09-06-2012
|
#1
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Kemik Nedir, Kemik Nasıl Oluşur?
Kemik Nedir, Kemik Nasıl Oluşur?
Kemik, vücudu oluşturan dokular arasında en sert olanıdır Organizmada gerçek anlamda destek görevi yapan dokudur Ayrıca organizmanın kalsiyum depolarıdır Kalsiyum bakımından doymuş olduklarından serttir Sert olmalarına rağmen kıkırdak dokusundan farkları damar içermeleridir Bu doku yapısında çeşitli tipte hücreler (osteosit, osteoblast, osteoklast) ve hücrelerarası madde (matrix) bulunmaktadır Kemiğin enine kesiti incelendiğinde dış ve iç yüzeyleri bir zarla örtülüdür Bunlardan dıştakine; periosteum, iç yüzeydekine; endosteum denir Bu zarlar düzensiz sıkı bağ dokusundan yapılmışlardır Periosteumun hemen altında dış halkasal sistem yer alır Endosteumun hemen üstünde ise iç halkasal sistem bulunur
Kemik yaşayan ve gelişen bir yapıdır Yapısı, kollajen adı verilen ve yumuşak bir çatı sağlayan bir protein ile bu çatıya güç veren ve sağlamlaştıran bir mineral olan kalsiyum fosfattan oluşmaktadır Bu kombinasyon kemiği güçlendirirken üzerine uygulanan kuvvetlere karşı da esnek hale getirir Vücudun kalsiyumunun %99'undan fazlası kemiklerde ve dişlerde yer almaktadır %1'i de kanda bulunur Yaşam boyunca eski kemikler yıkıma uğrar (rezorpsiyon) ve iskelete yeni kemik eklenir (formasyon) Çocukluk ve ergenlik çağlarında yeni kemik oluşumu kemik rezorpsiyonundan daha hızlıdır Bunun sonucunda kemikler daha büyür, ağırlaşır ve yoğunluğu artar 30 yaş civarında pik kemik kütlesine (maksimum kemik yoğunluğu ve gücü) ulaşılana kadar, kemik yapımı, kemik yıkımından daha hızlıdır 30 yaşından sonra yavaş yavaş kemik yıkımı kemik oluşumunu geçer
Kemikler canlı kemik hücrelerinden ve cansız ara maddeden oluşurKemik hücrelerine "osteosit"denir Osteositler çok sayıda sitoplazmik uzantıya sahiptirKemik doku ara maddesine "osein"denir Osein, protein (hücreler tarafından salgılanır)ve inorganik tuzlardan (kalsiyum fosfat, kalsiyum karbonat, kalsiyum florür gibi) oluşur
Kemik dokuda hücrelerin irtibatını sağlayan havers ve volkman kanalları vardır Kemikler bebeklerde kıkırdak halindedir Bu özellik bebekte esnekliği ve direnci arttırır Kıkırdak bir müddet sonra kemikleşir Kemiklerimiz kıkırdak ve bağ dokudan gelişir Örneğin bebeklerin kafatasındaki yumuşak kısım olan bıngıldak bağ dokudan oluşur Daha sonra bağ doku kemikleşip sertleşir Vücudumuzdaki kol ve bacaklarımız gibi kemiklerimiz ise kıkırdağın kemikleşmesiyle olur Kemik doku yapı bakımından iki kısma ayrılır Bunlar; sert kemik (sıkı kemik) ve süngerimsi kemiktir
SERT KEMİK
Sert bir yapıya sahiptir Kemik doku içinde boşluklar yoktur (gözeneksizdir)Sert kemikteki havers kanalları kan damarı ve sinirlerin girmesini sağlar Sert kemiğin ortasında sarı ilik bulunur
SÜNGERİMSİ KEMİK
Gözenekli bir yapıdadır İçinde düzensiz boşluklar vardır Bu boşlukların içini kırmızı kemik iliği doldurur Süngerimsi kemik yumuşak bir yapıya sahiptir Kemiklerimiz sürekli kendilerini yenilerler Yani kemik doku bir taraftan yapılır bir taraftan da yıkılır Genç evrede yapım yıkımdan fazla, orta yaşta yapım ve yıkım eşit, ileri yaşlarda ise yıkım yapımdan fazladır Bundan dolayı yaşlı insanların kemikleri kolay kırılır Ayrıca yaşlanınca boyda da bir kısalma olur
Kemiklerin dışında "periost"denilen kemik zarı bulunurKemik zarı, kemiğin enine kalınlaşmasını, kırılan kemiğin onarımını ve kemiğin beslenmesini sağlar İskeletimizi oluşturan kemikler şekillerine göre; uzun kemik, kısa kemik ve yassı kemik olmak üzere üç çeşittir
|
|
|