Hz. Hasan’In (Radıyallahu Anh) Hilafeti Terk Etmesi

BİSMİHİ TEALA


İslam tarihinin önemli olaylarında birisi olan Hz Ali’nin (radıyu anh) oğlu Hz Hasan’ın (radıyu anh) müslümanlar arasında kan dökülmesini engellemek amacıyla Hz Muâviye (radıyu anh) lehine altı aydan bir kaç gün eksik olan hilafet makamından çekilmesi hadisesidir


Hz Ali ile HzMuâviye (radıyu anhüma) arasında hicret’in 37 senesinde Sıffîn savaşı sonrasında ihtilafın giderilmesi amacıyla bir hakem tayin edilmiş,ancak Hz Amr ibn-i Âs’ın (radıyu anh) ortalığı karıştırması ve hileleri sebebiyle hakem hadisesi sonuçsuz kalmış bunun üzerine de Hz Ali’nin (radıyu anh) ordusunda ”Harici”ler fırkası ortaya çıkmıştı


Hariciler ihtilafın ”Hakem yanlız ALLAH’dır” (Celle celalühü) sözü ile bir hakem tarafından çözülmesini küfür olarak değerlendiriyor,ve Hz Ali’ye (radıyu anh) tevbe ve tecdid-i iman etmedikçe itaat etmeyeceklerini söylüyorlardıHz Ali (radıyu anh) tarafından bunlara defalarca nasîhat edilmesine karşın bir netice elde edilememiş ve üzerlerine ordu gönderilmişti


Nehrvan savaşında Haricilerin çoğunluğu öldürülmüştüGeri kalanları farklı yerlerde fitne ve fesat hareketlerine devam etmekteydilerHicret’in 40 senesinin Ramazan ayında Hz Ali,HzMuâviye ve Hz Amr bin Âs’ın (radıyu anhum) sû-i kast ile öldürülmelerine karar verildiDiğer ikisi birer tesadüf eseri sû-i kast’tan kurtulmuşlar ancak Hz Ali’ye (radıyu anh) sû-i kast’la görevlendirilen Abdurrahmân ibn-i mülcem isimli habis Kûfe mescid’inde sabah namazı esnasında zehirli kılıcıyla Hz Ali’yi ağır yaralamış ve iki gün sonra da şehid etmiştir (Tarihciler sene ve ayında ittifak etmekle birlikte gün hususunda ihtilaf etmişlerdirİbn-i Cevzi (rahmetullahi aleyh) sû-i kast’ın Ramazan’ın 17 Cum’a günü olduğunu ifade ederken,İbn-i Heytem (rahmetullahi aleyh) Ramazan’ın 27 günü olduğunu kaydederHz Hasan’dan (radıyu anh) gelen bir rivayette sû-i kast’ın Kadir gecesi düzenlendiği ve iki gün sonra vefât ettiği kaydedilmiştir)


Vâkıdî (rahmetullahi aleyh) HzAli’nin (radıyu anh) şehâdet günü Hz Hasan’a (radıyu anh) biat edildiğini ifade ederken,bâzıları Hz Ali’nin (radıyu anh) defnedildiği gece,bâzıları da iki gün sonra biat edildiğini kaydederlerKûfe’liler HzHasan’a (radıyu anh) biat ederken,Şamlılar ise Hz Muâviye’ye (radıyu anh) biat etmişlerdir


İbn-i Hişâm’ın (rahmetullahi aleyh) beyânına göre, Hz Hasan (radıyu anh) kendisine biat edildikten sonra günlerce halkın ihtilafını düşünmüş,bir kısım insanların kendisine,bir kısmının ise HzMuâviye’ye (radıyu anh) biat edilmesi sonucunda müslümanlar arasında kan dökülmesine gönlü râzı olmayıp hicret’in 41 yılının Rebiü’l- evvel ayının 5 günü hilafeti Hz Muâviye’ye (radıyu anh) terk etmiştir


Buhari (rahmetullahi aleyh) Hz Hasan’ın (radıyu anh) hilafettten ayrılışı esnasında yaşanan hadiseyi Hz Hasan-î Basri’den (rahmetullahi aleyh) şöyle rivayet etmektedir:


”Vâllahi Hasan ibn-i Ali (radıyu anh), Muâviye’yi (radıyu anh) dağlar misali (ardı arkası görülmeyen) bir ordu ile (Medayin) de karşılamıştı Hasan’ın (radıyalalhu anh) ordusunda kendilerini Hasan’ın (radıyu anh) uğrunda feda etmeye yemin etmiş kırk bin yiğit bulunmaktaydıAmr ibn-i Âs (radıyalalhu anh) harbe taraftar olmayan Hz Muaviye’yi (radıyu anh) ikna etmek için:


” Ben karşımızda öyle bir ordu görüyorum ki,o,karşısında ki kendisine denk orduyu bozguna uğratıp öldürmedikçe geriye dönmeyecektir” dediSavaşmayı istemeyen Muaviye (radıyu anh) Amr ibn-i Âs’a (radıyu anh) cevâp vererek:


” Eğer muhaliflerimiz askerlerimizi,yâhud askerlerimiz muhaliflerimizi öldürürlerse ALLAH’ın (Celle celalühü) yerine getirilmesini emrettiği insanların işlerini benim namıma kim yapar? Savaşta öldürülen insanların geride bıraktıkları çocuklarına ve kadınlarına bakmayı kim taahhüt eder?” dediVe sulh yapmak için Hz Hasan’a (radıyu anh) Kureyş’ten Abd-i Şems oğullarından Abdurrahmân ibn-i semüre ile Abdullâh ibn-i Âmir ibn-i Kureyz’i (radıyu anhuma) gönderdiVe bunlara :


” Haydi şu adama (Hasan ibn-i Ali’ye (radıyu anh)) gidiniz,sulh yapmak istediğimi söyleyiniz,ne isterse isteklerini öğrenip bana geliniz” dediBunlar Hz Hasan’ın (radıyu anh) yanına gittiler,huzura girip görüştüler Ve Hz Muaviye’nin (radıyu anh) teklifini söyleyip,isteklerini sordularHz Hasan (radıyu anh) bunlara cevâben:


” Biz Abdülmuttalib oğullarıyızBeytü’l-mal’den bize düşen hisse nedir ki? onunla etrafımızda ki muhtaclara infakta bulunacağızAçlıktan insanların kanı büzülmüş,birbirlerini kırdığını görüyorsunuz” dediOnlar cevaben:


” Muaviye (radıyu anh) size mal,elbise erzak verecek onları dağıtırsınız,ve daha neye ihtiyacınız varsa, onu sormamızıve sizin bildirmenizi istiyor,” dedilerHzHasan (radıyu anh):


” Bu söylediklerinizi yerine getirmeyi kim garanti edip üzerine alır?” dedi Muaviye’nin (radıyu anh) elçileri:


”Biz garanti ederiz” dedilerVe Hz Hasan (radıyu anh) ne istediyse onlar: ” Biz temin ederiz” diye karşılık verdilerBu sûretle Hz Hasan sulh yapmaya razı oldu”


Hasan-i Basri (rahmetullahi aleyh) bu malumatı verdikten sonra peygamber (Sallu aleyhi ve sellem) efendimizin büyük bir mucizesi olan şu hadis-i şerifi nakleder:



عن أبى بكرة رضى الله عنه قال رأيت رسول الله صلى الله عليه و سلم على المنبر والحسن بن على رضى الله عنهما إلى جنبه وهو يقبل على الناس مرة و عليه اخرى و يقول إن ابنى هذ سيد ولعل الله أن يصلح به بين فئتين عظيمتين من المسلمين


”Ebu Bekre (Nufey ibn-i haris) (radıyu anh) şöyle rivayet etmiştir:


” Bir kere gördüm ki, Resulullah (Sallu aleyhi ve sellem) minber üzerinde yanında Hasan ibn-i Ali’yi (radıyu anh) alarak bir cemâate bir ona dönüp işaret ederek:


”Bu benim oğlumdur,şeref sahibi bir efendidirUmarım ki ALLAH (Celle celalühü) onun sebebiyle yakında müslümanlardan iki büyük fırkanın arasını düzeltecek” (Buhari)