Cezmi Özeti Namık KEMAL

KİTABIN KONUSU :

Adil Giray’ın İran ile Osmanlı arasında yapılan savaştan sonra esir düşüp, orada Perihan, Şehriyar ve Cezmi ile olan ilişkilerini anlatmaktadır

KİTABIN ÖZETİ

Olay Sokullu Mehmet Paşa döneminde, İstanbul’ da başlar, Azerbaycan’ da, İran’ da sürüp gider ve Tebriz Sarayında sona erer

Cezmi çok iyi bir atlı spor ustasıdır Bu ustalığı sayesinde Ahmet Paşa ile tanışır Ahmet Paşanın verdiği bir yemekte Cezmi’nin atlı sporda olduğu kadar şairlikte de usta olduğu anlaşılır Şairliğinin ünüyle Nevi ile tanışır 1570 yılında İran seferi başlar Cezmi bu sefere gönüllü olarak katılır Bu sefer sırasında çok ustaca ve zekice davranışlarda bulunur ve ünü bir kat daha artar Hatta sefer sırasında düşman olduğu halde canı pahasına da olsa Pertev isminde bir İran askerini de nehirde boğulmaktan kurtarır Bu sayede Pertev’lede çok iyi dost olurlar Bir başka İran seferinde Cezmi, Adil Giray’la tanışır Cezmi bu savaşlarda gösterdiği kahramanlık sayesinde Adil Giray’ın teveccühünü kazanır Kötü şans eseri Adil Giray ve kardeşi Gazi Giray savaş sırasında İranlılara esir düşer

Savaşta Adil Giray’ ı esir eden Hamza Mirza İran şahının oğlu ve komutan, Cengizoğullarından öyle iki kahraman şehzadeyi esir alarak başkente götürüp şöhret kazanmak isterAdil Giray ve Gazi Giray , Şehriyar tarafından ayrı yerlere hapsedilirler Adil Giray sarayda ağırlanırken Gazi Giray bir adada “Kahkaha Zindanı” denilen yerde hapsedilir Bunun sebebi ise Şehriyar’ın Adil Giray’I ilk anda görüp aşık olması ve Gazi’nin bu durumu anlayıp sorun çıkarmaması içindirŞehriyar, Adil ile görüşebilmek için türlü entrikalar çevirir Onunla buluşup konuşmasını ise Adil’den bilgi alıp, onunda yardımıyla Kırım Hanlığı’nı ele geçirecek planlar yapmak olarak yorumlar

Adil’in esirliği zamanında İran devletini kör bir şah, onun karısı Şehriyar ve kardeşi Perihan idare ediyorlardı Şehriyar’ın oğlu Hamza Mirza ise sadece savaşlarla ilgileniyordu Şehriyarın Adil Giray’la yaptığı ikili müzakereler Perihan’I şüphelendirir Perihan’da müzakerelere devletin bir idarecisi olarak katılmak ister ve katılır Şehriyar bir şekilde aşkını Adil Giray’ a yalnız oldukları zaman açıklar Fakat Şehriyar çok kıskanç kişiliğe sahip olduğundan Perihan’dan gelebilecek tehlikeler için Adil Giray’a Perihan’ı olduğundan çok zıt bir şekilde tanıtır

Adil’ de inanıyormuş gibi davranarak Şehriyar’ a bir şey sezdirmeyip, onu kullanıp, kardeşini de serbest bıraktırıp anavatanına dönmek istemektedirPerihan, Adil Giray’ı ilk gördüğünde aşık olmuştur Fakat Adil, Perihan’nın o tatlı güzelliğini üstündeki peçe sayesinde görememiştir

Fakat ilk görüşmelerde Adil Perihan’nın ne kadar zengin kalpli olduğunu, Şehriyar’ın anlattığından çok farklı olduğunu anlamıştır Perihan’ın yüzünü de göstermesiyle ona ilk görüşte aşıl olmuşturŞehriyar’ın delice şehveti Perihan’ın masumca aşkı her ikisini de birbirine düşürmeye yeter Şehriyar ve Perihan aynı kişiye aşık olduklarını, anlayınca artık aralarında bir kıskançlık yarışı başlar Ayrıca Adil’inde Perihan’ı sevdiğini anlayan Şehriyar her ikisini de öldürmek için planlar yaparAdil Giray esir düştükten sonra Cezmi bu haberi alır ve Adil’in yardımına koşar Cezmi, bir şekilde Adil’in bulunduğu odaya girmeyi başarır Bundan sonra kaçış ve İran devleti hükümetini yıkıp yerine kendilerini getirmek için planlar yapmaya başlarlar

Cezmi bu planları uygulamak için bir İran askeri olan Abbas’ı kullanır Şehriyar’ın yaptığı planlar yanlış zamanda uygulandığı için suya düşer Hatta planın istediği gibi gitmemesi kendisinin ölümüne sebep olurŞehriyar’ın askerleri Perihan ve Adil Giray’ ı da öldürürler , fakat aşklarını yok edemezler Her ikisi de aynı mezara Cezmi tarafından defnedilir Cezmi kılık değiştirerek vatanına geri döner

KİTABIN ANAFİKRİ :

İki insan birbirini gerçekten seviyorsa hiçbir engel bu iki insanı birbirinden ayıramaz, mezarda dahil

KİTAPTAKİ OLAYLARIN VE ŞAHISLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ :

Cezmi: Bilgin bir şair, yakışıklı, atlı sporda usta, cesur, gözüpek, yüksek karakterli bir askerdir Adil Giray : Doğuştan şair yaradılışlı, vicdanı temiz, kültürlü, kuvvetli, hamiyetli, yüksek iradeli ve girişken bir askerdir Perihan: Şahın kız kardeşidirTanrının özene bezene yarattığı, dünyalar güzeli bir kız olup, cesur, kuvvetli, sağlam iradeli, ahlak ve karakter bakımından emsali olmayan bir kişidirŞehriyar : Şahın karısıdırKırkında olmasına rağmen ince bir güzelliğe sahip, kuvvetli bir bünyesi olan, karakter bakımından ise ;iradesi zayıf, fesat düşkünü, menfaatçi bir kadındırHamza Mirza : Şehriyar’ın oğludur Annesine benzemeyen bir yapısı vardır Annesi bir yılan Hamza ise bir kaplan yapısına sahiptir Cesur , gözüpek, tecrübeli bir askerdirAbbas: Cezmi’nin görevlendirdiği , parayı çok seven bir İran askeridir

KİTAP HAKKINDAKİ ŞAHSİ GÖRÜŞLER :

Kitap Türk edebiyatının ilk romanlarından olup, duygu ve hayale fazla yer vermiştir Günümüz aşk ve tutku romanlarından pek farkı yoktur Dili halk dilinde değildir Akıcı ve heyecan verici bir romandır

KİTABIN YAZARI HAKKINDA ŞAHSİ BİLGİ :

Namık Kemal vatan şairlerimizin en büyüğüdür Tekirdağ’ da doğdu Annesi ve babasının yanında özel eğitim gördü 16 yaşında evlendi Fransızcayı ögrendi Tasvir-ı Efkar, Hürriyet ve İbret gazetelerinde yazdı Sürgün edildi Sonra tekrar İstanbul’a döndü 2 Abdulhamid’in hışmına uğrayarak Midilli adasına sürüldü Daha sonra Sakız adasına nakledildi ve orada üzüntüden vefat etti

ESERLERİ:

Romanları : İntibah ve Cezmi Tiyatroları : Vatan Yahut Silistre, Zavallı Çocuk, Akif Bey, Gülnihal, Karabela, Celalettin Harzemşah,Eleştirileri : Tahrib- ı Harabat, TakipŞiirleri :Namık Kemal, Hayatı ve Şiirleri