Osmanlı Devleti'ndeki Bazı Savaş Ve Antlaşmaların Günümüzdeki Coğrafi Yerleri

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-24-2012

Koyunhisar Savaşı (27 Temmuz 1301): Bugünkü Bursa ili içinde Yenişehir’in batısındadır

Bugün Çobanhisar denilen kalenin eski ismidir

Dönemin bir gözlemcisi olan Pahimeres, bu savaşı Bafeus olarak adlandırır

Ders kitapları ve diğer bazı tarih kitaplarında bu savaşın tarihi 1302 olarak gösterilir

Halil İnalcık ise, 1301’i kabul eder

[bknz, Halil İnalcık, “Osman Gazi’nin İznik (Nicaea) Kuşatması ve Bafeus Savaşı”, Oktay Özel-Mehmet Öz (haz

), Söğüt’ten İstanbul’a, İstanbul 2000, içinde, s

301-339

]

Palekanon [Maltepe] Savaşı (1329): Günümüzde İstanbul'da, Darıca ile Eskisihisar arasında bulunduğu ileri sürülüyor

Aslında Maltepe denmesi yanlıştır

Yani İstanbul-Maltepe değil! tüm bunlar için bakın, İsmail Hakkı Uzunçarşılı, Osmanlı Tarihi, Ankara 1998, 7

baskı, I, 119-120

Edirne-Segedin Antlaşması (12 Haziran 1444): Segedin (Szeged) bugünkü Macaristan'da bir kenttir

Sırpsındığı Savaşı (1364): Bugünkü Edirne'nin batısında Meriç Nehri kıyısında, Bulgaristan sınırına yakındır

Sırpsındığı, "Sırplar'ın yenildiği yer" demektir

Çirmen Savaşı (1371): Edirne’nin kuzeybatısında, bugün Yunanistan sınırları içinde yer alan bir kasabadır

[bknz, Yusuf Halaçoğlu, “Çirmen”, DİA, VIII, 341]

Otlukbeli Savaşı (11 Ağustos 1473): Bugünkü Erzincan'ın doğusunda bir ilçesidir

Savaş, Fatih Sultan Mehmed ile Akkoyunlu hükümdarı Uzun Hasan arasında gerçekleşti

Turnadağı Savaşı (Haziran 1515): Bugünkü Malatya’da, Elbistan’ın güneyindedir

[bknz, İsmail Hakkı Uzunçarşılı, Osmanlı Tarihi, II, 273, Ankara 1998]

Mohaç Meydan Savaşı (29 Ağustos 1526): Bugünkü Macaristan'dadır

Osmanlılar ve Macarlar arasında meydana gelen ve Macaristan Krallığı'nı sona erdiren savaştır

Dünyanın en kısa süren meydan muharebesi olduğu söylenmektedir (2 saat)

Bu zaferden sonra tüm Macaristan Osmanlı hakimiyetine girdi

Preveze Deniz Savaşı (27 Eylül 1538): Yunanistan'ın Adriyatik Denizi'ne kıyısı bulunan şehirlerinden birisidir

Preveze Zaferi'nden sonra Akdeniz, Türk gölü hâline geldi

İnebahtı (Lepanto) Savaşı (7 Ekim 1571): Bugünkü Yunanistan’da, Mora Yarımadası’nı asıl Yunanistan’dan ayıran Rion Boğazı’nın kuzeyindedir

[bknz, İsmail Hakkı Uzunçarşılı, Osmanlı Tarihi, III/1, 18, Ankara 1995; S

Soucek, “İnebahtı Savaşı (1571) Hakkında Bazı Mülâhazalar”, TED, 4-5, (İstanbul 1973-1974), s

37; haritada yeri için bknz, Hüseyin Dağtekin, Genel Tarih Atlası, s

49, 57-59, İstanbul 1997]

Vadilmehâzin Savaşı (4 Ağustos 1578): Bugünkü Cezayir’de, Kasr el-Kebir şehrinin 18 km kuzeyinde, Lukkos Vadisi’nin sağında bir ırmaktır

Bu muharebe Osmanlı tarihlerinde “Vadi’s-Sebil” veya “Kasrü’l-Kebir” muhârebesi diye zikredilmektedir

Bu savaşın mevkîi itibariyle Vadilmehâzin Irmağı boyunca vukû bulması nedeniyle “Vadilmehâzin Savaşı” diye söylenmesi daha uygundur

[bknz, İsmail Hakkı Uzunçarşılı, Osmanlı Tarihi, III/1, 47 ve n1, Ankara 1995; İsmail Ceran, “Vâdilmehâzin Savaşı, 4 Ağustos 1578”, Belleten, LX/228, (Ankara 1996), s

272-273; haritada yeri için bknz, Hüseyin Dağtekin, Genel Tarih Atlası, s

56-57, İstanbul 1997]

Zitvatoruk Antlaşması (1606): Macaristan’ın kuzey sınırında Zitva suyunun Tuna’ya döküldüğü noktadadır

Serav Barış Antlaşması (26 Eylül 1618): Bugünkü İran’da, Tebriz ile Erdebil arasında bulunan bir ovadır

[bknz, İsmail Hakkı Uzunçarşılı, Osmanlı Tarihi, III/1, 68, Ankara 1995; Remzi Kılıç, XVI

ve XVII

Yüzyıllarda Osmanlı-İran Siyasî Antlaşmaları, s

193, İstanbul 2001]

Hotin Antlaşması (6 Ekim 1621): Hotin, bugünkü Ukrayna'nın batısında bir şehirdir

Dinyester Nehri üzerindedir

Kasr-ı Şirin Antlaşması (17 Mayıs 1639): Bugünkü Irak’ta, Bağdat’ın kuzeydoğusunda, Kasr-ı Şirin civarındaki Zohâb mevkîinde bulunan Osmanlı karargâhında barış antlaşması imzalanmış olduğu için bu tarihî belgeye Kasr-ı Şirin Muâhedesi denilmiştir

Kasr-ı Şirin Antlaşması’na Osmanlı tarafını temsilen Veziriazam Serdar Kemankeş Kara Mustafa, Safevîler tarafını da olağanüstü yetkilerle gönderilmiş murahhas Saru Han ile elçi Muhammed Kulu Han temsil etmiştir

[bknz, Remzi Kılıç, XVI

ve XVII

Yüzyıllarda Osmanlı-İran Siyasî Antlaşmaları, s

193, İstanbul 2001; Tahsin Ünal, IV

Murat ve Bağdat Seferi, s

207-208, Ankara 2001; haritada yeri için bknz, Hüseyin Dağtekin, Genel Tarih Atlası, s

52-53, İstanbul 1997]

Vasvar Antlaşması (1664): Bugünkü Macaristan’ın batı sınırları içindedir

Asıl muahede Vasvar merkeziyle onun batısındaki Sen Gotar mevkiî arasında Rab Nehri üzerinde bulunan Çakani köyü yakınında aktedilmişse de büyük bir kasaba olan Vasvar’a izafe olunmuştur

[bknz, İsmail Hakkı Uzunçarşılı, Osmanlı Tarihi, III/1, 411, Ankara 1995]

Bucaş Antlaşması (18 Ekim 1672): Bugünkü Ukrayna'nın batısındadır

Çehrin [Bahçesaray] Antlaşması (8 Ocak 1681): Bugünkü Ukrayna'da, Kırım Yarımadası'ndadır

Salankamen Savaşı (19 Ağustos 1691): Bugünkü Sırbistan-Karadağ'dadır

Osmanlı ordusu ile Avusturya ordusu arasında meydana gelen ve Kutsal İttifak Savaşları'nın parçası olan bir savaştır

Osmanlı bu savaşta yenilmişir

Karlofça Antlaşması (26 Ocak 1699): Bugünkü Yugoslavya’da, Sirem bölgesinde, Tuna Nehri’nin sağ kenarında küçük bir limandır

Bugün Sremski Karlovci adını taşır

[bknz, İsmet Parmaksızoğlu, “Karlofça”, İA, VI, 346; Abdülkadir Özcan, “Karlofça”, DİA, XXIV, 504; haritada yeri için bknz, Hüseyin Dağtekin, Genel Tarih Atlası, s

54,58, İstanbul 1997]

Prut Antlaşması (21 Temmuz 1711): Bugünkü Romanya'da savaş gerçekleşti ve antlaşma imzalandı

Petervaradin Savaşı (5 Ağustos 1716): Petervaradin, bugünkü Sırbistan-Karadağ'da Tuna nehri kıyısında Novi Sad şehrinin karşısındadır

Pasarofça Antlaşması (21 Temmuz 1718): Bugünkü Sırbistan-Karadağ'da, başkent Belgrad'ın doğusunda bir kenttir

Küçük Kaynarca Antlaşması (21 Temmuz 1774): Kuzeydoğu Bulgaristan’da, Silistre’nin 24 km güneydoğusunda, Tuna Nehri’nin güney sahilinde, Dobruca sınırındadır

[bknz, Akdes Nimet Kurat, Rusya Tarihi, s

290, Ankara 1999; Cemal Tukin, “Küçük Kaynarca”, İA, VI, 1064]

Aynalıkavak Tenkihnâmesi (21 Mart 1779): İstanbul’da, Kasımpaşa ile Hasköy arasında, Haliç kıyısındaki kasr

Ziştovi Antlaşması (4 Ağustos 1791): Bulgaristan’da, Romanya sınırına yakın Plevne ile Rusçuk şehirleri arasındadır

Yaş Antlaşması (9 Ocak 1792): Romanya’nın kuzeydoğusunda, Moldovya bölgesindedir

Hünkâr İskelesi Antlaşması (8 Temmuz 1833): Boğaz’ın Anadolu yakasında, Beykoz çayırının deniz kıyısındaki mesîre yeri

Baltalimanı Ticaret Antlaşması (16 Ağustos 1838): İstanbul’da, Rumeli Hisarı’nın kuzeyinde bir semttir

Buradaki Baltalimanı Kasrı günümüzde Kemik Hastalıkları Hastanesi olarak hizmet vermektedir

[bknz, Ayla Ödekan, “Baltalimanı Kasrı”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, II, 34-35]

Ayastefanos Antlaşması (3 Mart 1878): İstanbul’da, günümüzdeki ismi Yeşilköy’dür

[bknz, Necdet Sakaoğlu, “Ayastefanos Antlaşması”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, I, 467]

Reval Görüşmesi (6-7 Haziran 1908): Reval'in bugünkü ismi Tallin'dir

Bugünkü Estonya'nın başkentidir

Ouchy [Uşi] Barış Antlaşması (15 Ekim 1912): Ouchy, İsviçre'nin Lousanne kentinde bir iskeledir

Brest-Litovsk Antlaşması (3 Mart 1918): Polonya’nın doğu sınırında bir kent

Mondros Ateşkes Antlaşması (30 Ekim 1918): Ege Denizi'nde Limni Adası'nda bir liman şehridir

Sevres Barış Antlaşması (10 Ağustos 1920): Fransa, Paris'in Lousanne kentinin limanının ismidir

Mudanya Ateşkes Antlaşması (11 Ekim 1922):Marmara Denizi kıyısında, Bursa'ya bağlı ilçemizdir

08-24-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Osmanlı Devleti'ndeki Bazı Savaş Ve Antlaşmaların Günümüzdeki Coğrafi Yerleri Koyunhisar Savaşı (27 Temmuz 1301): Bugünkü Bursa ili içinde Yenişehir’in batısındadır Bugün Çobanhisar denilen kalenin eski ismidir Dönemin bir gözlemcisi olan Pahimeres, bu savaşı Bafeus olarak adlandırır Ders kitapları ve diğer bazı tarih kitaplarında bu savaşın tarihi 1302 olarak gösterilir Halil İnalcık ise, 1301’i kabul eder [bknz, Halil İnalcık, “Osman Gazi’nin İznik (Nicaea) Kuşatması ve Bafeus Savaşı”, Oktay Özel-Mehmet Öz (haz), Söğüt’ten İstanbul’a, İstanbul 2000, içinde, s 301-339] Palekanon [Maltepe] Savaşı (1329): Günümüzde İstanbul'da, Darıca ile Eskisihisar arasında bulunduğu ileri sürülüyor Aslında Maltepe denmesi yanlıştır Yani İstanbul-Maltepe değil! tüm bunlar için bakın, İsmail Hakkı Uzunçarşılı, Osmanlı Tarihi, Ankara 1998, 7 baskı, I, 119-120 Edirne-Segedin Antlaşması (12 Haziran 1444): Segedin (Szeged) bugünkü Macaristan'da bir kenttir Sırpsındığı Savaşı (1364): Bugünkü Edirne'nin batısında Meriç Nehri kıyısında, Bulgaristan sınırına yakındır Sırpsındığı, "Sırplar'ın yenildiği yer" demektir Çirmen Savaşı (1371): Edirne’nin kuzeybatısında, bugün Yunanistan sınırları içinde yer alan bir kasabadır [bknz, Yusuf Halaçoğlu, “Çirmen”, DİA, VIII, 341] Otlukbeli Savaşı (11 Ağustos 1473): Bugünkü Erzincan'ın doğusunda bir ilçesidir Savaş, Fatih Sultan Mehmed ile Akkoyunlu hükümdarı Uzun Hasan arasında gerçekleşti Turnadağı Savaşı (Haziran 1515): Bugünkü Malatya’da, Elbistan’ın güneyindedir [bknz, İsmail Hakkı Uzunçarşılı, Osmanlı Tarihi, II, 273, Ankara 1998] Mohaç Meydan Savaşı (29 Ağustos 1526): Bugünkü Macaristan'dadır Osmanlılar ve Macarlar arasında meydana gelen ve Macaristan Krallığı'nı sona erdiren savaştır Dünyanın en kısa süren meydan muharebesi olduğu söylenmektedir (2 saat) Bu zaferden sonra tüm Macaristan Osmanlı hakimiyetine girdi Preveze Deniz Savaşı (27 Eylül 1538): Yunanistan'ın Adriyatik Denizi'ne kıyısı bulunan şehirlerinden birisidir Preveze Zaferi'nden sonra Akdeniz, Türk gölü hâline geldi İnebahtı (Lepanto) Savaşı (7 Ekim 1571): Bugünkü Yunanistan’da, Mora Yarımadası’nı asıl Yunanistan’dan ayıran Rion Boğazı’nın kuzeyindedir [bknz, İsmail Hakkı Uzunçarşılı, Osmanlı Tarihi, III/1, 18, Ankara 1995; S Soucek, “İnebahtı Savaşı (1571) Hakkında Bazı Mülâhazalar”, TED, 4-5, (İstanbul 1973-1974), s 37; haritada yeri için bknz, Hüseyin Dağtekin, Genel Tarih Atlası, s 49, 57-59, İstanbul 1997] Vadilmehâzin Savaşı (4 Ağustos 1578): Bugünkü Cezayir’de, Kasr el-Kebir şehrinin 18 km kuzeyinde, Lukkos Vadisi’nin sağında bir ırmaktır Bu muharebe Osmanlı tarihlerinde “Vadi’s-Sebil” veya “Kasrü’l-Kebir” muhârebesi diye zikredilmektedir Bu savaşın mevkîi itibariyle Vadilmehâzin Irmağı boyunca vukû bulması nedeniyle “Vadilmehâzin Savaşı” diye söylenmesi daha uygundur [bknz, İsmail Hakkı Uzunçarşılı, Osmanlı Tarihi, III/1, 47 ve n1, Ankara 1995; İsmail Ceran, “Vâdilmehâzin Savaşı, 4 Ağustos 1578”, Belleten, LX/228, (Ankara 1996), s 272-273; haritada yeri için bknz, Hüseyin Dağtekin, Genel Tarih Atlası, s 56-57, İstanbul 1997] Zitvatoruk Antlaşması (1606): Macaristan’ın kuzey sınırında Zitva suyunun Tuna’ya döküldüğü noktadadır Serav Barış Antlaşması (26 Eylül 1618): Bugünkü İran’da, Tebriz ile Erdebil arasında bulunan bir ovadır [bknz, İsmail Hakkı Uzunçarşılı, Osmanlı Tarihi, III/1, 68, Ankara 1995; Remzi Kılıç, XVI ve XVII Yüzyıllarda Osmanlı-İran Siyasî Antlaşmaları, s 193, İstanbul 2001] Hotin Antlaşması (6 Ekim 1621): Hotin, bugünkü Ukrayna'nın batısında bir şehirdir Dinyester Nehri üzerindedir Kasr-ı Şirin Antlaşması (17 Mayıs 1639): Bugünkü Irak’ta, Bağdat’ın kuzeydoğusunda, Kasr-ı Şirin civarındaki Zohâb mevkîinde bulunan Osmanlı karargâhında barış antlaşması imzalanmış olduğu için bu tarihî belgeye Kasr-ı Şirin Muâhedesi denilmiştir Kasr-ı Şirin Antlaşması’na Osmanlı tarafını temsilen Veziriazam Serdar Kemankeş Kara Mustafa, Safevîler tarafını da olağanüstü yetkilerle gönderilmiş murahhas Saru Han ile elçi Muhammed Kulu Han temsil etmiştir [bknz, Remzi Kılıç, XVI ve XVII Yüzyıllarda Osmanlı-İran Siyasî Antlaşmaları, s 193, İstanbul 2001; Tahsin Ünal, IV Murat ve Bağdat Seferi, s 207-208, Ankara 2001; haritada yeri için bknz, Hüseyin Dağtekin, Genel Tarih Atlası, s 52-53, İstanbul 1997] Vasvar Antlaşması (1664): Bugünkü Macaristan’ın batı sınırları içindedir Asıl muahede Vasvar merkeziyle onun batısındaki Sen Gotar mevkiî arasında Rab Nehri üzerinde bulunan Çakani köyü yakınında aktedilmişse de büyük bir kasaba olan Vasvar’a izafe olunmuştur [bknz, İsmail Hakkı Uzunçarşılı, Osmanlı Tarihi, III/1, 411, Ankara 1995] Bucaş Antlaşması (18 Ekim 1672): Bugünkü Ukrayna'nın batısındadır Çehrin [Bahçesaray] Antlaşması (8 Ocak 1681): Bugünkü Ukrayna'da, Kırım Yarımadası'ndadır Salankamen Savaşı (19 Ağustos 1691): Bugünkü Sırbistan-Karadağ'dadır Osmanlı ordusu ile Avusturya ordusu arasında meydana gelen ve Kutsal İttifak Savaşları'nın parçası olan bir savaştır Osmanlı bu savaşta yenilmişir Karlofça Antlaşması (26 Ocak 1699): Bugünkü Yugoslavya’da, Sirem bölgesinde, Tuna Nehri’nin sağ kenarında küçük bir limandır Bugün Sremski Karlovci adını taşır [bknz, İsmet Parmaksızoğlu, “Karlofça”, İA, VI, 346; Abdülkadir Özcan, “Karlofça”, DİA, XXIV, 504; haritada yeri için bknz, Hüseyin Dağtekin, Genel Tarih Atlası, s 54,58, İstanbul 1997] Prut Antlaşması (21 Temmuz 1711): Bugünkü Romanya'da savaş gerçekleşti ve antlaşma imzalandı Petervaradin Savaşı (5 Ağustos 1716): Petervaradin, bugünkü Sırbistan-Karadağ'da Tuna nehri kıyısında Novi Sad şehrinin karşısındadır Pasarofça Antlaşması (21 Temmuz 1718): Bugünkü Sırbistan-Karadağ'da, başkent Belgrad'ın doğusunda bir kenttir Küçük Kaynarca Antlaşması (21 Temmuz 1774): Kuzeydoğu Bulgaristan’da, Silistre’nin 24 km güneydoğusunda, Tuna Nehri’nin güney sahilinde, Dobruca sınırındadır [bknz, Akdes Nimet Kurat, Rusya Tarihi, s 290, Ankara 1999; Cemal Tukin, “Küçük Kaynarca”, İA, VI, 1064] Aynalıkavak Tenkihnâmesi (21 Mart 1779): İstanbul’da, Kasımpaşa ile Hasköy arasında, Haliç kıyısındaki kasr Ziştovi Antlaşması (4 Ağustos 1791): Bulgaristan’da, Romanya sınırına yakın Plevne ile Rusçuk şehirleri arasındadır Yaş Antlaşması (9 Ocak 1792): Romanya’nın kuzeydoğusunda, Moldovya bölgesindedir Hünkâr İskelesi Antlaşması (8 Temmuz 1833): Boğaz’ın Anadolu yakasında, Beykoz çayırının deniz kıyısındaki mesîre yeri Baltalimanı Ticaret Antlaşması (16 Ağustos 1838): İstanbul’da, Rumeli Hisarı’nın kuzeyinde bir semttir Buradaki Baltalimanı Kasrı günümüzde Kemik Hastalıkları Hastanesi olarak hizmet vermektedir [bknz, Ayla Ödekan, “Baltalimanı Kasrı”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, II, 34-35] Ayastefanos Antlaşması (3 Mart 1878): İstanbul’da, günümüzdeki ismi Yeşilköy’dür [bknz, Necdet Sakaoğlu, “Ayastefanos Antlaşması”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, I, 467] Reval Görüşmesi (6-7 Haziran 1908): Reval'in bugünkü ismi Tallin'dir Bugünkü Estonya'nın başkentidir Ouchy [Uşi] Barış Antlaşması (15 Ekim 1912): Ouchy, İsviçre'nin Lousanne kentinde bir iskeledir Brest-Litovsk Antlaşması (3 Mart 1918): Polonya’nın doğu sınırında bir kent Mondros Ateşkes Antlaşması (30 Ekim 1918): Ege Denizi'nde Limni Adası'nda bir liman şehridir Sevres Barış Antlaşması (10 Ağustos 1920): Fransa, Paris'in Lousanne kentinin limanının ismidir Mudanya Ateşkes Antlaşması (11 Ekim 1922):Marmara Denizi kıyısında, Bursa'ya bağlı ilçemizdir