödev ve sorumluluklari ve çaiin yaiam felsefesi dile getirilmiitir Kutadgu Bilig'in Uygurca ve Arapça yazmalari bulundu XIII yüzyilda kopya edilmii olan Arapça Fergana yazmasi en güvenilir olanidir Üç önemli yazmanin tipkibasimi ile Türkçe çevirisi Türk Dil Kurumu'nca yayimlandi