Askerlık Kanunu

ASKERLİK KANUNU

Kanun Numarası : 1111

Kabul Tarihi : 21/6/1927

Yayımlandığı R Gazete : Tarih: l2-17/7/1927 Sayı: 631-635

Yayımlandığı Düstur : Tertip : 3 Cilt : 8 Sayfa : 866

Madde 1 -Türkiye Cumhuriyeti tebaası olan her erkek, işbu kanun mucibince askerlik yapmağa mecburdur

(Son fıkra mülga : 4/1/1961 - 211/119 md)

Madde 2 - (Değişik : 20/11/1935 - 2850/1 md)

(Değişik : 16/4/1987 - 3358/5 md) Askerlik çağı her erkeğin esas nüfus kütüğünde yazılı olan yaşına göredir ve yirmi yaşına girdiği sene Ocak ayının birinci gününden başlayarak 41 yaşına girdiği sene Ocak ayının birinci gününde bitmek üzere en çok yirmibir sene sürer Bu süre, Genelkurmay Başkanlığının göstereceği lüzum, Millî Savunma Bakanlığının teklifi ve Bakanlar Kurulu Kararıyla 5 yıla kadar uzatılabilir veya kısaltılabilir Yerli nüfus kütüklerinin birinde yazılı olmayan kimselerin yabancı kütükleri yerli kütükleri gibi sayılır

Muhacirlerin askerlik çağlarının başlangıcı, geldikleri yılda nüfus kütüklerine geçen yaşlarına ve bu esasa göre hesab olunur Nüfus doğum kâğıdlarında doğumlarının ay ve günü yazılı olmıyanların doğum günleri yılın temmuzunun birinci günü sayılır

Geldikleri yıl ikinci kanun birinde 22 yaşını bitirmiş olanlar muvazzaf hizmete tâbi tutulmayıp yaşıtları erbaş ve er arasına yedeğe geçirilirler Bu gibilerin her ne sebeble olursa olsun nüfus kütüğüne yazılmalarının gecikmiş olması, geldikleri zaman yaşlarına göre başlıyacak olan askerlik çağlarını geciktirmez Bunlar nüfus kütüğüne yazıldıkları tarihten başlıyarak iki yıl geçmedikçe talim, manevra ve başka iş için silâh altına çağırılmazlar

(Dördüncü fıkra mülga : 27/7/1970 -1315/3 md)

Hükümetçe iskân edilmiyenler veya Hükümetin gösterdiği yerde yurd tutmak istemiyenler yalnız iki yıllık geciktirme hakkından istifade ederler

Memleketlerinde tahsilleri yedek subay yetişecek derecede olupta, geldikleri tarihte 22 yaşını bitirmiş olanlarla memleketlerinde askerlik yapmış ve fakat 22 yaşını bitirmemiş bulunanlardan yedek subay olmak istiyenler ve geldikleri tarihte, 22 yaşını bitirmemiş ve memleketlerinde askerlik etmemiş olanlar iki yıl geciktirme müddetinden sonra 1076 sayılı kanun hükümlerine tâbi tutulurlar

Muhacirler arasında önce tâbi oldukları Hükümet ordusunda yedek veya muvazzaf subay olanlardan lâzım olan evsafı taşıyanlar staja tâbi tutularak, yedek subaylığa geçirilirler

Umumî seferberlikte muafiyet yoktur

Ancak nüfus kütüğüne kayıd olundukları tarihten başlıyarak üç ay geçmemiş olanların silâh altına alınmaları üç ayın sonuna bırakılır Bir yıl içinde nüfus kütüğüne kayıdlarını yaptırmıyanlar yukarıdaki muafiyetten istifade edemezler

Eski memleketlerinde askerlik ettiklerini veya bunun yerine bedel verdiklerini tevsik edenler tekrar muvazzaf hizmete tabi tutulmayıp yaşıtları yerli erbaş ve er ile yedeğe geçirilirler Türkiye içinde bir iskân mıntakasından diğer bir iskân mıntakasına Hükûmetçe naklolunarak yerleştirilen vatandaşlardan muvazzaf hizmete tâbi olupta bunu henüz yapmamış olanların bu hizmetleri, yerleşecekleri yere vardıkları tarihten başlayarak iki yıl geciktirilir (Son cümle mülga : 27/7/1970 -1315/3 Md)

Kanunen muhacir tanınmıyan mülteciler ve ecnebilerden Türk vatandaşlığına girenler vatandaşlığa alındıkları tarihte hangi yaşta iseler o yaştaki yerli erbaş ve er gibi askerliklerini yaparlar

(Ek fıkra : 25/4/1938 - 3370/1 md; mülga : 27/7/1970 -1315/3 md)

(Ek fıkra : 6/11/1981 - 2550/1 md) Türk vatandaşlarından, Kıbrıs Türk Federe Devletinde askerlik yaptıklarını tevsik edenler tekrar muvazzaf hizmete tabi tutulmazlar

(Ek fıkra : 21/5/1992 - 3802/l md) Bakanlar Kurulu Kararıyla belirlenecek esaslara göre; yurt dışında doğan ve ikamet edenler ile kanuni rüşt yaşına kadar yabancı bir ülkeye gitmiş olanlardan bulundukları ülke vatandaşlığını da kazanan Türk vatandaşları, talepleri halinde, durumlarına uyan ve Kanunun öngördüğü askerlik statülerinden biri içerisinde askerlik mükellefiyetlerini 38 yaşını tamamladıkları yılın sonuna kadar yerine getirebilirler veya tabiiyetinde bulundukları diğer ülkede askerlik yapmış olduklarını belgelemek kaydıyla mükellefiyetlerini yerine getirmiş sayılırlar Bunların 38 yaş sonuna kadar askerlikleri ertelenmiş kabul edilir

Madde 3 - Askerlik çağı, yoklama devri, muvazzaflık ve yedek olmak üzere üç devreye ayrılır

Madde 4 - (Değişik : 11/8/1941 - 4102/1 md)

Yoklama devri, askerlik çağının başlangıcından kıtaya duhule kadardır

Yoklama devrinde bulunup 8 inci madde mucibince askere istenmesi zamanı gelmemiş olanlarla 19 yaşında bulunanlar, seferberlik zamanlarında veya fevkalade hallerde Milli Müdafaa Vekâletinin istemesi ve İcra Vekilleri Heyetinin kabul ve Reisicumhurun tasdik eylemesile askere alınabilirler

Bu takdirde bunlardan yoklamaları yapılmış olanlar sevk olunurlar Yoklamaları yapılmamış olanlar için Milli Müdafaa Vekâletinin tâyin eyliyeceği her hangi bir zamanda askerlik meclisleri derhal toplanarak bunların yoklamalarını yaparlar ve askerliğine karar verilenler askere alınırlar

Bu suretle askere alınanların kanunen alınmaları lazım gelen güne kadar yapacakları askerliği muvazzaf hizmetlerine masup edilir

Madde 5 - (Değişik : 21/7/1999 - 4414/2 md) Erbaş ve erler için muvazzaflık hizmet süresi; Kara, Deniz, Hava Kuvvetleri ile Jandarma Genel Komutanlığında on beş aydır Bu sürenin, barışta, önce on beş aya ve bilâhare on iki aya kadar indirilmesine, Silâhlı Kuvvetlerin de ihtiyacı dikkate alınarak, Bakanlar Kurulunca karar verilebilir

(Ek : 21/7/1999 - 4414/2 md) 1076 sayılı Kanun hükmüne tâbi yükümlülerden; bu yükümlülüklerini istekleriyle veya seçim sonucu yedek subay adayı olmadıkları için erbaş veya er olarak yerine getireceklerin hizmet süresi aynı celbe tâbi olup, yedek subay adayı olarak ayrılanların hizmet süresinin yarısı kadardır

Bu hizmetler askerlik şubesinden sevk tarihinden başlar Belirtilen sürelerden fazla askerlik yapanların fazla hizmetleri, askerlik çağının sonundan iki kat olarak düşülür

Bu Kanunun tespit ettiği esaslar dışında veya muvazzaflık hizmetini yapmadıkça hiç bir fert askerlik çağından çıkarılamaz

Madde 6 - (Mülga : 27/7/1970 - 1315/3 md)

Madde 7 - Muvazzaflık devrinin hitamından askerlik çağının nihayetine kadar olan kısım yedek devridir

Bahriyede askerlik yapıp yedeğe geçenlerin bahriyeye alınmıyacak olanları kara ordusu yedeği sayılır

Madde 8 - Her sene yoklamaları yapılarak numara çeken veya numarasız asker edilenler ihtiyaca göre Müdafaai Milliye Vekâletinden verilecek emir üzerine 21 yaşına girdikleri sene Mayısının veya Teşrinisanisinin birinci günlerinde kıtaata girmiş bulunmak üzere bir veya iki defa çağrılırlar

Madde 9 - İhtiyaç halinde askerin toplanması ve terhis zamanları Erkânı Harbiyei Umumiyenin göstereceği lüzum ve Heyeti Vekilenin kararı üzerine Müdafaai Milliye Vekâletince kısmen veya kamilen değiştirilir

Madde 10 - (Değişik 20/11/1984 - 3081/1 md)

Askerlik yükümlülüğüne tabi tutulma ve bu yükümlülüğün nasıl yerine getirilmiş sayılacağına dair esaslar aşağıda gösterilmiştir

l (Değişik :16/4/l987 - 3358/6 md) Her celp yılından evvel o yıl silah altına alınacak miktar, kaynak olarak Millî Savunma Bakanlığınca tespit edilerek Genelkurmay Başkanlığına bildirilir Genelkurmay Başkanlığı da Türk Silahlı Kuvvetlerinin ihtiyaç miktarını tespit ederek Milli Savunma Bakanlığına bildirir

2 (Değişik : 21/5/l992 - 3802/2 md) O yıl askere alınacakların tamamı, mevcut celp sistemine uygun olarak temel askerlik eğitimine tabi tutulur Her celp döneminde eğitim merkezlerine sevk edilen miktar Genelkurmay Başkanlığınca belirlenenden fazla ise; ihtiyaç fazlası olan yükümlüler, temel askerlik eğitimini mütaakip, o yılın 1 Ocak tarihindeki TC Merkez Bankası döviz alış kurları esas alınarak, dövizle askerlik için tespit edilen miktarın yarısının karşılığı Türk Lirası bedel ödemek veya istekte bulunan kamu kurum ve kuruluşlarında görev yapmak suretiyle askerlik hizmetlerini yerine getirmiş sayılırlar

Saklı, yoklama kaçağı veya bakaya durumunda bulunanlar ihtiyaç fazlası kapsamına alınmazlar

KANUN:2000/(EK-2)

3 (Değişik:16/4/1987 - 3358/6 md) Genelkurmay Başkanlığınca Silahlı Kuvvet-lerin ihtiyacı olarak belirlenen yükümlüler askerlik hizmetini bu Kanun hükümlerine göre erbaş veya er olarak yerine getirirler

Bedel ödemek isteğinde bulunanlar ile kamu kurum ve kuruluşlarında görevlendirileceklerin miktarı, Türk Silahlı Kuvvetleri ihtiyaç fazlası miktarından az ise; geri kalan ihtiyaç fazlası yükümlüler kalan askerlik hizmetini, bu Kanun hükümlerine göre erbaş veya er olarak yerine getirirler

4 (Değişik :16/4/1987 - 3358/6 md İhtiyaç fazlası yükümlülerle ilgili işlemler aşağıda belirtilmiştir

A) Bedel ödemeye istekli olanlar ile ilgili işlemler :

a) Temel askerlik eğitimini müteakip, her celp döneminde, bedel ödeyecek yükümlü miktarı, Türk Silahlı Kuvvetleri ihtiyaç fazlası ve kamu kurum ve kuruluşları tarafından istenen yükümlü miktarı dikkate alınarak Genelkurmay Başkanlığınca tespit edilir

b) Askerlik yükümlülüklerini bedel ödeyerek yerine getirecekler istekle tespit edilir

c) İstekli miktarı Genelkurmay Başkanlığınca tespit edilen miktardan fazla olduğu takdirde; bedel ödeyecekler, bedel ödemeye istekli olanların tamamının iştirak ettirileceği kura ile tespit edilir

d) İstekli miktarı, Genelkurmay Başkanlığınca tespit edilen miktara eşit veya az ise; kuraya başvurulmaz ve bunların tamamı bedel ödeyerek askerlik yükümlülüklerini yerine getirmiş sayılırlar

e) Bedel ödemekten vazgeçen veya ödeme yükümlülüklerini vaktinde yerine getirmeyen yükümlüler, kalan askerlik sürelerini Türk Silahlı Kuvvetlerinde erbaş veya er olarak tamamlarlar

f) Bedel ödeme esasları ve yükümlüler için uygulanacak işlemler ile bedel verecek yükümlülerin tespiti işlemi Bakanlar Kurulu Kararı ile belirlenir

B) Kamu kurum ve kuruluşlarında görevlendirilecek yükümlülerle ilgili işlemler: a) Yükümlü istihdam etmek isteyen kamu kurum ve kuruluşları, ihtiyaç miktarını her celp döneminden iki ay önce bağlı veya ilgili bulundukları Bakanlık kanalı ile Milli Savunma Bakanlığına bildirirler

b) Kamu kurum ve kuruluşlarında görevlendirilecek yükümlüler, bedel ödemek isteyenler dışında kalan yükümlüler arasından, Genelkurmay Başkanlığınca belirlenecek miktar ve esaslara göre, kura çekmek suretiyle tespit edilir ve ayrılır Genelkurmay Başkanlığınca Türk Silahlı Kuvvetleri ihtiyacı olarak önceden belirlenen tahsil ve meslek gruplarında bulunan yükümlüler bu kuraya iştirak ettirilmezler

c) Kamu kurum ve kuruluşlarında görevlendirilen yükümlülerin istihdam şekilleri ile tabi olacakları esas ve usuller Bakanlar Kurulu Kararı ile tespit edilir

d) İhtiyaç fazlası olarak kamu kurum ve kuruluşları emrine verilen yükümlüler hakkında firar, hava değişimi ve izin tecavüzü, kısa süreli firar ve izin tecavüzü suçlarından dolayı Askerî Ceza, Disiplin Mahkemeleri Kuruluşu, Yargılama Usulü ve Disiplin Suç ve Cezaları Hakkında Kanun ve Askerî Mahkemeler Kuruluşu ve Yargılama Usulü Kanunu hükümleri uygulanır Bu konularda yükümlünün görev yerine en yakın askeri mahkeme veya disiplin mahkemesi yetkilidir

e) Bu yükümlülerin kamu kurum ve kuruluşlarında çalıştıkları süre içerisinde askerliğe elverişli olmadıkları yolundaki müracaatları askeri hastaneler sağlık kurullarınca incelenerek, askerliğe elverişli olmadığı tespit edilenler hakkında Türk Silahlı Kuvvetleri Sağlık Yeteneği Yönetmeliği hükümleri uygulanır

f) Kamu kurum ve kuruluşlarında istihdam edilecek yükümlülerin muayene ve tedavileri ile her türlü sağlık işlemleri görevlendirildikleri kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılır

g) Yükümlülerin Silahlı Kuvvetlerdeki erbaş ve erler gibi iaşe edilmeleri, giy-dirilmeleri, barındırılmaları ve diğer istihkakları Bakanlar Kurulunca belirlenecek esaslara göre bağlı bulundukları kamu kurum ve kuruluşlarınca karşılanır

h) Yükümlüler diğer hususlarda verildikleri kamu kurum ve kuruluşlarının statü-süne tabidir

5 (Değişik :16/4/1987 - 3358/6 md) Yükümlülerin çalıştırılacakları kamu kurum ve kuruluşlarının Milli Savunma Bakanlığı ile ilişkileri, terhis işlemleri, kamu kurum ve kuruluşları ile ilgili diğer hususlar Bakanlar Kurulu Kararı ile tespit edilir

6 Yükümlülüklerini kamu kurum ve kuruluşlarında çalışarak veya para ödeyerek yerine getirenler terhis edilerek yedeğe alınırlar Bunların tamamı veya bir kısmı, eğitim, tatbikat, asayiş, olağanüstü hal, sıkıyönetim veya savaş hallerinde Bakanlar Kurulu Kararıyla göreve çağırılabilirler

7 (Değişik : 16/4/1987 - 3358/6 md) Seferberlik ve savaş hallerinde, bu maddenin askerlik yükümlülüğünün bedel ödeyerek veya kamu kurum ve kuruluşlarında çalışılarak yerine getirilmesi ile ilgili hükümleri uygulanmaz

8 Türk Silahlı Kuvvetleri Sağlık Yeteneği Yönetmeliğine göre bedeni kabiliyeti askerliğe elverişli olmayanlar askerlik hizmetinden muaf tutulurlar

9 Bir baba veya dul ananın oğullarından birisi, barışta veya savaşta askerlik hizmetini yerine getirmekte iken ölmüş veya görev sırasında ve kendilerine 5434 sayılı TCEmekli Sandığı Kanunu hükümlerine göre maluliyet aylığı bağlanmasını gerektirecek biçimde malul olmuş veyahut savaşta akibeti meçhul kalmış veya hakkında gaiplik kararı alınmışsa; ondan sonra gelen ilk oğlu, istekli olmadıkça silah altına alınmaz

10 Türkiye'ye girdikleri tarihte yirmi iki yaşını doldurmuş veya geldikleri memlekette askerlik yapmış oldukları anlaşılan, Türkiye Cumhuriyeti uyruğuna girmiş göçmenler asker edilmezler

11 Barışta, sıkıyönetim, olağanüstü hal veya seferberlik hallerinde veya savaşta, askerliğini henüz yapmadan, Genelkurmay Başkanlığının göstereceği lüzum üzerine Bakanlar Kurulunun gerekli gördüğü sahalarda özel olarak görevlendirilen gönüllüler, Bakanlar Kurulu Kararında belirtilen şartlara uydukları takdirde askerlik hizmetinden muaf tutulur

12 Mülteciler ve Türkiye Cumhuriyeti uyruğunda olmayanlar asker edilmezler(1)

13 (Ek :16/4/1987 - 3358/6 md; Değişik : 21/5/1992 - 3802/2 md) Harp Okulları i1e Gülhane Askeri Tıp Akademisin (GATA) ve astsubay meslek yüksek okulları veya Türk Silahlı Kuvvetleri adına okudukları üniversite veya yüksekokullardan ilişiği kesilenlerin, bu okullarda ay olarak okudukları sürenin üçte biri muvazzaflık hizmetinden sayılır Bu yükümlüler mutlaka temel askerlik eğitimine tabi tutulurAncak Harp Okullarında geçen sürenin muvazzaf askerlik hizmet süresini karşılaması halinde bunlar temel askerlik eğitimine tabi tutulmadan yedeğe geçirilirler

Madde 11 - (Değişik : 20/11/1935 - 2850/1 md)

Gönüllü asker, ancak deniz ve jandarma sınıflarile gedikli küçük zabitlik için alınır Gönüllü için asgari kabul haddi on sekiz yaşını ikmaldir

Madde 12 - Son yoklamada bulunmıyan ve bulunamadıklarına dair bu kanunda yazılı bir mazeret gösterememiş olanlara (Yoklama kaçağı), son yoklamada bulunarak numara ile veya numarasız asker edildikleri halde istenildikleri sırada gelmiyenlere veya gelipte askerlik yapacakları kıtalara gitmeksizin toplandıkları yerlerden veya yollardan savuşanlara (bakaya), askere girdikten sonra izin almaksızın savuşanlara (firar), askerde iken işleri için veya hastalanarak izin veya tebdilihava aldıkları halde izin veya tebdilhava gününü geçirenlere de (izinsiz), yirmi yaşlarına girmiş oldukları halde isimlerini nüfus ve ahziasker kütüğüne geçirmemiş bulunanlara da (saklı) denir Alelûmum altı ay ve daha fazla talim görmüş erbaş ve ere (usta asker), altı aydan daha az talim görmüş veya hiç talim görmemiş erbaş ve ere (acemi asker) denir

Askerlik daireleri

Madde 13 - Asker almak işlerinde Türkiye Cumhuriyeti kolordu mıntakalarına ve kolordu mıntakaları askerlik dairelerine, askerlik daireleri askerlik şubelerine ayrılmıştır Şubeler dairelere, daireler fırka veya kolordulara ve kolordular Müdafaai Milliye Vekâletine bağlıdır

Yoklama

Madde 14 - (Değişik : 4/4/1929 -1413/1 md)

Askerlik çağına girenlerin asker kütüğüne yazılanları ve sağlık ve sağlamlıklariyle okuyup yazmaları ve tahsil dereceleri sanatları ve nerelerde bulundukları hakkında yapılacak tetkikata (Yoklama) denir Askerlik çağına girenlerden yoklama devresinde bulunanlar, biri yirmi yaşlarına girdikleri senenin ikinci kanununun birinci gününden başlayarak Haziran sonunda bitmek üzere (İlk yoklama), diğeri her askerlik dairesi dâhilinde Temmuzun birinci gününden Teşrinievvelin sonuna kadar devam eden müddet içinde bitmek üzere (Son yoklama) adlı iki yoklamaya tabi tutulurlar Bu yoklamalar yapılırken yedeklerin de yoklamaları yapılır

Madde 15 -16 - (Mülga : 27/7/1970 -1315/3 md)

Askerlik çağına girenlerin yoklamalarının nasıl yapılacağı

ilk yoklama

Madde 17 - (Değişik : 27/7/1970 -1315/1 md)

Her yıl askerlik çağına giren yükümlülerin nüfus kayıtlarına göre tespit edilen künyeleri askerlik şubelerince, yükümlülerin nüfusa kayıtlı olduğu yer askerlik şubeleri ile köy muhtarlıklarında 1 Nisandan 30 Nisana kadar askıya asılmak suretiyle ilân edilir Bu ilân yükümlülere tebliğ mahiyetindedir

O yıl askerlik çağına girdiği halde her ne sebeple olursa olsun köy ve mahalle muhtarlıklarında asılan listelerde ismi olmayan veya sehven yazılan vatandaşlar 15 Mayısa kadar nüfus idarelerine müracaat ederek gerekli düzeltmeyi yaptırmaya mecburdurlar Süresi içinde müracaat etmiyenler, ilk yoklama kaçağı addedilerek 83 üncü maddeye tabi tutulurlar

Askerlik çağına girenlerin ilk yoklamaları ile yedeklerin yoklamalarının nasıl yapılacağı ve bu yoklamalarla ilgili diğer hususlar yönetmelikle düzenlenir

Madde 18 -19 - (Mülga : 27/7/1970 -1315/3 md)

Son yoklama

Madde 20 - Her sene Temmuzun birinci gününden başlamak üzere askerlik meclislerince o sene ilk yoklama cetveline yazılmış olanlarla geçen sene askerlik meclislerince yapılan son yoklama üzerine ertesi seneye bırakılmış bulunanların son yoklamalarına başlanır

Madde 21 - (Değişik : 20/11/1935 - 2850/1 md)

Askerlik meclisleri aşağıda gösterilen kimselerden mürekkebdir :

1- Mahallin en büyük mülkiye memuru (veya yerine göndereceği zat);

2- Askerlik şubesi reisi veya vekili;

3- Nüfus müdürü veya memuru;

4- Mahalli idare heyetinden ve belediyesinden birer zat;

5 - İki hekim (birisi sivil olabilir)

Bunlardan en büyük mülkiye memuru (veya yerine göndereceği zat vali muavini ise) meclise reis ve şube reisi veya vekili muavin olur

Şubedeki diğer subaylar ile köy ihtiyar meclisi ve mahalle mümessilleri, sorulacak işlere dair malûmat vermek ve rey sahibi olmamak üzere mecliste bulunurlar

Askerlik meclisi kararile asker edilenlerden yedek subay yetişecek derecede tahsili olanlar yoklamayı müteakıb ve yüksek mekteblerde askeri ders görecekler ilk ders senesi başında doğrudan doğruya Milli Müdafaa Vekâletince ve diğerleri aşağıda yazılı encümence muhtelif sınıflara ayrılırlar

1- Şube reisi veya vekili (reis),

2- Meclis hekimleri (aza),

3- Jandarma subayı (aza) (Yalnız jandarmaya ayrılacak erbaş ve er hakkında rey sahibidir),

4- Deniz subayı (aza) denize Erbaş ve er verecek sahil şubelerinde bulunur Yalnız deniz erbaş ve eri hakkında rey sahibidir

İdare heyeti kararile numarasız asker edilenlerin sınıflarının tayini, mıntakasında bulundukları kolorduya aiddir

Madde 22 - Bu ayrılma keyfiyeti kabiliyeti bedeniye cetveline ve talimatına ve Müdafaai Milliye Vekâletinin tertibatına müsteniden kolordularca bildirilecek ihtiyaca göre tesbit edilir Askerlik meclis ve encümenlerince verilecek kararlar reylerin çokluğuna göre kabul edilir Reyleri musavi ise reisin bulunduğu tarafın reyi kabul olunur Reyleri kabul olunmıyanlar reylerini yoklama cetveline yazabilirler Bunlar ve işbu kanun haricinde yapıldığı anlaşılan muameleler hakkında herhangi bir kimse tarafından verilecek arzuhaller icabında askerlik daireleriyle Kolordu ve Müdafaai Milliyece sorularak düzeltilir Buna da kanaat etmiyenler Şürayı Devlete müracaat edebilirler

Madde 23 - (Değişik : 20/11/1935 - 2850/1 md)

Kolordu kumandanları, askerlik meclislerinde bulunması lazımgelen askeri hekimleri vaktinde tayin ederler ve eksik kalacak olanları Milli Müdafaa Vekâletine bildirirler Millî Müdafaa Vekâleti, Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekâletile muhabere ederek hekim noksanlarını sivil hekimlerden tamamlar ve sahil şubelerinde bulunacak deniz subaylarını da tayin eyler

Madde 24-Askerlik şubeleri mahallî en yüksek rütbeli mülkiye memuriyle haberleşerek askerlik meclisinin işbu kanun ile kararlaştırılmış olan günde toplanması ve o sene askerlik çağına girmiş olanlarla geçen seneden bu seneye bırakılanların kararlaştırılan günde gelmeleri için lâzım gelen davet pusulalarını hazırlar ve mahallin en büyük mülkiye memuru vasıtasiyle köy ve mahalle ihtiyar meclis veya heyetlerine gönderir ve alındığına dair imza kâğıdı ister

Madde 25 - Davet pusulası alan ihtiyar meclis veya heyetleri, pusulalarda yazılı olanlar köy ve mahallelerinde iseler kendilerini değil iseler ana, baba, kardeş veya hısımlarını davetten haberdar eder Köy ve mahallelerinde olmıyanların nerede, ne gibi işlerde bulunduklarını ve köy ve mahallelerinde bulundukları halde kaza merkezine gidemiyecek derecede hasta veya çürük olanların hastalıklarını veya çürüklüklerini ve hapiste olanlar varsa niçin ve nerede mahpus olduklarını ve ne kadar gün hapis kalacaklarını, orta veya yüksek mekteplerde okuyanlar varsa hangi mektepte, ne vakittenberi okumakta olduklarını meclise haber vermek üzere öğrenmeğe ve pusulalarda gösterilen günde çağrılanları davet pusulaları ile birlikte alarak mecliste bulunmağa borçludurlar

Madde 26 - (Değişik : 21/5/1992 - 3802/3 md)

Çağrılan kişilerden köy ve mahallelerinde veya ilçelerinin diğer bir köy ve mahallesinde bulunanlar ilçeleri merkezinde, ilçeleri sınırları içinde bulunmayanlar, bulundukları yerin ilçe merkezinde toplanacak askerlik meclisinde, yabancı ülkelerde bulunanlar bulundukları yerin elçilik ve konsolosluklarında, nüfus cüzdanı ve bir okulda okumuşlarsa öğrenim durumlarını gösterir okul idarelerinden verilen öğrenim durum belgesi ile bizzat bulunmaya mecburdurlar Bizzat bulunamayacak derecede hastalık veya arızası olanlarla hapiste, tutuklu veya orta veya yüksek öğrenimde olup henüz okullarını bitirmemiş olanlar, hastalıkları veya arızaları hakkında usulüne uygun rapor veya okumakta oldukları okullardan verilmiş veya elçilik ve konsolosluklardan onaylı öğrenim durumlarını gösterir belge göndermeye ve hapisliklerinin veya tutukluluklarının nedenini bildirmeye, askerlik şubeleri ve elçilik veya konsolosluklar da bu husustan haber verilmiş olsun olmasın ihtiyar meclis ve heyetlerinden ve sair kişilerden ve ilgili kurumlardan yapılacak işlemleri sormaya ve askerliklerini bu sorgu neticesine ve muayenelerine göre kararlaştırmaya mecbur-durlar

İlçeleri dışındaki askerlik şubelerine ve elçilik veya konsolosluklara gidenlerin yapılan yoklamaları, bekletilmeksizin yerli askerlik şubelerine, varsa rapor ve öğrenim belgeleri ve hapislik veya tutukluluk nedenleri ile birlikte bildirilir ve bu gibilerin askerlikleri bu bilgilere göre kararlaştırılır

Askerliğe elverişli olmadıklarını öne sürerek bulundukları yabancı ülkelerdeki elçilik veya konsolosluklara başvuranların sağlık muayeneleri, elçilik veya konsolosluklar tarafından uygun görülen resmi hastanelerde yaptırılır ve bu muayene sonucu alacakları raporlar elçilik veya konsolosluklar tarafından onaylanarak Milli Savunma Bakanlığına gönderilir Bunların askerlik işlemleri, Milli Savunma Bakanlığı tarafından raporları üzerinde yapılacak inceleme sonucu kararlaştırılır Bu kararlara itiraz halinde, yurt içindeki askeri hastanelerde yaptırılacak muayene sonucu verilecek raporlara göre işlem yapılır Askerliğe elverişli olmadıklarına karar verilenlerden askerliğe elverişli oldukları şikayet veya ihbar edilenlerin durumları, Milli Savunma ve Dışişleri Bakanlıkları tarafından müştereken mahallinden araştırılır, araştırma sonucu askerliğe elverişli olduklarına kanaat getirilenler, yurt içinde tam teşekküllü askeri hastanelere sevk edilerek, sağlık kurulları tarafından verilecek raporlara göre kesin işleme tabi tutulurlar

Madde 27 - Kararlaştırılan günde hangi köy ve mahallede bulunanların yokla- ması yapılacaksa ona ait yoklama cetvelindeki isimler aşikâr olarak okunur İsimleri okunanların gelip gelmedikleri ve gelenlerin isim sahipleri olup olmadıkları ihtiyar meclisi ve heyetlerinden ve arkadaşlarından sorulur Gelenlerin hüviyet cüzdanları istenilerek cetveldeki ismiyle karşılaştırılır Birbirini tutmıyacak olursa sebebi sorulur ve anlaşılarak kanun dairesinde düzeltilir ve meclis hekimleri tarafından bütün vücutları muayene ettirilir Askere elverişli olup olmadıklarına ve kısa hizmet şeraitini haiz bulunup bulunmadıklarına göre askerliklerine karar verilir ve verilen kararlar yoklaması yapılanlara tebliğ ve şube ve nüfustaki yoklama cetvellerinin ve hüviyet cüzdanlarının hanei mahsuslarına işaret edilir

Hekimler hastalığın ne olduğunu ve askerliğe yarayıp yaramıyacağını ve bunun kabiliyeti bedeniye talimatnamesi cetvelinin hangi maddesine göre yapıldığını cetvellere yazar ve altını imza eylerler

Madde 28 - (Değişik : 27/7/1970 -1315/1 md)

Son yoklamaları yapılan kimseler Türk Silâhlı Kuvvetleri Beden Kabiliyeti Yönetmeliğine göre ikiye ayrılırlar

l Askerliğe elverişli olanlar,

2 Askerliğe elverişli olmıyanlar

Askerliğe elverişli olmıyanlar asker edilmezler

Askerliğe elverişli olup olmadıklarının tespiti için yoklama kurullarınca, bir hastane sağlık kurulu muayenesine gönderilmelerinde zaruret görülenlerin, yönetmelikte tespit edilecek esaslara göre yol ve iaşe masrafları Devletçe ödenir

Madde 29 - Sağlam veya sakat askerlik yapabilecekleri anlaşılanlara ayrı ayrı numara çektirilir Askere çağırılmak işbu numara sıralarına göre yapılır

Numara çektirilmeksizin asker edilecekler sıraya tabi tutulmaz ve birinci numarayı alanlardan daha evvel çağrılır

Madde 30 - 27 nci madde mucibince isimleri okunanlardan kazalarının dışa- rısında olup son yoklama ve numara çekilmesi bitinciye kadar sağlamlıkları ve tahsil dereceleri hakkında haber gelmemiş ve bulundukları yerlerin köy ve mahalle ihtiyar ve meclis heyetlerince bilinmemesi sebebiyle ahvali mahallerinden sorulamamış veyahut kazaları dâhilinde veya memaliki ecnebiyede bulunup da son yoklama sırasında askerlik meclislerine ve sefaret ve şehbenderhanelere gelmemiş ve 26 ncı madde veçhile gelememeleri sebebini bildirmemiş erbaş ve er, yoklama kaçağı tanınarak isimleri defteri mahsusuna yazılmakla beraber elde edilmeleri için başkaca mahallin en büyük mülkiye âmirine verilir ve elde edilecekler hakkında ceza faslında yazılı maddeler veçhile muamele yapılır Bu defterler üzerine yapılan takibat derecesi her sene askerlik meclislerince tetkik ve icabı icra kılınır