Maden Kömürü Hakkında Bilgi

Maden Kömürü Nasıl Olur

Maden Kömürü Nasıl Oluşur

Kömür, homojen olmayan kompakt, çoğunlukla lignoselülozik bitki parçalarından meydana gelen tabakalaşma gösteren içerisinde çoğunlukla C, az miktarda H - O - S ve N elementlerinin bulunduğu ama inorganik (kil, silt, ,z elementleri gibi) Maddelerinde olabildiği, bataklıklarda oluşan, kahverengi ve siyah renk tonlarında olan, yanabilen, katı fosil organik kütlelerdir Kömürler yakıt hammaddesi oldukları gibi değişik amaçlarda (kok yapımı kimyasal madde üretimi gibi alanlarda) da kullanılabilirler Kömürler bataklık ortamlarda uygun (nemli ve sıcak iklimin bulunması yeterli organik maddenin ortama gelmesi bataklık suyunun Ph şartlarının 4-5 civarında bulunması, bataklığın malzeme gelimi ile birlikte aşağı doğru çökelmesi, bataklığın zamana bağlı olarak örtülmesi gibi) şartların oluşması durumunda, bitki parçalarının bozuşması, parçalanması bataklık suyu ile bir jel haline gelmesi bazı kimyasal reaksiyonlar sonucu bu organik malzemenin fiziksel ve kimyasal değişikliklere uğraması sonucu meydana gelirler

Kömürleri meydana getiren bataklıkların geliştiği ortamlar:

Deltalar (en kalın kömür damarlarının oluştuğu ortamlardır Göller (Göl kıyıları kalın kömür damarlarının meydana geldiği uygun bataklık ortamlardır

Lagünler ( Deniz etkisinin olduğu ince kömür damarcıklarını meydana getirirler Akarsu taşma ovaları (İnce kömür damarcıklarını oluştururlar)

Kömürleşme (Coalification) olayı

Çoğunlukla bitkisel maddeler ya da bitki parçaları uygun bataklık ortamlarda birikip çökelir ve jeolojik işlevlerle birlikte yer altına gömülürler Yerin altında, bu organik kütleler gömüldükten sonra önceleri gömülmenin oluşturduğu basınç şartları daha sonrada ortamın ısısal şartlarından etkilenirler Bu etkilenme sonucu bu organik maddenin bünyesinde fiziksel ve kimyasal değişimler meydana gelir Önceleri turba olarak adlandırılan ve kömürlerin ataları olarak bilinen bu organik maddeler zamanla daha koyu renklere sahip olur ve daha sert yapıya sahip olurlar Sıcaklık ve basınç şartlarının bu kütlelere etkimesi sonucu, bu ortamdan, sırasıyla önceleri (turbadan-taşkömürü aşamasına kadar) su ve su buharı, karbon dioksit (CO2), oksijen (O2) ve en ileri aşamalarda hidrojen (H2) (antrasit aşamasında) uzaklaşır Tabii ki bu süreçte ideal şartlar ve ortamın ısısal şartlarının uzun bir dönem içersinde (binlerce yıl) baskın olması ve artması gerekmektedir yer ısısı her 30 metrede 10 C artmaktadır Şüphesiz sıcaklık artışı ideal ve normal şartlar için geçerlidir BU şartların dışında (volkanik faaliyet, fay hareketleri, radyoaktif elementlerin bulunduğu ortamlarda) yerin ısısı olağan üstü bir şekilde ve normalden çok fazla bir şekilde artmaktadır Yerin ısısı arttıkça önceleri "turba" olarak adlandırılan ama kömür sayılmayan bu organik madde, önce "linyit" daha sonra "alt bitümlü kömür", sonra "taşkömürü", "antrasit" ve en sonunda şartlar uygun olursa "grafit" e dönüşür Bu ilerleyen olgunlaşma sürecine "Kömürleşme ("Coalification")" denmekte, her seviyeye de "kömürleşme derecesi" ("Rank")" denmektedir Kömürler şüphesiz içlerinde kil silt, kum ve değişik oranlarda inorganik (mineral) madde bulundururlar Kömürlerin içersinde bulunan bu inorganik maddeler kömürün kalitesini direkt olarak negatif yönde etkilerler Bir kömürün kalitesi, kullanıldığı alana göre farklı anlamlar içerebilir Örneğin; kok imalinde en kaliteli kömür, şişebilen, gözenekli hale gelebilen ve dayanıklı olabilen okside olmamış kömürler en iyi kömürlerdirYakıt hammaddesi olarak kömürün koklaşması bir anlam ifade etmez, en aranan özellik fazla ısısal niteliğe sahip olmasıdır Kömürü sıvılaştırma işlemine tabi tuttuğumuzda ise en aranan özelliği uçucu maddesinin fazla olası vs gelmektedir Ama tümünde inorganik madde istenen bir bileşen değildir