Çocuğun Gelişimi

Çocuğun gelişimi olgunlaşma (doğa) ve öğrenme (eğitim) arasındaki karşılıklı ilişkinin sonucunda olur Bunlardan biri eksikse gelişim olmaz Eline okuyacağı birşey verilmeyen bir çocuk tıpkı okuyacak birçok şey mevcut olduğu halde okuyamayan bir anensefalik çocuktan farklı olmaz Birçok yeteneğin edinilmesi hem doğaya hem de eğitime bağlıdır Buna rağmenbazan bunlardan biri daha çok önem kazanır: meselâ az gelişmiş ülkelerde zekâyı belirlemede sosyal faktörler ? kötü doğum öncesi bakımı ortamsal stimülasyon eksikliği vs ? çok önemliyken daha olumlu bir yaşama standardına kavuşmuş ülkelerde genetik faktörler daha önemli olur identik ve identik olmayan ikizler üzerinde yapılan karşılaştırmalı incelemeler bu konuda daha çok bilgi sağlamıştır Bir genelleme daha yapılabilir: temel yetenekler genellikle biolojik yoldan kazanılır oysa karmaşık yetenekler daha ziyade sosyal öğrenmeye bağlıdır Meselâ İngiltere'de çocukların üç sözcüklü cümleleri söylemeyi öğrenmeleri sosyal sınıfla ilgili değildir oysa daha ileri dil yeteneği sosyal sınıfla yakından ilgilidir Normal gelişim her zaman düzenli bir biçimde olmaz Ayrıca yeteneklerin de hepsi aynı çabuklukla kazanılmaz Bir çocuğun motor gelişimi ilerleyebilir fakat konuşma yeteneği gecikmiş olabilir; bunun tam tersi de görülebilir Beyin hasarı belirtileri görüldüğünde bu durum daha karmaşıktır Anatomik hasar (meselâ serebral felç)yüzünden birtakım fonksiyonlar gelişmeyebilir; öte yandan aynı çocukta bir doğal gelişim gecikmesi yüzünden başka yetenekler de geç gelişebilir yahut yalnızca uygun stimülasyonlardan yoksun kaldığı için yetenekleri öğrenmesi aksarSerebral felçli bir çocukta eğer motor yeteneksizliği yüzünden nesnelere dokunarak tecrübe kazanması engellenirse dokunmayla algılama alanında sekonder sorunlar gelişebilir

Amerikalı bir psikolog olan Arnold Gesell gelişim değerlendirme testlerinin öncülüğünü yapmıştır ve çocuğun gelişmesinin kantitatif değerlendirmesiyle ilgili daha sonraki bütün çalışmalarda katkısı olmuştur Gesell yetenek gelişmelerini motor uyumsal dil ve kişisel-sosyal olmak üzere sınıflandırmıştır Bu alanlardan herbiri için standard gelişme normları saptanmıştır Gelişimin değerlendirilmesi çocuğun yaşıtlarına kıyasla nasıl fonksiyonda bulunduğunu gösteren bir tablo sağlar Oysa şiddetli retardasyon oluşmuş çocuklar dışında 2-3 yaşına kadar olan çocukların ilerde nasıl bir gelişme göstereceği konusunda faydalı bir bilgi sağlayamaz

Çocuklardaki emosyonel gelişimin saptanması daha çok sorunlar doğurur çünkü emosyonel olgunluk için objektif ölçüler bulmak daha zordurYeni doğmuş bebekteki emosyonel ifadefrüstrasyona engellemeye ve acıya karşı tepkiden ibarettirilk iki ay içinde çocuk çoğunlukla duyduğu zevki ifade eder Bebek altı aylık olunca korku öfke ve nefret gibi olumsuz emosyonları ayırdetmek mümkün olur Onsekiz aylıktan küçük bebeklerde kıskançlık açıkça görülebilirDaha ziyade erkek çocuklarda görülen öfke tepkileri 2 yaşından başlayarak 25 yaşları arasında daha amaçlı ve bilinçli olabilir iki ilâ üç yaşları arasında spesifik korkular çok görülür fakat bu yaştan sonra son derece az rastlanırKonuşma alanındaki normlar daha açıkça saptanmıştır İki yaşındaki çocukların %97'si tek sözcükler söyleyebildikleri ve 3 yaşındakilerin de %97'si üç sözcüklük cümleler kurabildikleri için bu normallik sınırları dışında kalan bir çocuğun durumu dikkatli bir değerlendirme gerektirir Bkz Çocuk psikiyatrisi