Dolu

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-23-2012

TANIMI
Dolu, çapları 5-50mm

bazı durumlarda çok daha büyük küresel veya düzensiz buz parçacıklarının yağışıdır

Dolu, içerisinde çok güçlü dikey alçalıcı ve yükselici hava hareketlerinin olduğu Cumulonimbus (Cb) bulutundan düşer, kısa sürede sağnak şeklinde yağar ve fazla su bırakır

Soğuk hava kütlesinin, sıcak havanın yerini almaya çalıştığı anda, genellikle sağnak hattı boyunca meydana gelir

Atmosferin sıcaklığı ve Cb bulutunun gelişmesine bağlı olarak bazı bölgelerde oldukça etkilidir

Dolunun yeryüzünde görüldüğü yerlerle Cb bulutunun dağılışı arasında yakın ilgi vardır

Kutuplar soğuk olduğundan Cb bulutu ve dolu oluşmaz

Fazla sıcak ve soğuk bölgelerde dolu yağmaz

Orta enlemlerin kış mevsiminde de durum böyledir

Havanın ılık olduğu bahar ve yaz aylarında doluya sıkça rastlanır

Ayrıca serin tropikal bölgelerde de dolu görülür

Bilhassa ilkbahar ve yazın ilk aylarında meydana gelen şiddetli oraj ve firtınalarla beraber dolu görülür

Dolayısıyla hava sıcaklığının, çok düşük olduğu durumlarda dolu, çok az veya zayıf olarak meydana gelir

Ülkemizde havanın nemli ve alttan sıcak üstten serin olduğu bahar ve yaz mevsimlerinde dolu sıkça yağar

OLUŞUMU

Nemli ve kararsız hava kütlelerinde ılık mevsimlerde alttan ısınma veya başka bir nedenle oluşan Cb bulutları çok yüksektir ve alt bölümleri su, üst bölümleri buz tanelerinden oluşmaktadır

Bulut içinde yükselici akımlarla, alt kısımlardan yükseklere taşınan su damlacıkları, taşındığı yerdeki sıcaklık donma noktasının çok altında olduğu için donar

Daha sonra düşmeye başlar ve tekrar yukarıya doğru bir akıma yakalanabilir

Bu kez de ikinci bir defa etrafına buz tabakaları eklenebilir ve damlacığı daha büyütür

Bu çevrim, ta ki damlacıklar bu akımlarla havada tutulamayacak büyüklüğe (ağırlığa) erişene kadar sürer

Sonra da dolu olarak yeryüzeyine düşer

Bulut içindeki bu oluşuma neden olan dikey hava hareketleri ne denli kuvvetli olursa, dolunun gelişimi o kadar uzun sürer ve yere düşmesi esnasında daha büyük bir dolu oluşturur

ZARARLARI

Dolu, zararlı etkileri olan bir yağış şeklidir

Yeryüzüne 100 km/saat veya daha büyük bir hızla düşebilirler

Dolunun vereceği hasar boyutlarıyla ve o andaki rüzgar şiddetiyle orantılıdır

Örneğin ayni çaptaki bir dolunun kuvvetli rüzgar esnasında vereceği zarar, daha hafif şiddette bir rüzgar durumunda vereceği zarardan çok daha fazla olacaktır

Dolunun şiddet ölçeğine göre vereceği hasarı gösteren tablo aşağıda verilmektedir

Dolunun Büyüklük Kodları ve Tanımlarını veren tablo aşağıda verilmektedir :

08-23-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Dolu TANIMI Dolu, çapları 5-50mmbazı durumlarda çok daha büyük küresel veya düzensiz buz parçacıklarının yağışıdır Dolu, içerisinde çok güçlü dikey alçalıcı ve yükselici hava hareketlerinin olduğu Cumulonimbus (Cb) bulutundan düşer, kısa sürede sağnak şeklinde yağar ve fazla su bırakır Soğuk hava kütlesinin, sıcak havanın yerini almaya çalıştığı anda, genellikle sağnak hattı boyunca meydana gelir Atmosferin sıcaklığı ve Cb bulutunun gelişmesine bağlı olarak bazı bölgelerde oldukça etkilidir Dolunun yeryüzünde görüldüğü yerlerle Cb bulutunun dağılışı arasında yakın ilgi vardır Kutuplar soğuk olduğundan Cb bulutu ve dolu oluşmaz Fazla sıcak ve soğuk bölgelerde dolu yağmaz Orta enlemlerin kış mevsiminde de durum böyledir Havanın ılık olduğu bahar ve yaz aylarında doluya sıkça rastlanır Ayrıca serin tropikal bölgelerde de dolu görülür Bilhassa ilkbahar ve yazın ilk aylarında meydana gelen şiddetli oraj ve firtınalarla beraber dolu görülür Dolayısıyla hava sıcaklığının, çok düşük olduğu durumlarda dolu, çok az veya zayıf olarak meydana gelir Ülkemizde havanın nemli ve alttan sıcak üstten serin olduğu bahar ve yaz mevsimlerinde dolu sıkça yağar OLUŞUMU Nemli ve kararsız hava kütlelerinde ılık mevsimlerde alttan ısınma veya başka bir nedenle oluşan Cb bulutları çok yüksektir ve alt bölümleri su, üst bölümleri buz tanelerinden oluşmaktadır Bulut içinde yükselici akımlarla, alt kısımlardan yükseklere taşınan su damlacıkları, taşındığı yerdeki sıcaklık donma noktasının çok altında olduğu için donar Daha sonra düşmeye başlar ve tekrar yukarıya doğru bir akıma yakalanabilir Bu kez de ikinci bir defa etrafına buz tabakaları eklenebilir ve damlacığı daha büyütür Bu çevrim, ta ki damlacıklar bu akımlarla havada tutulamayacak büyüklüğe (ağırlığa) erişene kadar sürer Sonra da dolu olarak yeryüzeyine düşerBulut içindeki bu oluşuma neden olan dikey hava hareketleri ne denli kuvvetli olursa, dolunun gelişimi o kadar uzun sürer ve yere düşmesi esnasında daha büyük bir dolu oluşturur ZARARLARI Dolu, zararlı etkileri olan bir yağış şeklidir Yeryüzüne 100 km/saat veya daha büyük bir hızla düşebilirler Dolunun vereceği hasar boyutlarıyla ve o andaki rüzgar şiddetiyle orantılıdır Örneğin ayni çaptaki bir dolunun kuvvetli rüzgar esnasında vereceği zarar, daha hafif şiddette bir rüzgar durumunda vereceği zarardan çok daha fazla olacaktır Dolunun şiddet ölçeğine göre vereceği hasarı gösteren tablo aşağıda verilmektedir Dolunun Büyüklük Kodları ve Tanımlarını veren tablo aşağıda verilmektedir :