Medler Tarihi....

MÖ 6 yüzyılda Anadolu'dan Afganistan'a kadar büyük bir arazide imparatorluk kurmuşlardır
MÖ 550 yılında Med-kökenli Büyük Kiros'un büyükbabası Med kralı Astiages'i yenmesi sonucunda Medya Ahameniş İmparatorluğu'na birleştirilmiştir[1]
MÖ 330 yılında Ahamenişleri yenerek Medya'yı zapteden Büyük İskender bölgeyi Makedonyalı komutan Peyton'un yönettiği Güney ve eski Ahameniş komutanı Atropat'ın yönettiği Kuzey kesimlere bölmüştür İskender'in ölümünden sonra Güney Medya Selevkos İmparatorluğu'na birleştirilirken Atropat Kuzey Medya'da bağımsız Atropatena devletinin temelini koymuştur

Medler İran'ın bir imparatorluk ve bir millet olarak kurulmasına ve altın çağına Büyük erush döneminde ulaşan ilk birleşik Pers / Med İmparatorluğu'nun oluşmasına önayak olmuşlardır Bu durum (Aryani kültürel ve milli birlik) Pers İmparatoruAchaemenid'in büyükbabası Med Şâhı Astyages'i öldürerek Pers İmparatorluğu'nu kurmasına dek devam etmiştir Bu noktaya dek bütün İranlılar Mede veya Mada (Med) olarak adlandırılmıştır Med kralı Astiyag"ın yeğeni Kiros"un saray darbesiyle siyasal otorite ilk defa Güneybatı İran'da yoğunlaşan Pers aristokrasisinin eline geçer ve kısa bir süre sonra MÖ 550'li yıllarda güçlü ve merkezi bir Pers imparatorluğunun kuruluşuyla Medler yıkılır Medler isimlerini Medya'dan almış olan günümüz İran'ında hüküm sürmüş bir halktır Tarihçiler tarafından Toros-Zagros dağ sistemi içinde ve Fırat-Dicle arasında yaşadıkları için verimli ve üretken bir medeniyetin toplumu olarak adlandırılmışlardır
Urartulardan sonra bu sefer daha doğuda bulunan ve Mezopotamya medeniyetinin önemli kabilelerinden olan Gutilerin bir devamı gibi Babillerle ittifak halinde hareket eden Aryen kökenli MED aşiretler federasyonu MÖ 625'lerde Asur İmparatorluğu'nu yıkar Babil bir kez daha ve son olarak üstünlük kazanır Medlerin gevşek federasyonu yükselen Aryen-Pers kökenli Akhamenit hanedanlığıiçin bir geçiş rolünü oynar
Med kralı Astiyag'ın yeğeni Kiros'un saray darbesiyle siyasal otorite ilk defa Güneybatı İran'da yoğunlaşan Pers aristokrasisinin eline geçer ve kısa bir süre sonra M Ö 550'li yıllarda güçlü ve merkezi bir Pers imparatorluğunun kuruluşuyla Medler yıkılır
Kadim zamanlarda Medler diğer İranlılar'la karışık olarak evlendiler özellikle Persler'le Bu nedenle birçok modern İranlı Medlerin torunlarıdır Bunula birlikte bazı araştırmacılar tarafından günümüz Kürtlerinin ataları olduğu iddia edilmektedir ama bu tez tarihçiler tarafından doğrulanmamıştır

Medlerin dili Avesta ve İskit dilleri ile modern Farsça ve ile büyük ölçüde benzerlikler göstermektedir; bazı araştırmalarda Persler ve Medlerin birbiri ile iletişim kurabildikleri gözlemlenmiştir


Herodot'un Altı Med Kabilesi


Herodot iö 101 altı Med aşiretinin ismini listeler: Böylelikle Deioces Medleri tek bir millet çatısı altında topladı ve tek başına onlarda hüküm sürdü Şimdi bunlar şu aşiretlere bayanmaktaydı: Busaeler Paretaseniler Struşatlar Arizantiler Budiiler ve Magiler
Herodot aynı zamanda "Medlerin Perslele kesinlikle aynı aletlere; ve Medlerle Perslerin olağan giyimlerinin gerçekten farksız" olduğunun altını çizmiştir (762) "Bu Medler eski zamanlarda herkes tarafından Aryanlar olarak anılmış; fakat Karadenizliler (Colchian) Atina'dan buraya geldiklerinde isimlerini Media olarak değiştirdiler Haddi zatında bu onların kendilerine verdikleri isimdi" --- Medler Herodot'un Tarihi(77) MedeaYunan Mitolojisi'nde Karadeniz-TrakyalıJason'un karısı ve Argonatlar'ın büyücüsüdür

Medler'e İlk Tarihsel Referanslar


Medlerin tarihi ve kökeni çok belirsizdir hemen hemen hiçbir çağdaş bilgiye nede Medya'nın kendisine ait bir yazıt veya anıta sahip değiliz Herhangi bir tarihsel değeri bulunmayan Ctesias'ın anlattığı bir hikâye dışında (dokuz kralın isminin bulunduğu MÖ 880'lerde Diod'da korunan Nineveh'in yok edilmesi gerektiğini söyleyen Arbaces ile başlayan bir liste ii 32 sqq ve sonraki pek çok yazar tarafından kopyalandı; isimlerin bazılarının yerel geleneklerden türetildiği düşünülmekte)
Josephus Medler ile ilişkilidir (Tev Madai) Japheth'in oğlu Madai Tevrat'ta bulunan bir kişiliktir "Şimdi Grekler tarafından Media olarak anılan Madeanlardan gelen Madai'den Japhet'in oğulları olan Javan ve Madai" Yahudiler'in Antik Tarihi I:6

Strabo Ptolomeus Herodot Polybius ve Pliny gibi öteki tarihçilere göre Mantiane Martiane Matiane Matiene gibi isimler Medya'nın Kuzey kısımlarını adlandırmak için kullanılmıştır

İranlı elementlerin diğer kabileleri yöneten İranlı isimleri taşıyan prenslerin vesilesi ile nasıl yavaş yavaş nasıl egemen hale geldiğini rahatlıkla görebiliriz Fakat Gelae Tapuri Cadusii Amardi Utii ve kuzey Medya ve Hazar kıyılarındaki diğer aşiretler İranlıların egemenliği altında değildi Polybius (V 44 9) Strabo (xi 507 508 514) ve Pliny (vi 46) Anariaci'yi bu aşiretler arasında saymışlardır; fakat "Aryan-olamayan" anlamına gelen onların ismi büyük ihtimalle birçok ufak yerli aşireti ifade etmek için kullanılıyordu Medler Mada' halkı (Grek formunda Μῆδοι İyonik Μᾶδοι) ilk olarak MÖ 836'da görülür İlk kayıtlar Asurlu fatih Shalmaneser III'ün "Amadai"'de Zagros'a karşı olan savaşlarla bağlantılı olarak övüldüğüne rastlanmaktadır Onun halefleri Medler'e karşi pek çok seferlerde bulunmuştur (Madai)

Bu erken dönemde Medler başka bir bozkır aşireti ile birlikte anılmıştır: baskın bir grup olan İskitler'le Bunlar
yerel idareciler altında birçok farklı kasaba ve bölgeye ayrışmıştı; Asurlar'ın yazıtlarındaki isimlerde Zerdüşt'ün Zerdüştilik dinine inandıkları gözlemlenmektedir

MÖ 800 yılındaki bir Assur askeri raporunda 28 Med şefinin ismi listelenmiştir fakat bunlardan yalnızca birisi İranlı olarak tanımlanmıştır MÖ 700 yılındaki bir başka rapor 26 isim listeler; bunlardan 5'i İranlı olarak gözükmektedir diğerleri değildir