Harita Ve Çeşitleri

HARİTA VE HARİTA ÇEŞİTLERİ
Bir mahallenin ya da bir şehrin vs planı çizilebilir Yeryüzünün tamamı ya da bir bölümü gibi geniş alanlar ise planlara göre daha küçük ölçekler kullanılarak çizilebilir
Yeryüzünün tamamının ya da bir bölümünün kuş bakışı görüşünün belli bir ölçeğe göre küçültülerek bir düzlem üzerine çizilmiş şekline HARİTA denir
Başka bir tanıma göre ise de; yeryüzünün bir parçasının yukardan kuşbakışı görünümünün matematik yöntemlerle küçültülerek ve üzerine özel işaretler koyarak bir düzlem üzerine çizilmiş şekline HARİTA denir
Haritalar planlara göre daha küçük ölçeklerle çizilir
Haritalarda 1/3 000 000, 1/10 000 000 000, 1/30 000 000 000 gibi ölçekler kullanılır Planlarda ise 1/50, 1/100, 1/200, 1/500 gibi ölçekler kullanılır
NOT: Harita üzerindeki iki nokta arasındaki uzunluğun,arazide aynı iki noktanın arasındaki ölçülen yatay mesafesine olan oranını ÖLÇEK olarak adlandırılır Haritaların alt köşelerinde hangi ölçekte yapıldıklarını gösteren işaretler vardır (1/500 000 – 1/250 000 – 1/50 000 – 1/25 000 gibi) Bir haritada bu ölçeğin paydasında yer alan rakam ne kadar büyük olursa haritanın ölçeği o kadar küçük olur
1/50 000 ölçekli bir harita üzerindeki 1 cm gerçekte 50 000 cm karşılık gelir (500m)
HARİTA ÇEŞİTLERİ









Bir yerin birden fazla özelliğini; dağlarını, ovalarını, akarsularını, devlet sınırlarını gösteren haritalardır

Duvar haritaları, atlas haritaları, fiziki, idari ve siyasi haritalar…

Bu tip haritalar hepimizin yararlandığı haritalardır
Sadece bir özelliği işleyen haritalardır

İklim, karayolları, nüfus, toprak, orman, sanayi, madenler ve tarım ürünleri gibi belli konular için hazırlanmış haritalar Ölçekleri 1/200 000 den daha büyük olan haritalardır

Ölçekleri büyük olduğu için, daha küçük alanları gösterirler

Ayrıntıları fazladır

Yoolar, yerleşim alanları, yer şekilleri gösterilebilir

Planlar, bu grup içinde yer alır Ölçekleri 1/200 000 ile 1/500 000 arasında olan haritalardır

Bu haritalrda yeryüzü şekilleri gösterilebilir

Ayrıntılar azalır
Ölçekleri 1/500 000 den küçük olan haritalardır Bu haritalarda gösterilen alan büyük olduğu için ayrıntı azdır





HARİTA YÖNLERİ:
Bütün haritalarda kuzey yönünü gösteren ok işareti bulunur Bu işarettn yararlanarak haritanın yönleri bulunabilir
Duvara asılı bir haritaya yüzümüzü dönük olarak baktığımızda üst tarafı KUZEYİ, alt tarafı GÜNEYİ, sağı DOĞUYU, solu da BATIYI gösterir




HARİTA ÖZEL İŞARETLERİ:
Harita üzerinde verilmek istenen bilgiler, yazı ya da aslına uygun resimlerle verilmeyip özel işaretler ve renklerle gösterilir Harita işaretleri haritanın alt bölümünde yer alır Bu bölüme HARİTA LEJANTI denir Bu işaretlerin anlamını bilmeden, haritadan yeteri kadar yararlanılamaz
Haritalardan yararlanmak için, işaretlerden başka, haritada kullanılan renklerin de bilinmesi gerekir
Fiziki haritalarda;
Akarsular koyu mavi ile
Göller ve denizler  mavinin tonları ile (derinlik arttıkça mavinin tonu koyulaşır)
Denize yakın karalar  yeşil ve tonları ile
Orta yükseklikler  sarı ve açık kahverengi ile
Dağlar ise  koyu kahverengi ile gösterilir



HARİTADAN YARARLANMA:
1 Derslere yardımcı olması için kullanılır
2 Yaşadığımız yerin, ülkemizin ve dünyamızın özelliklerini haritalar yardımıyla öğrenilir
3 Nüfus yoğunluğunu; nüfus haritalarından yararlanılır
4 Orman dağılımını; orman dağılım haritalarından yararlanılır
5 Meteoroloji istasyonları, hava durumunu meteoroloji haritalarıyla halka bildirirler
6 Ulaşımda yol haritalarından yararlanılır
7 Askeri alanda ve madencilikte haritalardan yararlanılır
8 Turistler, gidecekelri yeri belirlemek ve gezmek için haritadan yararlanırlar
9 Kara yolu ve demir yolu yapımı, tünel yapımı, ulaştırma ve sulama işlerinin planlanmasında haritalrdan faydalanılır
10 Haritalardan yararlanarak herhangi iki yer arasındaki gerçek uzaklığı ve bir yerin gerçek uzunluğu bulunabilir
Gerçek uzaklığı bulmak için;
Haritanın ölçeği kesir ölçek ise  harita üzerindecetvelle ölçerek elde ettiğimiz iki nokta arasındaki uzaklığı, ölçeğin paydası ile çarpığımızda gerçek uzaklığı buluruz



KESİR ÖLÇEĞİN FORMÜLÜ 



Ölçeklerle ilgili bütün sorularda kullanabileceğiniz formül üçgeni
Örnek: Gerçekte 90 km olan Manisa-Soma arası haritada 6cm ile gösterilmiştir Haritanın ölçeği nedir?
Gerçek Uzunluk= Harita Uzunluk x Ölçek Paydası


Örnek:1/200000 ölçekli haritada 16cm ile ölçülen bir uzunluk gerçekte kaç km’dir?
GU= 16x200000=3200000cm=32 km
Örnek: Gerçekte 250 km olan bir yol 1/1250000 ölçekli haritada kaç cm ile gösterilir?


Haritanın ölçeği çizgi ölçek ise harita üzerindeki iki nokta arasındai uzaklık pergel, cetvel vs ile ölçülür, ölçülen harita uzunluğu başlangıcı sıfır olmak üzere, çizgi ölçeğin üzerine konur ve uzunluk değeri bulunur böylece gerçek uzaklık bulnmuş olur

BİLGİ: Ölçek çeşitleri: 1) KESİR ÖLÇEK Kesirlerle ifade edilen ölçeklerdir Kesir lçekte birim yazılmaz Her zaman cm cinsindendir
2) 2ÇİZGİ (GRAFİK ) ÖLÇEĞİ  Çizgilerle ifade edilen ölçeklerdir