Büyük Taarruz (26 Ağustos)

Sevr Antlaşması'nı Türklere kabul ettirmeyi gaye edinen İngilizler Sakarya'dan sonra başlattıkları diplomatik girişimleri bir süre daha devam ettirmişlerdir Ancak TBMM Hükümeti Misak-ı Milli'den ödün vermek niyetinde değildirler Sakarya yenilgisinden sonra müdafaa durumuna geçmek zorunda kalan Yunan ordusu Eskişehir-Afyonkarahisar hattına geri çekilerek gerekli korunma tedbirlerini alırken Türk Genel Kurmayı Yunanlılar toparlanmadan taarruza geçilmesi düşüncesindedir

14-15 Eylül 1921 tarihinden geçerli olmak üzere seferberlik ilan edilerek 1899 19001901 doğumlular silah altına alınmış ordunun asker eksiği tamamlanmıştır Türk kuvvetlerinin araç ve malzeme eksikleri de çeşitli kaynaklardan tamamlanmaya çalışılmıştır Başta İstanbul'daki silah depolarından büyük fedakarlıklarla kaçırılan silahlar İnebolu üzerinden Anadolu'ya nakledilmiştir

İtilaf Devletlerinden kamaları alınarak işe yaramaz hale getirilen Türk topları ilkel aletlerle kullanılır hale getirilmiştir Sıkıntısı çekilen bazı silahlar da Ruslardan İtalyanlardan ve Fransızlardan satın alınarak karşılanmaya çalışılmıştır 6 Mayıs 1922'de başkomutanlık süresi uzatılan M Kemal Paşa artık taaruza geçilmesi düşüncesindedir M Kemal bu düşüncesini Haziran ortalarında Genel Kurmay Başkanı Fevzi Paşa Savunma Bakanı Kazım Özalp ve Batı Cephesi Komutanı İsmet Paşalara açmış ve 15 Ağustosa kadar hazırlıkların tamamlanması kararlaştırılmıştır

TBMM bu hazırlıkları yürütürken barışı engelleyen taraf durumuna düşmemek için diplomatik çabaları sürdürmüş ve Fethi Okyar'ı Avrupa'ya göndermiştir İngiltere'nin barış yolunu tamamen kapatması şimdiye kadar ertelenen taarruz kararının uygulamaya konmasını kaçınılmaz kılmıştır 26 Ağustosta Türk topçusunun başlattığı taarruzda Türk ordusu Yunan kuvvetlerinin büyük bölümünü yok etmiş kaçabilenler de 1 eylül 1922 günü Atatürk'ün verdiği "Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz'dir ileri!" emriyle Türk kuvvetlerinin takibi altına alınmıştır

9 Eylülde Yunanlılar İzmir'den çıkarılmış 9 Eylülden 18 Eylüle kadar da Batı Anadolu'nun Yunan istilasından temizlenmesi işlemi gerçekleşmiştir Böylece 26 Ağustosta başlayan Büyük Taarruz 15-20 gün gibi kısa bir sürede 200000 kişilik Yunan ordusunun yok edilmesi ile sonuçlanmıştır

Bu zafer İslam dünyasında Hıristiyanlığa karşı bir başarı olarak değerlendirilmiştir Asırlardan beri Batılıların "Şark Meselesi" adı altında Müslüman Türkleri Anadolu'dan atmaya yönelik hedefleri bu zaferle sonuçsuz bırakılmıştır

Güney Cephesi ve Fransızlarla Savaşlar

Mütarekeden sonra İtilaf Devletleri Güney Anadolu'da askeri harekatlarını durdurmamışlardır İngilizler önce; Musul İskenderun Kilis ve Antep'i ardından da Maraş ve Urfa'yı işgal etmişlerdir Fransızlar ise Adana Mersin ve Osmaniye'yi işgal etmişlerdir

Fransız işgali altında yaşayan Ermenilerin Türklere yönelik taşkınlıları bölge halkını derinden yaralamıştır 15 eylül 1919'da İngiltere ve Fransa arasında Ortadoğu'nun paylaşımı konusunda yeni bir anlaşma yapılmış bu anlaşma ile İngilizler daha önce işgal ettikleri Antep Urfa ve Maraş'tan çekilerek buraları da Fransız işgaline terk etmişlerdir Antep Urfa ve Maraş'ta da Fransızların Ermenileri Türklere karşı kullanma politikası uygulamaları bu bölgelerde halkı galeyana itmiştir

Bu gelişme Milli Mücadele'de Güney Cephesi'nin oluşmasına zemin oluşturmuştur Maraş Urfa Antep ve Adana'da Kuva-yı Milliye Fransızlara ağır darbe indirmiş ve Fransızlardan yüz bulan Ermenilerin bu darbelerle yöredeki hayalleri sonuçsuz kalmıştır

Sakarya zaferinden sonra şanslarını fazla zorlamak istemeyen Fransızlar Ankara Hükümeti ile anlaşmaya karar vermiştir Bu doğrultuda Fransızlarla yapılan Ankara İtilafnamesi ile Fransızlar; İşgalleri altında bulundurdukları Türk topraklarından (Antakya hariç) çekileceklerdir İkinci olarak da İskenderun ve Antakya'da özel bir idare kurulacak buradaki Türkler kültürlerini geliştirme konusunda serbest kalacaklar ve burada resmi dil Türkçe olacaktır

Fransızlarla 30 Mayıs 1920'de yapılan 20 günlük ateşkes anlaşmasından sonra 20 Ekim 1921'de imzalanan Ankara İtilafnamesi ile Fransızlar artık Misak-ı Milli'yi kabul etmişlerdir Ankara İtilafnamesi'yle Türkler ve Fransızlar arasındaki savaşlar sona ermiş Türkiye'nin Batı dünyası nazarında yeri daha da güçlenmiştir

Bu antlaşmadan sonra Fransızlar gizlice Milli Mücadele'yi destekledikleri için Türkiye'yi silah bulma bakımından Sovyetlerin tekelinden kurtarmıştır Güneyde serbest kalan Türk ordularının Batı'ya kaydırılması ve özellikle Büyük Taarruz'da kullanılması Anakara İtilafnamesi ile mümkün olmuştur
Alıntıdır