Kemik Hakkında Bilgi

Kemik hakkında bilgi

Kemik insanların ve omurgalı hayvanların çatısını (iskeleti) meydana getiren sert ve katı doku Kemik dokusu; inorganik tuzlarla sertleşmiş “osein” denen bir ara madde ile bunun içinde biçimlerine uygun boşluklara yerleşmiş “canlı kemik hücrelerin”den ibarettir Kemik hücreleri sitoplazmik uzantılarla birbirine bağlı zarsız, yıldızsı hücrelerdir Kemik dokuda, ana madde içinde uzanan kanallara “havers kanalları” denir



Kemik insanların ve omurgalı hayvanların çatısını ( iskeleti) meydana getiren sert ve katı doku Kemik dokusu; inorganik tuzlarla sertleşmiş “osein” denen bir ara madde ile bunun içinde biçimlerine uygun boşluklara yerleşmiş “canlı kemik hücrelerin”den ibarettir Kemik hücreleri sitoplazmik uzantılarla birbirine bağlı zarsız, yıldızsı hücrelerdir Kemik dokuda, ana madde içinde uzanan kanallara “havers kanalları” denir

Bu kanallar sisteminin içinden kan damarları ve sinirler geçer Kemikler çeşitli biçimde sıralanıp dizilerek, vücudun yumuşak kısımlarını tutan bir destek olurlar Bazıları birleşerek nazik organların koruyucusu olur, bazıları da hareketli organlar için kaldıraç işini görür

Erişkin bir insanın vücudunda irili ufaklı 213 adet kemik vardır

Kemikler üç kısma ayrılır: 1) Uzun (kol ve bacak kemiklerinin çoğu); 2) Yassı (kafatası ve leğen kemikleri, göğüs ve kürek kemiği); 3) Kısa (omurlar, el ve ayak kemikleri)

Uzun kemiklerin uçlarına “epifiz”, orta kısmına “metafiz” denir Metafiz, epifiz ile “diyafiz” (uçtan uzak) kısmını birleştirir Uzun kemik uçlarında kaygan yapılı eklem kıkırdağı bulunur Hareket esnasında kemiklerin uç uca değerek aşınmasını engeller Kemiklerin üstünü “periost” denilen ince bir zar örter Kemiğin içinde “kemik iliği” denilen yumuşak bir kısım vardır, kemiği besleyen kan damarları, sinirler buradan geçer Kan damarları çok ince kılcallarla havers kanallarına uzantılar gönderir Kemik iliğinin ayrıca kan hücrelerinin yapımında da önemli rolü vardır

Kemik dokusu iki çeşittir: Tıkız doku, kemiğin ana dokusu En dışta bulunur Süngersi doku ise daha çok kemik uçlarında yer alır Yassı kemikler üç tabakadır Her iki yüzey tabakaları tıkız dokudandır Kısa kemikler büyüklüklerine göre süngersi ve tıkız dokulardan meydana gelir Kemiğin ana maddesi “ossein”dir Proteinli, esnek bir madde olan osseinin üzerine, enzimler etkisiyle kanla gelen kalker tuzları(fosfatlar) çökelir Fosfor, kükürt ve amino asitler de osseinin bileşimine girer

Kemiğin meydana gelmesi iki şekilde olabilir: Zar yoluyla kemikleşme (telsel dokuda) ve kıkırdak yoluyla kemikleşme (kıkırdaklarda) Kemik dokusu cansız değildir (Bkz Doku) Yoğun bir metabolizma (yapım-yıkım) alanıdır Kemik yapıcı ve kemik tüketici tesirler arasında bir denge vardır

Kemikler de, vücudun bütün diğer dokuları gibi, gelişme çağında büyür Uzun kemikler uçlarındaki bölümlerinden büyürler, kısa ve yassı kemiklerin bu bölümleri yanlarındadır Kemiklerin büyümesinde tiroit, hipofiz gibi iç salgı bezlerinin salgıladıkları hormonların büyük payı vardır

Kemik hastalıkları travmadan (yaralanma) ve başka sebeplerden meydana gelir Travmadan olan hastalıklar, sivri veya kesici aletlerin yaptığı yaralar ve çoğunlukla kırıklardır Travmalarla meydana gelmeyen hastalıklar ya iltihabi olur veya bir beslenme bozukluğundan ileri gelir İltihabi olan kemik hastalıkları mikroplara bağlıdır Bunlar arasında kemik iliği iltihapları, apseler, nekrozlar (doku harabiyeti ve ölümü), tüberküloz, frengi, kemik zarı iltihabı ve başkaları sayılabilir Beslenme bozukluğu hastalıklarının başlıcaları: Raşitizm, kemik yumuşaması ve kemik atrofisidir Kemiklerde doğuştan şekil bozuklukları görülebilir

Hemen hemen bütün kemiklerde, özellikle de vücuttaki uzun kemiklerde iki farklı yapı bulunur Kemiğin gövdesi yoğun kemik dokusu içerirken, uçları ince bir kemik katmanından, gözenekli kemik yapısından oluşur Aslında bu düzenleme, kemiklerin işlevini yerine getirebilmesi açısından oldukça önemlidir Çünkü kemik ancak böyle bir dizayna sahip olduğu takdirde yoğun baskı altında kalmadan hareket edebilir ve kendisine yüklenen ağırlık ve gerginlik kemik gövdesinden eklemlere aktarılır Eğer her bölge aynı yapıda olsaydı; kemiklerde esneklik ve sağlamlık gibi özellikler olmazdı
Vücudumuzu ayakta tutan kemiklerin genel yapısı yanda görüldüğü gibidir Bu özel tasarım her insanda aynıdır Bu sayede her insanda kemikler aynı sağlamlığa ve esnekliğe sahiptir Kemikler Allah’ın kusursuz yaratmasının örneklerinden biridir
Kemik dokusu, kemik hücreleri ve bu hücrelerin salgıladığı etraflarındaki ara maddeden oluşur Kemik dokusunda üç çeşit hücre bulunur Kemiklerin yapımında rol alan ve şekil almasını sağlayan, kemik içindeki boşlukları oluşturan ve bu boşlukları birbirlerine bağlayarak iletişimi kuran hep bu hücrelerdir


KEMİKLERE DAYANIKLILIK KAZANDIRAN YAPI

Kemiğin iç yapısı, dayanıklılığı nedeniyle bir mikroskobik harikadır Vücutta oldukça büyük bir alan kaplayıp, çok önemli işlevleri olan iskeletin bu kadar hafif, ancak bir o kadar da dayanıklı olmasındaki sır, kemiklerin yapısındadır Bilimadamlarının bir “mühendislik harikası” olarak adlandırdıkları kemiklerin içleri, hayranlık uyandıracak bir tasarıma sahiptir


Hatta mühendisler yirminci yüzyılın ikinci yarısında yapımı oldukça zor, uzun ve masraflı olan gökdelen, köprü gibi büyük ve yüksek yapılar için kemiğin yapısına benzeyen bir teknik geliştirdiler Kafes sistemi adı verilen bu yönteme göre yapının taşıyıcı elemanları tek parça değil, birbiri içine geçmiş kafes şeklinde çubuklardan oluşmaktaydı Ancak bilgisayarların yapabileceği karmaşık hesaplarla, kemiklerin tasarımındaki bu yöntem kullanılarak, büyük köprüler ve endüstriyel yapılar çok daha dayanıklı ve daha ucuza inşa edildi


Kemiklerdeki kafes yapının sağlamlığı mühendisler için de esin kaynağı olmuştur Kemiğin yapısına benzeyecek şekilde geliştirilen inşaat teknikleri sayesinde çok daha dayanıklı ve ucuz yapılar inşa edilmiştir

Ancak burada gözardı edilmemesi gereken çok önemli bir nokta vardır Kemiğin içindeki sistem bu binaların inşasında kullanılan teknikten çok daha komplekstir Kemikler birbirine zıt gibi görünen iki özelliğe aynı anda sahiptir Sağlamlık ve hafiflik… Mühendislerin inşa ettikleri binalar ise kullanılan malzeme nedeniyle aynı anda bu iki özelliğe birden sahip değildir Kemiklerdeki gözenekli ve boşluklu yapı ise onun hafif olmasına neden olmaktadır Ancak bunun yanında kemikler çok sağlam ve dayanıklıdırlar


Kemiğin yapısındaki hafiflik ve sağlamlık kriterlerinin altını bir kez daha çizmekte fayda vardır Çünkü bu iki özelliğin birarada olması insana çok büyük kolaylıklar sağlarken, tam aksi insan için öldürücü olabilirdi Kemikler bu özelliklerden yalnızca birine sahip olsalardı, örneğin sağlam olup aynı zamanda ağır olsalardı, tüm iskelet insanın taşıyabileceği ağırlığın çok üzerinde olurdu

Bu ağırlık nedeniyle insanın hareket imkanı azalır, günlük hayatı çok kısıtlanırdı Ayrıca bu sertlik ve gevrekliğin sonucu olarak en ufak bir darbede kemiklerde kırılma ve çatlama olabilirdi

Bunun tam aksi olsaydı yani kemikler yine hafif olup, sert olmasaydı, bu durumda vücut şu an olduğu şekliyle olmaz, pelte halinde bir deri kütlesine benzerdi Bu haldeyken beyin, kalp gibi hayati öneme sahip birçok organ her an tehlikeye maruz kalırdı
Üstelik insan vücudundaki kemikler bulundukları bölüme göre farklı özelliklere sahip olurlar Bütün kemikler esnektir ve dayanıklıdır, ancak bunların oranı birbirinden farklı olabilmektedir

Örneğin göğüs kafesinde, kalp ve akciğer gibi hayati organları koruyacak kadar sağlam olan kemikler, aynı zamanda sürekli olarak akciğerlere havanın dolmasını ve boşalmasını sağlayacak şekilde genişleme ve büzülme özelliğine de sahiptirler Eğer akciğeri koruyan göğüs kemikleri kafatası gibi sert kemiklerden oluşmuş olsaydı, nefes almak neredeyse imkansızlaşır, akciğer her nefes alışımızda bu sert kemikler arasında sıkışır kalırdı Buraya kadar sıralanmış özelliklerinde de görüldüğü gibi kemiklerdeki tek bir özelliğin dahi ayrıntılı olarak incelenmesi insanın önüne pek çok yaratılış mucizesini çıkarmaktadır Ancak kemiklerdeki özel yapılar sadece bunlarla sınırlı değildir