Filozoflar ( Biyografi ) '' Filozof Biyografisi Paylaşım Alanı ''

A ' dan Z ' ye Bütün Filozoflar ve biyogrofileri

* Ockham'lı William
* Roger Bacon
* Thomas More
* Niccolò Machiavelli
* Mikolaj Kopernik
* Galileo Galilei
* René Descartes
* Agrippa
* Demokrit (Demokritos)
* William James Durant
* Hegel
* Anaksagoras
* Anaksimandros
* İbni Rüşd
* Immanuel Kant
* Kıbrıslı Zenon
* Karpokrates
* Sören Kierkegaard
* Kritas
* Atinalı Ksenephon
* Lukianos
* Albertus Magnus
* Menippos
* Numenios
* Panaitios
* Parmenides
* Sören Kierkegaard
* Kritias
* Atinalı Ksenephon
* Lukianos
* Albertus Magnus
* Menippos
* Numenios
* Panaitios
* Parmenides
* İskenderiyeli Philon
* Platon (Eflatun)
* Seneca
* Sokrat (Sokrates)
* Konfüçyüs
* Farabi
* Pisagor (Pythagoras)
* Heredot
* Denis Diderot
* Montesquieu
* Jean-Jacques Rousseau
* Gottfried Leibniz
* Mihail Bakunin
* Jeremy Bentham
* Mary Wollstonecraft
* Herbert Spencer
* Abelard
* Ainesidemos
* Albertus Magnus
* Alexandre Gerard
* Anaksimandros
* Anaksimenes
* Anselmus
* Antisthenes
* Aphrodisiaslı Aleksandros
* Apollonios
* Aquinolu Thomas
* Archytas
* Aristippos
* Aristo
*Aristoksenos
*Arkesilaos
*Athenagoras
*Atinalı Ksenephon
*Augustinus
*Bonaventura
*Bonstetten
*Cerinthe
*Charles Fourier
*Cicero
*Conring
*David Hume
*Demokritos
*Diodoros Kronos
*Duns Scotus
*Dupuis
*Herakleitos
*Elealı Zenon
*Empedokles
*Epiküros
*Eugen Dühring
*Eukleides
*Fabricius
*Farabi
*Fhavorinus
*Feuerbach
*Friedrich Engels
*Gazali
*Gilbert de la Porree
*Gorgias

Ockham'lı William

Ockhamlı William 1285-1347 yılları arasında yaşamış ünlü bir filozoftur Ockham’ın Usturası, gereksiz spekülasyonları önlemeye, onlara değer vermemeye yarayan, O’nun geliştirdiği bir tutumluluk ilkesidir Buna göre, herhangi bir şeyi açıklamak üzere öne sürülen birden fazla açıklama söz konusu olduğunda, açıklanmak durumunda olanı, en az sayıda açıklayıcı ilke ve kabulle açıklayan ve olabildiğince çok şeyi açıklamayı başaranın seçilmesi gerekir; en basit açıklama, gerçekliği olduğu şekliyle tarif eden en muhtemel açıklama olma durumundadır

Ockhamlı’nın bu ilkesi, hem modern bilimin, hem de felsefenin önemli ilkelerinden biri olarak geniş kabul görmüştür Bu ilke sayesinde “zihnimizde ve dilimizde var olanlar” ile “gerçekte var olanları” ayırt etmeyi öğrenir, gereksiz ve yararsız izahlarla uğraşmaktan korunuruz Bu ilkenin usturadan söz etmesinin nedeni, gereksiz olanı kopartıp atmaya yaramasıdır

Teorik fizikte, Ockhamlı’nın usturasının hışmına uğraması gereken birçok spekülasyon vardır Bu spekülasyonların usturanın hışmına uğramalarını gerektiren ortak nedenler şunlardır:

1- Bu iddialar hiçbir delile dayanmamaktadır

2- Bu iddialar evrendeki hiçbir olguyu açıklamamakta ve bilgimize katkıda bulunmamaktadır

3- Bu iddialar sadece bilim-kurgu filmlerinin işlevini görmekte ve tartışarak vakit kaybına sebep olmaktadır

Roger Bacon (d 1220 - ö 1292) İngiliz bilim adamı ve filozof

"Deneysel bilim" yolunda çaba harcamış olan Bacon, çağdaş bilimin deneysel yaklaşımının tarihsel bakımdan erken olgunlaşmış bir temsilcisi olarak kabul edilir İnsanın bilgisizliğinin nedenleri üzerinde duran Bacon, otoriteye dayanmanın, geleneğin etkisinin, önyargıların ve kişinin cehaletini saklayan sözde bilgeliğin, insanı hakikate ulaşmaktan alıkoyduğunu söylemiştir

Felsefenin görevinin insanı Tanrı'nın bilgisine götürmek ve O'nun hizmetine koşmak olduğunu dile getiren Bacon, matematiğe özel bir önem vermiş ve matematiği tüm bilimlerin anahtarı olarak kabul etmiştir Zamanının bilimiyle ahlakına yoğun eleştiriler yöneltmiş olan Bacon, tümevarım ve tümdengelimden meydana geldiğini söylediği bilimsel yöntem konusunda önemli katkılar yapmıştır

Thomas More, (7 Şubat 1478 - 6 Temmuz 1535) İngiliz yazar ve devlet adamı

7 Şubat 1478'de, Londra'da doğmuştur Babası dönemin önemli bir yargıcı olan Sir John More'dur Eğitim için Oxford Üniversitesi'ne girdi Oxford'da geçirdiği 2 yılda yazmaya başladı Antik Yunan ve Latin edebiyatına ilgisi de bu dönemde oldu Daha sonra Londra'ya geri döndü ve 1496 yılında hukuk öğrenimi görmeye başladı 1501 yılında avukat oldu Hukuk öğrenimi gördüğü yıllarda manastır yaşamı yaşamakta ve bir rahip olmak isteğiyle yanıp tutuşmaktaydı Yine de zamanla bu duygusu söndü ve ruhu ülkesine hizmet etmek isteğiyle doldu Bunun üzerine 1504 yılında parlementoya girdi Bu sıralarda ünlü Hollandalı yazar Erasmus ile olan arkadaşlığı iyice gelişti ve Erasmus 1509'da basılan ünlü eseri Encomium Moriae`yi (Deliliğe Övgü) Thomas More'a adadı 1517'de Kral'ın hizmetine girdi Giriştiği başarılı bir diplomatik görev ardından şövalye unvanı verildi ve yardımcı veznedar ilan edildi Kralın kişisel danışmanı olarak kariyeri parlamaya devam etti 1525'de Lancaster Düklüğü'nün bakanı oldu Kral Henry VIII'in evlilikleriyle ilgili konularda ona yeterince yardım edemeyen Lordlar Kamarası başkanı Kardinal Wolsey'i istifaya zorladıktan sonra yerine Thomas More'u Lordlar Kamarası başkanı ilan etti Başlarda Kralın düşüncelerini paylaşan More, zamanla Kralın protestanlığa olan artan ilgisi ve kiliseye olan negatif düşüncelerinden rahatsız oldu Kişisel olarak protestanlığı sevmiyor ve doğru bulmuyor, dönemin katolik kilisesini benimsiyor ve önemsiyordu Protestanlığı eleştiren kitaplarıyla Kral ile olan ilişkisini gerdikten sonra 1531'de Krala bağlılık yemini etmeyi reddetti Daha sonra hastalığı bahane ederek 1532'de görevlerinden ayrıldı 1533'de Anne Boleyn'in İngiltere Kraliçesi olarak ilan edildiği taç giydirme törenine katılmayı reddedince şimşekleri üzerine çekti Yalan davalar ve dedikodular başladı Parlementonun Anne Boleyn'i İngiltere'nin kraliçesi olarak ilan edebileceğini kabul etmesine rağmen, bağlılık yemini etmeyi reddetti zira bu Papa'ya karşı bir davranış olurdu Bu yüzden tutuklandı Daha sonraları Kralı kilisenin başkanı olarak görmediği yönünde bir yalan da önüne işlemiş olduğu bir suç olarak getirildi Ölüm cezasına çarptırıldı 6 Temmuz 1535'de idam edildi

Başlıca Eserleri

* Kral Richard III'ün Tarihi (1513-1518)
* Ütopya (1516)
* Tyndals'ın Yanıtlarına Tekzip (1532)
* Savunma (1533)
* Fatih (1533)
* Acıya Karşı Bir Yatıştırma Diyaloğu (1534)

Niccolò di Bernado dei Machiavelli (Makyavel olarak da bilinir) (3 Mayıs 1469 – 21 Haziran 1527) Tarih ve politika biliminin kurucusu sayılan Floransalı düşünür, devlet adamı, askeri stratejist, şair, oyun yazarı İtalyan Rönesans hareketinin en önemli figürlerindendir En ünlü eseri Prens'te, politik yazının tarihinde ilk kez iktidarın alınışı ve korunması gibi bir sorunu dinsel ya da ahlaki kaygıları dikkate almaksızın kendinde bir amaç olarak inceledi Tüm yaşamı boyunca İtalya'nın birliği ideali için mücadele verdi Fikirleri politik yazında olduğu gibi yaygın düşünüşte de giderek büsbütün olumsuz ve ilkesiz bir politik hırsın anlatımı olarak görüldü, "Makyavelizm" terimi bir düşünce sisteminden çok "amaç için her yolu mübah gören" politikacının tutumunu anlatan suçlayıcı bir sıfat haline geldi Yine de Diderot, Rousseau, Fichte ve Hegel gibi büyük düşünürler Machiavelli düşüncesinin olumlu yönünü açığa çıkarmaya çalıştılar Hegel'e göre "Machiavelli'nin gayesi, yani İtalya'nın bir devlet mertebesine çıkarılması, bu yazarın eserinde tiranlığın haklı gösterilmesinden ve muhteris bir despot için imal edilmiş altın yıldızlı bir aynadan başka bir şey görmeyen bütün görme özürlülerce anlaşılamadan kalmıştır" Hegel O'nun yöntemini şöyle özetler: "kangren olmuş uzuvlar lavanta suyuyla iyileştirilemez" İtalyan komünist filozof Antonio Gramsci ise O'nu "erken gelmiş Jakoben" olarak tanımlar

Machiavelli, İtalyan halk dilini birleştirici bir ulusal temel olarak neredeyse yeniden yaratan Dante'nin eseriyle, Romalı sanatsal ve politik ideallerine büyük hayranlık besledi

Eserleri

Politika ve Tarih

* Prens
* Floransa'da Komplolar ve Karşı-komplolar Tarihi
* Savaş Sanatı
* Titus Livius'un İlk On Yılı Üzerine Söylev
* Castruccio Castracani da Luca'nın Yaşamı (Daha çok roman özellikleri taşımaktadır)

Edebi eserleri

* Adamotu (Kitap)
* Altın Eşek
* Başdiyakoz Belfagor

Kopernik (Nicolaus Copernicus (d1473 - ö 1543)) Polonyalı astronomi âlimi

1473 yılında Prusya'da doğan Kopernik normal tahsilini yaptıktan sonra 1491 yılında Krakov'daki okula devam ederek matematik ve astronomi öğrenimini bitirdi 1494 yılında evine dönen Kopernik, başpiskopos olan amcasının tesiriyle dini eğitim için İtalya'ya gitti Orada astronom Domenico Noworra (1454-1504) ile beraber çalıştı 1497'de memleketine dönüp, kilisede görev aldı fakat bu uzun sürmedi, 1501'de tekrar İtalya'ya geri döndü Burada, çalışmalarına devam etti

Kopernik, dünyanın ve diğer gezegenlerin güneş etrafında döndükleri kuralını açıklamıştır Bu teori bugün Kopernik teorisi olarak'ta adlandırılır Yeni astronominin kurucusu kabul edilen Kopernik, ileri sürdüğü fikirleri ancak ömrünün sonlarında açıklayabilmiştir Sebebleri ise kendisinin bunların doğru olduğuna tam emin olmaması ve kendisi papaz olduğu için kiliseden çekinmesi O zamanki Hıristiyanlık inancına göre Peygamber İsa (as) güneşe sabit durması için emir vermişti ve güneş de sabit durmaktaydı Yine genel inanca göre dünya düz tepsi gibiydi Aksini düşünenler ise cehennemlikti Avrupa'nın on altıncı yüzyılda durumu buydu

Ömrünün sonlarına doğru sıhhati bozulan Kopernik'in kiliseden korkusu kalmamıştı Artık fikirlerini rahatça açıklayabilir, yazdığı kitabını ortaya çıkarabilirdi Papaya kitabını göndererek şu mektubu yazdı: "Aziz peder, kitabta yazılanları okyanların hemen reddedeceklerini biliyorum Ben ömrüm boyunca çevremin düşüncelerine aldırmayan, fikirlerini savunan biri olamamışımdır Etrafın tepkisinden, başladığım hususlardan vazgeçmeye niyetlendiğim olmuştur Fakat çekingenliği üzerimden atarak çalışmalara devam ettim Yazdıklarımı tenkit edenler olursa onlara aldırmayacağım ve saçma kabul edeceğim"

Bazı (İslami) kaynaklara göre Kopernik bundan üç asır önce yaşıyan Nureddin Batruci'nin kitaplarından çok istifade etmiş ve dünyanın güneş etrafında döndüğü kuralını buradan okuyarak kendine maletmiş İddalara göre Avrupalıların Kopernik'e malettikleri güneş merkezli sistem teorisini ilk ve esas kurucusu, Endülüs İslâm Üniversitesi profesörü Batruci idi

1530 yılında Kopernik fikirlerini özetleyen küçük bir eser yayınladı 1540'da ise butün fikirlerini içine alan kitabın basılması için müsaade çıkmıştı Eserlerinde izah edilen konular; dünyanın yuvarlak ve hareket eden bir cisim olduğu, ekliptik sistemin tartışılması, güneşin görünen hareketi, ay'ın ve gezegenlerin incelenmesiydi Astronom, doktor ve rahip olan Kopernik, Yunanlı astronom Batlamyus'un yanlış olan teorisini Avrupalılara anlatarak ilme hizmette bulunmuş, kara bulut gibi Avrupa'nın üzerindeki cehaletin aydınlanması için kapı aramıştı 1543 yılında öldü

Galileo Galilei, (d 1564 – ö 8 Ocak 1642) Modern fiziğin ve teleskobik astronominin kurucularından olan İtalyan bilim adamı

1564'te İtalya'nın Pisa şehrinde doğdu Dönemi*nin tanınmış müzikçilerinden Vincenzo Galile*i'nin oğlu olan Galileo, ilk tahsilini Floransa'da yaptı 1581'de Pisa Üniversitesinde tıp tahsiline başladı, ancak parasızlıktan okulu terk etti 1583'ten itibaren matematiğe ilgi duyan Galileo, bu konudaki çalışmaları sayesinde 1589'da Pisa'da profesörlük elde etti

Sarkacın, yüzen cisimlerin ve hareketin Aristo fiziğinden farklı bir düşünceyle matematiksel olarak ele alınması gerektiğine inanan Galileo, Pisa Kulesinden ağırlık düşürerek Aristo'nun yan*lışlığını açıkça gösterdi Bu davranışı yaşlı profe*sörlerle anlaşmazlığa düşmesine sebep oldu 1592'de Pisa'yı terk ederek, Padova Üniversitesi matematik kürsüsüne geldi

1597'de pratikte çok faydası olan pusulayı ticari olarak piyasaya arz etti 1600 senesinden hemen sonra ilkel bir termometre, insan kalp atışının ölçümünde kullanılmak üzere bir sarkaç ve 1604'te serbest düşüşün matematik kanunlarını keşfetti Ancak düzgün ivmeli hareket kavramı hatalıydı 1609'da Hollanda'da teleskopun bulunduğunu işitti Kendisi daha ileri bir alet yaparak bunu astronomi gözlemlerinde kullandı 1610' da aydaki dağlar, yıldız kümeleri ve Samanyolu üzerine ilk tespitlerini yayınladı Bu arada Jupiter'in dört uydusunun varlığını bildirdi Bu kitabı çok ilgi uyandırdı ve Floransa'da saray matematikçisi olmasını sağladı Hemen sonra Venüs gezegeninin devreleri ve Satürn’ün şekli hakkında bilgi verirken, astronomideki Ptolemy (Batlamyus) sistemini tartıştı

1611'de Roma'ya gitti ve oradaki Bilim Akademisi'ne üye seçildi Floransa'ya dönüşünde hidrostatik üzerine pek çok profesörün itirazına sebep olan kitabı ile 1613'te güneş lekeleri üzerine yazdığı eserini yayınladı Bu eserinde Kopernik sistemini açık bir şekilde müdafaa etti Bundan dolayı papazların ağır hücumuna uğradı 1615'te bizzat Roma'ya giderek iddiasını müdafaa eti Ancak 1616'da Papa Beşinci Paul tarafından kitaplarını tetkik için bir komisyon kuruldu Bu komisyon Galileo'nun kitaplarını yasaklamadı Sadece dünyanın döndüğü iddiasından vazgeçmesini istedi

Galileo, bir müddet bilimin pratik yönüne döndü, mikroskobu geliştirdi Ancak 1618'de üç kuyruklu yıldızın görülmesiyle kiliseyle münakaşaya girdi Arkadaşının Sekizinci Urban olarak Papa seçilmesinden cesaret alarak yazdığı "İki Kainat Sistemi Üzerine Konuşmalar" adlı eserini 1632'de yayınladı Ancak kitabı daha önce yapılan uyarılarla çeliştiği söylentilerine rağmen Roma’da mahkemeye çağrıldı 1633'te bu kitap yasaklandı ve kendisi müebbet hapse mahkum edildiYetmiş yaşında hapsedilen Galileo'nun gözleri kör oldu ve 1642 yılında hapiste öldüayrıca Galileo katolik rahip ve illımunati ye üyedir

René Descartes (Röne Dekart okunur) (31 Mart 1596-11 Şubat 1650) Fransız matematikçi, bilimadamı ve filozof Batı düşüncesinin son yüzyıllardaki en önemli düşünürlerinden biri

Hayatı

1596 yılında La Haye (şimdi Descartes), Touraine, Fransa'da doğan ünlü düşünür, eğitimini Anjou'da bulunan bir Cizvit kolejinde gördü Sağlık bakımından zayıf olan Descartes, özellikle çocukluğunda sık sık hastalıklarla boğuştu 1616 yılında Poitiers Üniversitesinden hukuk diplomasını aldı Gençlik yıllarında çeşitli dönemlerde orduda hizmette bulundu Bu hizmetlerin dışında Avrupa'nın birçok ülkesine yolculuklar yapıp, çeşitli şehirlerde yaşadıktan sonra 1628 yılında Fransa'ya geri döndü ve felsefe ve optik üzerine değişik deneyler yaptı Aynı yıl Hollanda'ya yerleşti

Hayatı boyunca geç kalkma alışkanlığı oldu 1649 yılında, zamanın İsveç Kraliçesi Christina'nın davetiyle Stockholm'a yerleşti ve burada kraliçeye dersler vermeye başladı Kraliçenin isteğiyle, filozofun uyanık olmaya alışık olmadığı kadar erken bir saat olan, sabah beşte yapılan dersler ve ülkenin soğuk iklimi yüzünden Descartes, İsveç'e gelişinin birkaç ay ardından 11 Şubat 1650'de zatüreden dolayı yaşamını yitirdi

Descartes bilime ve matematiğe önemli katkılarda bulunmuştur Optikte yansımanın temel kanununu bulmuştur; geliş açısı gidiş açısına eşittir Matematiğe olan en büyük katkısı ise analitik geometri üzerine olmuştur Cebirin geometriye uygulanması üzerine çalışmıştır Kartezyen Geometri ifadesini ortaya atmıştır Eğrileri onları üreten denklemlere göre sınıflandırmıştır Alfabenin son harflerini bilinmeyen çokluklar için, ilk harflerini de bilinen çokluklar için kullanmıştır

Descartes'ın felsefe tarihindeki önemi, kilise odaklı orta çağ felsefesini içinde bulunduğu darboğazdan çıkarıp Yeni Çağ'a taşımasından kaynaklanmaktadır Descartes'ın çalışmaları "Akılcılık" akımının doğmasına yol açmıştır

Başta Spinoza ve Leibniz olmak üzere eserleri pek çok önemli filozofu etkilemiştir

Filozofun görüşleri, başta "Düşünüyorum öyleyse varım" (Cogito ergo sum) çıkarımı olmak üzere, günümüzde de halen pek çok eserde alıntı olarak bulunabilmektedir

Düşünceleri kendinden sonraki bütün filozofları etkilemiştir 17 ve 18 yüzyıllarda Descartes'ın etkisi kolayca görülebilir Locke, Hume, Leibniz ve Kant; Descartes'ın düşüncesine yanıt vermeye çalışmışlardır

Bu bakımdan modern felsefenin babası sayılmaktadır

Eserleri

* Metot üzerine konuşma (Discours de la méthode)
* Metafizik düşünceler (Meditationes de prima philosophia)
* La Géométrie
* Le Monde, ou Traité de la Lumière
* La Dioptrique
* Les Météores
* Musicae compendium (1618)
* Regulae ad directionem ingenii (1628)

(MS I ya da II yüzyıl) Yunanlı şüpheci filozof Ainesidemos'un şüphe etmekte haklı olduğumuzu göstermek için ileri sürdüğü on sebebin sayısını beşe indirdi Genel olarak Yunan kuşkucularının yöntemini özetleyen beş kanıt şunlardır:

1) Hem gündelik yaşamda, hem de filozofların tartışmalarında düşünceler çatışır

2) Hiç bir şey kendi kendini açıklayamaz, çünkü her açıklama ayrıca açıklanması gereken bir ikinci önermedir ve bu sonsuza değin böyle gider

3) Gerek algı, gerekse de yargı iki anlamda görelidir: İkisi de özneye göre değişir ve ikisi de kendileriyle birlikte bulunan başka algılardan etkilenir

4) Dogmatik filozoflar, önermeler dizisinde sonsuza değin geriye gitmekten kaçındıkları için kanıtlayamayacakları varsayımlar ileri sürerler

5) Filozoflar, duyularla ilgili olanları akılla, akılla ilgili olanı ise duyularla kanıtlamaya çalıştıklarından çifte tuzağa düşerler Hem duyuların tanıklığından, hem de insanın anlama olanağından kuşku duyan Agrippa, bilgi edinmenin bir başlangıç noktası olmadığı sonucuna ulaşır Ondan öncekiler, hakikati bilmediğimizi söylerlerdi; Agrippa ise bilemeyeceğimizi ispata çalıştı

Anaksagoras
(MÖ 500 - 428) Yunan doğa filozofu Klazomenai'de doğan Anaksagoras Atina'da bir okul açarak Perikles, Euripides, Arkhealos (bazı yazarlara göre Sokrates), vb bir çok öğrenci yetiştirmiştir Bazı parçaları günümüze kadar kalan Tabiat Üzerine adlı bir eser yazdı Platon'un Phaidion'unda Sokrates onun dersinden söz açar

Anaksagoras, cisimlerin birbirine benzer çok küçük parçalardan oluştuğunu savunmuş, zekayı (nous) bütün bunların üzerine yerleştirmiştir "Başlangıçta çok büyük bir kaos varken, zekanın gelip her şeyi düzene soktuğunu" ileri sürmüştür Yıldızların hareketini, evrenin dönüşünü ve dünyayı bu zeka yönetiyordu Ona göre doğa, gözle görülemeyecek kadar küçük parçacıklardan meydana geliyordu Her şey küçük, daha küçük parçacıklara bölünebilir ancak en küçük parçada bile her şeyden bir şey vardır

Plutarkhos'un anlattığı bir olay onun gerçekçiliğini yeterince belirtir Atina'da Perikles'e karşı olanlar buldukları tek boynuzlu bir danayı öne sürerek Perikles'in diktatör olacağı propagandasını yaparlar Anaksagoras kalabalık bir topluluğun önünde söz konusu boğanın başını ameliyat ederek iki boynuzun oluşmasını engelleyen anormalliği açıklar Tanrısızlıkla suçlanıp ölüme mahkum edilince, Atina'yı terk etmek zorunda kaldı

Anaksagoras, astronomiyle de ilgileniyordu Gökyüzündeki tüm cisimlerin Yer ile aynı maddeden meydana gelmiş olduğunu öne sürüyordu Bu fikre bir meteoru inceledikten sonra varmışdı Bu nedenle başka gezegenlerde de hayat olduğu düşünülebilir, diyordu Öne sürdüğü fikirlerden bir diğeri de Güneş'in bir tanrı olmayıp Peloponnesos Yarımadası'ndan irice, kor halinde bir kütle olduğuydu Ayrıca Anaksagoras, Ay'ın ışığını güneşten aldığını varsayıp Ay ve Güneş tutulmalarını bununla açıklamıştır Ayrıca, hayvanların anatomilerini incelemiş ve balıkların solungaçlarıyla nefes aldığını keşfetmişti

Anaksimandros

Yunan doğa filozofudur (MÖ 610-545) Miletos'da doğmuş olan Anaksimandros, astronominin kurucusu ve ilk kez bir kozmoloji ya da dünya üzerine sistematik felsefe görüşü getiren filozof olarak kabul edilmiştir

Thales gibi dünya tarihinde ilk kez doğayı; metafizik, mistik ya da mitolojik düşüncelere sapmadan, akılcı ve objektif bir yöntemle araştırmıştır Güneş ekseninin eğriliği, özellikle güneş saati gibi birçok keşif ona mal edilir Bilinen ilk dünya haritasının onun yaptığı, göklerin kutupyıldızı etrafında döndüğünü onun belirttiği söylenir

Thales'den sonra Miletos okulunu yöneten, Karadeniz kıyılarında, Apollonia'da bir koloni kuran Aniksimandros, evreni açıklamaya çalıştı ve onu sonsuz (apeiron) diye tanımladı Anaksimandros'un sonsuzu belirsiz bir maddedir; içinde çeşitli karşıtlar bulunur (soğuk ve sıcak, kuru ve yaş gibi) Bu karşıtlar, ancak ortaya çıktığı zaman birbirlerinden ayrılır Her doğumun karşıtların ayrılışı, her ölüm karşıtların sonsuzda birleşmesidir

Anaksimandros'a göre insan, balıktan gelir; çünkü balığın kökeni insanlarınkinden daha kolay açıklanabilmektedir Bu bakımdan Anaksimandros, evrim kuramlarının öncülerinden sayılabilir

Apollonios
Yeni Pythagorasçı filozof Kappadokia'da Tyana'da doğmuş, Ephesos'da ölmüştür Pythagoras'ın doktrinlerini benimsedi; uzun yolculuklar yaptı Her gittiği yerde, ahlakı düzeltmek ve Pythagoras'ın dogmalarını yaymak için çalıştı Bazen sihirbaz ve şarlatan olarak kabul edilen Apollonios, derin bir ahlak fikrine sahipti Hayatı hakkında tüm bilgiler, hitabet öğretmeni Philostratos'un yazdığı olağanüstü hikaye bir masaldan ibarettir

Apollonios, Pythagorasçı bir okul kurduğu Ephesos'da öldü Kazandığı büyük şöhret zamanının en büyük, en ahlaklı insanlarından biri olduğunu gösterir Sonradan Porphyros ve İamblikhos'un faydalandıkları Pythagoras'ın Hayatı ile Kahinlik Üzerine adlı eserler yazdı III yüzyıl'da, Hierokles, Philostratos'un yazdığı Apollonios'un Hayatı adlı esere dayanarak kişiliğini İsa'nınkiyle karşılaştırdı Caracalla, onun adına bir tapınak yaptı; III yüzyıl sonunda birçok tapınakta resmi vardı Ephesos'da kendisine bir tanrı gibi tapılıyordu

Aristippos
(MÖ 435 - 366) Yunan filozofu Kyrene okulunun veya Hazcılık adı ile tanınan öğretinin kurucusu Sokrates'in derslerine devam etti Bu derslerden, sadece, felsefeye pratik bir nitelik vermek gerektiği düşüncesine vardı Hükümdarlara dalkavukluk etmek sanatının ustasıydı Ömrünün bir kısmını Sicilya'da Dionysios'ların sarayında geçirdiği söylenir; ama hakkında söylenen her şeyin doğru olduğu şüphelidir

Kendisine mal edilen bir öğretiye göre mutluluk, haz aramaktan başka şey değildir Yaşamın amacının mümkün olduğunca çok haz almak olması gerektiğine inanıyordu "en üstün iyilik hazdır" ve "en büyük kötülük acıdır" diyordu Bununla birlikte, bu öğretiyi ilk olarak ortaya koyanın, torunu Genç Aristippos olması da mümkündür

Aristo (Aristoteles)
(MÖ 384 - 322) Yunan filozofu Aristoteles, yalnızca büyük Yunan filozoflarının en sonuncusu değil, Avrupa'nın da büyük biyologlarından ilki idi Platon'un akademisinde 20 yıl öğrencilik yapan Aristoteles, bir süre sonra Atina'dan göçüp Büyük İskender'in eğiticiliğine getirildi MÖ 355'de Atina'ya dönerek ünlü okulu "Lykeion"u (Lise) kuran Aristoteles, Büyük İskender ölünce yeniden Atina'dan göçmek zorunda kaldı (MÖ 323) ve ertesi yıl Eğriboz adasında öldü

Platon'un tüm duyular dünyasına ve etrafımızda gördüğümüz şeylere sırt çevirmiş olmasına rağmen, Aristoteles bunun tam tersine gerçekçi bir şekilde balıkları, kurbağaları, anemon çiçeklerini ve gelincikleri inceledi Aristoteles, "Gerçekten var olan nedir?" sorusuna, "Şu görmüş olduğumuz tek tek nesnelerdir; şu insan, şu masa, şu ağaç gibi fertlerdir Yoksa, Platon'un dediği gibi göremediğimiz idealar değildir" cevabını verir Ayrıca, Platon bir şair ve destan yazarı iken, Aristoteles'in yazıları ansiklopedi maddeleri gibi kuru ve detaylıdır Buna karşılık yazılarının temelini o güne kadar hiç yapılmamış doğa araştırmaları oluşturur

Aristoteles Platon'la "tavuk" fikrinin tavuktan önce var olduğu konusunda da aynı fikirde değildi Aristoteles'in tavuk biçimi ile kastettiği şey, tavuğun özgün özellikleri olarak her tavukta var olan şeylerdi Bu yüzden tavuğun kendisi ile tavuk biçimi, ruhla beden gibi birbirinden ayrılamayacak şeylerdi Aristoteles'in Platon'un idea öğretisi hakkındaki bu eleştirileri düşünce yönteminde de çok önemli bir değişim anlamına gelir Çünkü Platon için gerçeklik aklımızla düşündüğümüz bir şey iken, Aristoteles için gerçeklik duyularımızla algıladığımız bir şeydi

Aristoteles'e göre doğada çeşit çeşit neden vardı Bunların içinde en önemlisi onun "ereksel neden" dediği nedendir Aristoteles, doğadaki cansız süreçlerde de "ereksel neden" arıyordu Örneğin, yağmurun yağdığını çünkü bitkilerle hayvanların büyümek için yağmura gereksinimi olduğunu söylerdi "Ereksel neden" ile kastettiği buydu Görüldüğü gibi Aristoteles bir anda yağmur damlalarına bir görev ya da bir "amaç" veriyordu

Aristoteles doğayı ciddi bir şekilde düzenlemek istiyordu Doğadaki her şeyin değişik guruplar ve alt-guruplarda bir araya geldiğini göstermeye çalışıyordu Ayrıca Aristoteles insanların kavramlarına bir düzen getirmek isteyen titiz ve düzenli biriydi Bu yanıyla mantığı bir bilim olarak kuran kişi de o oldu Hangi çıkarımların ya da kanıtların mantıksal olarak geçerli olduğuna ilişkin kesin kurallar öne sürdü

Aristoteles'e göre dünya küre biçimindedir ve her şeyi içine alır; evrenin merkezinde Yer vardır ve Yer hareketsizdir Aristoteles Dünyadaki devinimleri yıldız ve gezegenlerin yönettiğini düşünüyordu Ancak gökyüzü cisimlerini de hareket ettiren bir şey olmalıydı Bu güce Aristoteles "ilk devindirici" ya da "Tanrı" diyordu "İlk devindirici"nin kendisi hareket etmez ve o gökyüzündeki cisimlerin ve dolayısıyla doğadaki her şeyin hareketlerinin "ilk nedeni"dir Aristoteles üç tür mutluluk olduğunu söyler: İlk tür mutluluk, arzu ve isteklerin olduğu bir hayattır

İkincisi, özgür ve sorumlu bir vatandaş olarak var olunan bir hayattır Üçüncü tür mutluluk ise araştırmacı ve filozof olunan hayattır Aristoteles, insanın mutluluğu için bu üç koşulun da bir arada var olması gerektiğini ısrarla belirtir ve tek yönlülüğü reddeder İnsanlarla ilişkilerimizde de "altın orta"yı tutmaktan söz eder Aristoteles: Ne korkak ne çılgınca atılgan, sadece cesur olacağız Ne cimri ne savurgan, sadece bonkör olacağız der

Aristoteles'e göre insan bir "politik varlık"tır ve insanı çevreleyen toplum olmadan gerçek anlamda insan olunmaz Aristoteles'e göre devlet, ahlaki ve manevi gayelerle bir araya gelmiş olan insan toplulukları demektir insanlar ne hayvanlar gibi yalnızdır, ne de Tanrı gibi tek başınadır İnsanların birbirlerine ihtiyacı vardır "İnsan toplumsal bir canlı"dır ve toplum, ailelerden oluşur Devletin şeklini devletin kanunu belirler Devlet şekilleri kendiliklerinden ne iyidirler ne kötüdürler Ancak iyi ya da kötü yönetimler vardır

Aristoteles üç iyi devlet türünden söz eder Bunların ilki, devletin başında tek bir kişinin bulunduğu monarşidir Bu devlet biçiminin iyi olabilmesi için baştaki kişinin kendi çıkarları uğruna devleti kötüye kullanmaması gerekir Bir diğer iyi devlet biçimi aristokrasidir Aristokraside devleti yöneten bir gurup lider vardır Üçüncü iyi devlet biçimi de Aristoteles'in politeia demekle kastettiği demokrasidir Ancak bu yönetim biçiminde de var olan tehlike, bir demokrasinin kolayca bir ayaktakımı egemenliğine dönüşebilmesidir

Aristoteles'e göre kadında bir şey eksiktir Hatta kadın "eksik bir erkek"tir Üreme olayında erkek etkin ve verici iken, kadın edilgen ve alıcıdır Çünkü çocuk erkeğin özelliklerini alır, diyordu Aristoteles Aristoteles'in Avrupa uygarlığına bir başka katkısıda pek çok bilimin bugün dahi kullandığı bilimsel dilin kurucusu, bir çok bilimi kurup düzenleyen bir filozof oluşudur Çağının aşağı yukarı bütün bilim dallarında yapıtlar vermiş olan Aristoteles'in ortaya koyduğu kesin gözlem ve sınıflama kuralları, İbni Sina ve İbni Rüşd'ün yapıtlarının çevirileri aracılığıyla Ortaçağda bütün Batı kültürüne damgasını vurmuş, Aquinolu Tommaso'nun Hıristiyanlık ile Aristoteles mantığını bağdaştırmak çabalarıysa, dogmacı özelliklerinden ötürü, gelişmeyi kösteklemiştir

Demokrit (Demokritos) Yunan filozofudur (MÖ 460-370) Doğa filozoflarının sonuncusu olan Demokritos, Abdera'da doğdu Mısır'da beş yıl kalan ve Asya'yı baştan başa dolaşan Demokritos, çeşitli bilginlerle, özellikle matematikçilerle dostluk kurduktan sonra Atina'ya dönerek kendisini bütünüyle felsefeye adamıştır

MÖ 420'ye doğru Abdera'da kendi felsefe okulunu kurmuştur Mekanist ve atomcu bir maddeciliğe dayanan felsefesine göre doğa, bölünmez parçacıklar olan atomlardan oluşmuştur ve her şey sürekli hareket eden bu atomların çeşitli biçimlerde bir araya gelmelerinden oluşur; yani "hiçbir şey hiçten doğmaz"

Demokritos için, atom teorisinin öncüsüdür denebilir Demokritos'a göre atomların devinimlerinin ardında hiçbir bilinçli "amaç" yoktur Doğa, tamamen mekanik bir şeydir Bu her şeyin "rastlantısal" bir biçimde oluştuğu anlamına gelmez, çünkü her şey doğanın değişmez yasalarını izler

Demokritos, olup biten her şeyin ardında bir doğallık, bir neden olduğunu ileri sürüyordu Bir keresinde de, Pers ülkesine kral olmaktansa böyle bir doğal neden keşfetmiş olmayı yeğlediğini söylemişti

Demokritos'a göre atom teorisi algılarımızı da açıklayabiliyordu Ona göre algılayışımızın nedeni, atomların boşlukta hareket edişleriydi Ay'ı görmemizin nedeni "Ay'ın atomlarının" gözümüze girmesiydi

Demokritos, insanlık tarihinin başlangıcını merak etmiş ve insanların önceleri hayvanlarınkine benzer bir yaşam sürdüklerini ileri sürmüştür Ona göre akıllı bir yaratık olan insanı, buluşlara yönelten zorunluluklardır ve insanlar "ilerleme" sonucu "kültür"e sahip olmuştur