Tekke - Tasavvuf Edebiyatı Nazım Biçimleri/…Devriye……

…Devriye…
(Nazım Biçimleri)

Devir kuramını anlatan şiirlere denir Devir kuramı Muhammed’in “Ben nebî iken Âdem su ile çamur arasındaydı” hadisi ile ilgilidir Mutasavvıflara göre vücut halindeki Muhammed, yeryüzüne sonradan gelmiştir Halbuki ruh halindeki Muhammed ezelden beri vardı Vakti gelen ruh maddi aleme iner Önce cemâdata (cansız varlıklara) sonra nebata (bitkilere), hayvana, insana en sonra da İnsan-ı Kamil’e geçer Oradan da Allah’a döner ve onunla birleşir Bu inişe nüzul, tekrar Allah’a dönüşe de huruc denir Bu inişi ve çıkışı anlatan şiirlere devriye denir

Lâ mekân ilinde bir nokta iken İsmi var, cismi yok yerden gelirim Daha hiçbir nesne yaratılmadan Kandilin içinde Nûr’dan gelirim
Dört nesneden yoğrulup da yapıldım Şekillendim, fırınlara atıldım Mevla’m ruh verince ayağa kalktım Adem denen bir beşer’den gelirim
1 Devir kuramını anlatan şiirlerdir Devir kuramı; Hz Muhammed’in (asm) “Ben Nebi iken Âdem su ile çamur arasındaydı” hadisi ile ilgilidir Mutasavvıflara göre vücut halindeki Hz Muhammed (SAS) yeryüzün sonradan gelmiştir Halbuki ruh hâlinde olan HzMuhammed(ASM) ezelden beri vardır Vakti gelen ruh maddî âleme iner Önce cansız varlıklara sonra bitkilere, hayvana, insana en sonra da insan-ı kâmile geçer Oradan da Allah (cc)’a döner ve onunla birleşir Bu inişe nüzûl Allah’a dönüşe de hurûç denir Bu inişi ve çıkışı anlatan şiirlere devriye denir
2 Ölçü ve uyak bakımından ilahiye benzer
Dokuz ay on gün batn-ı mâderde
Kudretten gözüme çekildi perde
Vaktim tamam olup ahir yerde
Çıkıp ten donundan cihana geldim