Îcâz:

ÎCÂZ:

Az söz ile pürüzsüz ve kusursuz olarak çok mânâ ifâde etme

Muhammed aleyhisselâm; "Bu Kur'ân, Allah kelâmıdır, inanmıyorsanız bir âyeti kadar siz de söyleyiniz Söyleyemezsiniz" buyurdu O kadar düşman oldukları, el ele verip uğraştıkları hâlde söyleyemediler Kimisi Kur'ân-ı kerîmin belâgat ve îcâzını görür görmez îmân etti Kimisi insan bunu söyleyemez diyerek ister istemez tastîk etti (Sırrı Paşa)

Arapçayı iyi bilen kimse Kur'ân-ı kerîmin îcâzını açıkça anlar Kâdı Bâkıllânî dedi ki: "Îcâz, hem belâgatinin yüksek olmasından hem de nazmının (lafızlarının dizilişinin) garîb olmasındandır Yâni hiç görülmemiş bir nazm olduğu içindir Bâzıları Kur 'ân-ı kerîmin îcâzı gaybden (gelecekten) haber vermesidir dediler Bâzı âlimlere göre Kur'ân-ı kerîmin îcâzı, çok uzun ve tekrarlı olduğu hâlde hiçbir yerinde ihtilâf yâni uygunsuzluk bulunmamasıdır dediler (İmâm-ı Rabbânî)

Muhammed aleyhisselâmın mûcizelerinin en büyüğü Kur'ân-ı kerîmdir Bugüne kadar gelen bütün şâirler, edebiyâtçılar, Kur'ân-ı kerîmin nazmına ve mânâsına hayran kalmışlar, bir âyetin benzerini söyleyememişlerdir Îcâzı ve belâgati insan sözüne benzemi yor Yâni bir kelimesi çıkarılsa veya bir kelime eklense; lafzındaki, mânâsındaki güzellik bozuluyor (Nişâncızâde Muhammed Efendi)