Prof. Dr. Sinsi
|
Carl Ludvig Emil Aarestrup
Sanatı :
Aarestrup , boş bulduğu her an şiir yazardı Şiirinin merkezinde , acılar ve erotizm vardır Yolda rastlantıyla karşılaştığı güzel kadınlara yazmış olduğu , sayısız şiiri vardır Örneğin , bir keresinde;Avrupa komite sorumlusu olarak gittiği bir toplantıda tanıştığı , verem hastası Amalie Raben'e aşık olur Ancak daha sonra , kadın ölünce;şair de , ona adadığı ve ikisinin buluşmasını anlatan , "Öğle" adlı şiirini yazar
Şairi bugünlere getiren , sadece aşk ve erotik şiirleri değil;onun konuya bakış açısıdır Aarestrup , bu tip şiirlerini , "Erotik Durumlar" olarak tanımlar Güzellik üreten ve bundan haz alan biridir Bunu , şiirlerindeki acıdan uzak anlatımında görebiliriz Şiirlerinin bir bölümünün ana teması , erotizm değildir Bazı şiirlerinde ise , erotizm kendini gizlemiştir
Şiirleri , sadece geleneksel olarak , acıya ya da sevgiye duyulan özlemle ortaya çıkmamıştır Tersine , şair uzaktan haz alarak , güzellikleri ortaya koymuştur Ancak yine de , şiirinin amacı , kadını betimlemektir Böylece , Aarestrup'ta , erotizm ve sanatın birbirinden ayrılmadığını görürüz Şair , şiirlerinde , aşka da yer vermiş;ancak , şiirin her aşamasında , erotizmi , belirgin ya da gizli olarak işlemiştir Şiirlerinde , genellikle , yılan figürünü sembolik olarak kullanır Yılan , "Fallus" 'un sembolü ve yaratılıştaki ikili mitos'a bir göndermedir Yılan , onun şiirlerinde;cinsellik ve ölüm arasındaki , önemli bir işaret olarak yer almaktadır
Aslında , onun şiirlerinin temeli , çok da sağlam değildir Ancak , şiirleri ; erotik şiirde önemli bir yere sahip olan , yakın arkadaşı Winther'ınkinlerle yarışabilmiştir Onun şiirlerinde açıklığa kavuşturulamayan olay , onun erotik şiirciliğinin , kendi zamanındaki kültürle bağdaşmadığı;tersine , bu kültürle arasında , ironik bir ayrım olduğudur
"Geri Çekilme" adlı şiirinde;iki aşığın , uyumsuz ve çatırdayan ilişkisinden söz edilir Şiir , 4 kıtadır Ana tema , ilk kıtada anlatılmakla birlikte;sonraki kıtalarda , basamak basamak netleşir Bütün olay doğada geçer Bu yüzden , aşıklar kendilerini rahat hissetmektedirler Şiirin kurgusundaki uyumsuzluk , ironik açıdan aşıklara zarar vermiş ve her ikisinin birbirlerine verdikleri sözler , ilişkilerini kurtaramamıştır Şiirin temelindeki ironi;erotik olamayan ilişkilerin , erotik olarak anlatılmış olması ve çiftin kendi isteğiyle , erotizmi dışlamış olmalarıdır "Bilgi" adlı şiirde ise , şair;sevgilisinin kendisine ilgi göstermeyip , uzak durmasından yakınmaktadır Buradaki duygusal gözdağı , ironik bir bakış açısıdır Bu ironi şekli , aslında , şairin kendi kendine konuşmasıdır Bunun nedeni , şairin , kendi iç ve dış dünyası arasındaki uzaklığın çok oluşudur
Aarestrup , Danimarka edebiyat tarihinin , 1800-1850 yılları arasındaki , "Altın Yıllar" denilen romantik döneme ait bir şairdir O , kendisini , geç romantik olarak adlandırmasına ve en son geç romantiklerden olmasına rağmen;eserleri , o dönemin Danimarka edebiyatından , belirgin bir şekilde farklıdır Şiirleri , Danimarka şiiriyle pek bağdaşmaz Kendi çağdaşı olan Winther ve kendinden 20 yaş büyük olan Oehlenschlager'den epey farklıdır O , 1830'lu yıllarda , romantik akımda yer alan Blicher ve Kierkegaard'ın yanında yer almaktadır
Şair , tıp öğrenimini seçmiş olsa da , şiirden hiçbir zaman uzak kalmamıştır Ancak şiirleri , bir doktor ya da aile babası olarak , kişiliğini yansıtmamaktadır Döneminin gelenek ve biçimlerinden bağımsız yazmasının nedeni , belki de , bir okuyucu kitlesi için yazmamasıydı Mesleğine duyduğu saygı yüzünden , şiirlerini kolaylıkla ortaya çıkaramıyordu Bu yalıtım , onun şiirlerinde;halk içindeki günlük yaşamın , özenle ayrılmış olmasıyla kendini gösterir Böylece şair;merkezinde , çeşitli erotik deneyimlerin var olduğu , yapay bir dünya oluşturmuştur
Aarestrup , "Sanat , Sanat İçindir" anlayışıyla yazmıştır Çünkü , ona göre; insan geçici , sanat ise kalıcıdır Bu yüzden;sanat , her şeyden değerlidir Şiirlerinde esas olarak , çağdaşı Winther'den etkilenmiştir Ayrıca Byron , Moore ve Heine'ın da etkisi görülür Ancak , temel anlatım biçimini , kendine özgü geliştirmiştir Ateşli bir acı sonrasında , duygusal dizeler birbirini izleyebilmektedir
Aarestrup'un şiirleri , estetik açıdan görkemli bir anlatım biçimine sahiptir Şiirlerinde , ateşli ve sıra dışı konuların , nasıl coşkuyla anlatıldığına tanık olabiliriz Dil ve ritmi ustaca kullanmasa da;şiirlerinin her kıtasında , düşüncelerinin ve en güzel nüansların havasının estiğini hissedebiliriz Şairin kullandığı bazı belirsiz sesliler , onu şiirine , yer yer gizemli ve içten bir hava vermektedir
Aarestrup , farklı uyakları kullanmıştır Bazı şiirlerinde ve çevirilerinde , çok sayıda farklı ölçü ve kıta formu kullanmış;bunlar arasında , a-b-a olan uyak düzenini yeğlemiştir Ayrıca , İspanyol Balad dörtlüğü de kullanmış ve bu formu öylesine değiştirmiştir ki;Danimarka ölçü formunda , "Aarestrup Dörtlüğü" olarak anılmasına neden olmuştur
Ritim ve sesleri , özgür ve uygun bir şekilde kullanan Aarestrup'un dize tekniği;Danimarka modern liriğinin başlangıcını oluşturur Belli bir ölçüye bağlı formda yazarken , ölçüyü ritme uydurdu Şiirlerinde , ritim yer yer çatışmalıdır Ancak yine de , eşsiz bir denge vardır Aarestrup , 3 dizeli İtalyan şiir kıtalarını ve yinelemelerini yeğleyen bir anlayışa sahiptir Bu anlayış , ona , sözcük ve ritimlerle gizemli bir oyun oynanmasına olanak tanımıştır
Tarzının , soğuk ve estetik bir anlatım tarzı oluşunu;en küçük detaylara bile inmesinde gözlemleyebiliriz Aarestrup'u , diğerlerinden ayıran özellikler;kullandığı dilin , kendi dönemi için kulağa bildik gelen bir tarz olmayışı , hiç durmayan düş gücü , neşesi ve vahşi enerjisidir O , bütün bunları şiirine yansıtmıştır Danimarka edebiyatında , duyumculuğa Aarestrup'la girilir
Hayattayken yayınlanan şiirlerinde , genellikle , yaşama sevinci ve güzellik karşısında duyulan coşkular ön plandayken;ölümünden sonra yayınlanan şiirlerinde karamsarlık , başkaldırı ve iç dünyasının iyice yüzeye çıktığı görülür Ancak yine de , her anlatım , canlılık ve ışıltı doludur
Aarestrup , yaratılmış olan her şeyde , mistik ve çözümlenemeyen güzellikler bulmuştur Bu güzellikler , onu;somutu , aşk olarak tanımlamasına itmiştir Ancak , bu tanımlamayı , yetkin biçimde yapamamıştır O , erotik ve monistik yapısına rağmen;melankolik , boş düşüncelerin ve her şeyin geçici olduğu gibi düşüncelerin üstesinden gelir
Onun şiirlerinde , hayat ve ölüm , karşıtlık içerse de , birbirine bağlıdır;zevk ve korkunun , aynı duygunun iki farklı yanı olması gibi Yine de , bildiği bir şey vardır ki , o da;içindeki sese kulak vermenin , hem sanat hem de hayata karşı gösterilen en büyük yüreklilik olduğudur
Kaynakça:
- Den Danske Literaturs Historie Fra Dens
Begyndense Til Vore Dage
Fr Winkel Horn / 1881
- Emil Aarestrup
Susanne Bjorn Andersen
- Emil Aarestrup
Winnie Marie Runge
- Om İroni i Emil Aarestrup Erotiske Digtning
Martin Gylling-Jorgensen
- Dictionnaire Des Litteratures
Philippe Van Tieghem / 1984
- Kindler Neues Literatur Lexikon 1988
- Büyük Larousse Gelişim Yayınları / 1986
- Türk Ansiklopedisi
Milli Eğitim Yayınları / 1946
- Dünya Yazarları ve Eserleri Ansiklopedisi
May Yayınları / 1967
|