Prof. Dr. Sinsi
|
Totalitarizm Ne Demek
Totaliter Rejim Nedir
Totalitarizm bireyin özgürlüğünün devlet tarafından ortadan kaldırılması ve bireysel yaşamın ikinci dereceye bırakılmasıdır İlk olarak Mussolini tarafından kullanıldığı sanılmaktadır Mussolini, I Dünya Savaşı'ndan sonra etkili olan merkezi otoriteye karşı yıkıcı güçler yüzünden savunmasız kalmış bir ulusun birliğini ve ulus aracılığıyla da devlette cisimleşen tarihi bir topluluk kimliğini hedefliyordu Faşizm, devletin birey üzerindeki üstünlüğünü ve bu devletin gücünün sınırsız biçimde yayılmasını öngörür
Mussolini "faşizme göre, her şey devletin içindedir ve devletin dışında insani veya ruhsal hiçbir şey yoktur, dahası onun dışında hiçbir şeyin değeri yoktur Bu anlamda faşizm, totaliterdir ve bütün değerlerin sentezi ve birliği olan faşist devlet, bir halkın yaşamının tüm yönlerini ifade eder, geliştirir ve güçlendirir" diye yazıyordu Totaliter sistemlerin diğer rejimlerle farkı tanımlanmaya çalışılmıştır Bütün totaliter sistemlerin egemen tarihi ve ideolojik unsuru olabilecek özellikler üzerinde bir anlaşma yoktur Ama "totalitarizm" terimini, devletin hedef olarak seçtiği şeye ulaşmak için "bütün yollar"ın kullanılması anlamına geldiği de açıktır Bundan dolayı, istekleri ne olursa olsun bütün totaliter rejimler güncel tekniklerle siyasi despotizmi güvence altına almak, devlet tarafından belirlenen bir ekonominin dışındaki çıkarları kısıtlamak, demokratik bile olsa tek tip ideolojik kuralları dayatmak gibi başka özellikler de taşır Totalitarizm, toplumsal yaşamın bütün yönlerini içerir
Tanımlama
Carl Friedrich ile Zbigniew Brzezinski totaliter rejimlerin 7 ortak özelliğini şöyle vurgular:
1 Ütopyacı gelecek vaadi ve binyılcı egemenlik iddiasıyla gelişmiş bir ideoloji
2 Tek kişi, tek lider, tek parti
3 Terör sistemi, fiziksel veya psişik
4 Medya tekeli
5 Silah tekeli
6 Bürokratik koordinasyonla, ekonominin merkezi yönetimi
7 Totaliter rejime destek veren propagandalar
Totaliterizm faşist, teokrasist ve bunun gibi katı sistemlerin belirgin tanımıdır Totaliter rejim, halkın geleceği için yapılan bir şeydir Bu nedenle totaliter rejimin korunması için her şey yapılabilir Birey, yönetimin manipülasyonlarına açıktır Düşünce ve ifade özgürlüğü bulunmaz Yönetim aleyhine fikir öne sürülemez Sadece totaliter görüşlü kişiler yönetime katılabilir
Lider tek güçtür, tanrısaldır, her şeyi bilir, her şeye hakkı vardır Liderin ruhunu okşayan lütfuna mazhar olur, eleştiren hiçlikte kaybolur Her şeye o karar verir, hukuk odur
Total rejimle otoriter rejim arasındaki fark, total rejimin otoriterliği içine almasından başka, yönetici elitin zorla kurgusal bir toplum inşa etmek istemesidir Bu arzu kaba görünebilir, bilimsel de olabilir Bu rejimde tehdit, kuşku, korku, ceza, ihbar, taciz, işkence, öldürme, toplama kampları bulunmaktadır
Aile ve gruplar düzen için örgütlenir Rejim, bir rüyaya bir ütopyaya dayanır veya amaçlar Özgürlük yoktur, insanların kendi geleceklerini düşünmeleri imkânsızdır, her şey toplumun mutluluğu içindir
Totalitarizm, toplumun ve toplumsal gerçekliğin bütününü kavradığını iddia eder Kendi rejiminin değişmezliğini ayırdedebilmek için bir öteki terimi icat eder ve insanları, benden olanlar ve benden olmayanlar diye ikiye ayırır
Eleştiriler
Faşist, teokrasist rejimlerde mutlak düşünce hakimdir İnsanoğlunun doğuşundan beri kültür macerası sonsuza dek yeniden düşünülmeye, yeniden yorumlanmaya açık özelliktedir, ama totalitarizm bu kapıları kapatır, nihai açıklamaları bulduğunu söyler, tartışma hürriyetini baştan kesip atar Böylece, geçici olmayan hiçbir mutlak olmadığını çelişik bir biçimde açıklar ve çöker Durmadan değişen bir dünya, değişmez bir hakikatte nasıl dondurulabilir?
Jacques Derrida, bu sistemlerin metafizik olduğunu, temellerinin mantıksal olmadığını, şiddet kullanarak ayakta kalabildiğini ideolojilerinin dilinden ortaya çıkarmıştır Bunların üstünlükleri akıldan değil, kendinden menkul zorbalıktan gelir Ötekinin insan bile sayılmaması, dışlama ve hoşgörüsüzlük, herkesin çarkın bir parçası olması, özgürlüksüz özgürlük, eşitliksiz eşitlik, dinsiz din, ahlaksız ahlak ve sansür Her şey önceden belirlenmiştir: Siyaset, hukuk, cinsellik, kültür, ekonomi, bilim Dünya cennetini amaçlamak Ancak bunu dünyayı cehenneme çevirerek yapmak
Toplum sistemlerini açık toplum ve kapalı toplum olarak ikiye ayırırsak, kapalı toplumlar açık toplumun düşmanıdır ve er geç açık toplumu yok etmek isterler Kapalı toplum vahşet ve teröre dayanır, baskı ve zulme dayanır, patolojik ve akıldışıdır İnsanların zulme başkaldıracak yolları tıkanmıştır
Devlet her şeydir İnsanlara nasıl yaşayacağını dikte eder Bireysellik bir puttur Putları, düşünce polisi izler Rejim, insanların doğal yapısını öyle bozar ki, insan insanlıktan çıkar, bu insanlar şu an varolmazlar veya gelecekte varolması gereken bir sistemin araçlarıdırlar veya gelecekteki sistemin varolması gerekmeyenleridir
Rejimler totaliterdir ama isimleri cafcaflı olabilir: Halk cumhuriyeti, halk demokrasisi Rejimin rüyası uyanıkken gördürülür, bekası devrimci coşkuyla ayakta kalır Karl Popper bunu şöyle tasvir eder: "Tavizsiz radikallik Tüm toplumsalın yapısını kökten dönüştürecek kıyametimsi bir devrim rüyası Taş üstünde taş bırakmadan toplumu bir bütün olarak ele alma "
Üstün bir güç, bir parti, bir lider, bir grup, bir komite, bir aygıt bütün insanları yutan bir karadeliktir Çoğulculuk ve özel alan suçtur Militarizm rejimin sembolü olmuştur Bütün bu sıkılığa rağmen bazıları daha eşittir
Totalitarizmin en parlak örnekleri son yüzyılda ortaya çıktı Hitler, Mussolini, Pol Pot isimleriyle toplama kampları, soykırım, ölüm tarlaları birlikte anıldı
|