Hücre Nedir? | Organeller Nedir?

Hücre Nedir? | Organeller Nedir?

HÜCRE




Hücrenin temel kısımları : Hücre zarı, sitoplazma ve çekirdektir Tek hücrelilerde bütün olaylar hücre içerisinde gerçekleşir İş bölümü ve doku oluşumu yoktur Çok hücrelilerde bütün olaylar hücre grupları arasındaki iş bölümü ile olur En basit çok hücreli yada en karmaşık tek hücreli Volvox’ tur Volvox' ta iş bölümü vardır ama doku oluşumu yoktur Tek hücrelilerin oluşturduğu topluluğa koloni denir

Hücre teorisi:
1)Bütün canlılar hücrelerden meydana gelmiştir
2)Hücreler bağımsız hareket ettikleri halde birlikte iş görürler
3)Hücreler bölünerek çoğalırlar

Hücreler ikiye ayrılır:
1-Prokaryot (çekirdeksiz) Hücreler: Bu hücrelerin çekirdeği yoktur Örneğin bakteri, mavi- yeşil alg prokaryot hücrelidir
2-Ökaryot (çekirdekli) Hücreler: Bu tip hücrelerin çekirdeği, zarla çevrili organelleri vardır Örneğin protistler, mantarlar, hayvanlar, bitkiler ökaryot hücrelidir

Ökaryot bir hücre dıştan içe doğru üç kısımdan oluşur:
I- Hücre zarı II- Sitoplazma III- Çekirdek

HÜCRE ZARI

Bütün bitki ve hayvan hücrelerinde bulunan canlı, saydam, esnek ve seçici geçirgen bir zardır
Seçici geçirgenlik, hücre zarının bazı maddeleri hücre alıp bazılarını almamasıdır
Yağ, protein az miktarda karbonhidrattan oluşur Hücre zarının yapısı akıcı-mozaik zar modeli ile açıklanırBu modele göre zar; yağ denizinde yüzen proteinlerden oluşmuştur
Karbonhidratlar hücre zarındaki yağlarla birleşerek glikolipid, proteinlerle birleşerek glikoprotein şeklinde bulunurBunun sağladığı avantaj ise hücrelerin birbirini tanıması ve bağışıklıktır Hücre zarının özgüllüğünü veren kimyasal madde glikoproteindir Glikolipidi ve glikoproteini golgi sentezler
Madde giriş-çıkışı proteinler üzerindeki porlardan olur
Zarın özellikleri : Canlıdır,saydamdır,esnektir ve seçici geçirgendir
Zardaki proteinler enzim görevi yapar
Zarın görevleri : Hücreyi dağılmaktan korurHücreye şekil verirHücreyi dış etkilerden korurMadde alışverişini sağlar
Zarın seçici-geçirgen olması onun canlı olduğunu gösterir
Hücre çeperi cansızdır,esnek değildir,tam geçirgendir Hücrenin dayanıklılığını arttırır, hücreye şekil verir Üzerindeki deliklere geçit denir Selülozik yapıdadır Prokaryot hücrelerde de bulunur ama yapısı selülozik değildir



Hücre zarının görevleri:
1- Hücreyi dış etkenlerden korumak
2- Hücreye şekil vermek
3- Madde alış verişini kontrol etmektir

Hücre zarından geçebilen maddeler:
Küçük moleküller ( glikoz, aminoasit, su, madensel tuzlar),
Yağda eriyen A, D, E, K vitaminleri,
Nötr moleküller (oksijen ve karbondioksit )’tir

SİTOPLAZMA

Hücre zarı ile çekirdek arasını dolduran, renksiz, yarı saydam, yumurta akı kıvamında (kolloid) bir sıvıdır
Sitoplazma canlıdır ve hücrenin bütün hayatsal faaliyetleri burada oluşur
Sitoplazmanın içinde yapıları ve görevleri birbirinden farklı küçük parçacıklar vardır Bunlara organel denir
Su, protein, yağ, karbonhidrat, mineral, vitamin, RNA çeşitleri, nükleotidler, ATP ve enzimler gibi organik ve inorganik maddelerden oluşmuştur
Görevi:
1) Biyokimyasal reaksiyonlar için zemin oluşturmak,
2) Organellere yataklık etmek,
3) Rotasyon ve sirkülasyon hareketleri ile organellerin hareketini sağlamak,

ÇEKİRDEK

İçerisinde kalıtsal özellikleri taşıyan yapılar vardır
Bilinen en küçük hücre, bakteridir
En büyük hücreye deve kuşu yumurtasının sarısı,
En uzun hücreye de yaklaşık 1 m uzunluğunda olan sinir hücreleri örnek olarak verilebilir
Bazı ilkel hücrelerde ise çekirdek yoktur, kalıtsal özellikleri taşıyan yapıların sitoplazmada dağınık olarak bu ilkel canlılarda bulunur
Çekirdek hücrenin hayatsal faaliyetlerini yönetir
Görevleri; hücreyi yönetmek, kalıtım bilgisini taşımak ve hücre bölünmesini sağlamaktır
Aynı zamanda özellikleri sonraki hücrelere aktararak kalıtsal devamlılığı sağlar
Çekirdeği çıkartılan bir hücre yaşayamaz
Kalıtsal karakterleri (genleri) taşır
Bakteri ve mavi yeşil alglerde çekirdek yoktur
Alyuvarların çekirdeği olmadığı için bölünemez

HÜCRE ÇEPERİ

Bitkisel hücrelerde hücre zarının dışında bulunur Hayvan hücrelerinde yoktur
Selüloz adı verilen ölü bir maddeden yapılmıştır
Hücre çeperi cansız, kalın dayanıklı, esnek olmayan, tam geçirgen yapıdadır

Hayvan Hücresi ile Bitki Hücresinin Karşılaştırılması
Hayvan Hücresi Bitki Hücresi
Hücre duvar ----> Yok Var
Kloroplast ------> Yok Var
Sentrozom ------> Var Yok
Koful -----------> Çok,küçük Az,büyük
Şekli ------------> Yuvarlak Köşeli