Kaşık

Kaşık Sofrada yemek yemede kullanılan bir mutfak eşyası Kaşık, insanlar tarafından çok eski zamanlardan beri kullanılmaktadır Yapılan kazılarda en eskilerinin Mısırda olduğu anlaşılmıştır Bunlardan mabetlerde kullanılanlar, en sanatkarane yapılanlarıdır Roma ve Bizanslılar tarafından da kullanıldığı bilinen kaşıklar muhite ve zamana göre çeşitli olabilmektedir Araştırmalarda ilk kaşıkların pişmiş topraktan, daha sonraları ise şimşir gibi sağlam ağaçlardan yapıldıkları görülmüştür Zamanla madenlerden yapılan kaşıkların, en kıymetlileri gümüş ve altın olanlarıdır


Türklerin kullandıkları kaşıklar yemeklere göre değişmekte, genellikle kemik ve tahtadan yapılmaktaydı Kepçeler, kahve ve muhallebi kaşıkları madenden olurdu Pilav, çorba ve muhallebi kaşıklarının burunları yuvarlak, yemek kaşıkları sivri olur; kahve kaşıkları küçük, çay kaşıkları ise daha küçük yapılırdı Anadoluda Selçuklular ve Özellikle Osmanlılar zamanında çok güzel tahta kaşıklar yapılmıştır Bu zamanda, Kastamonu ve Konya illeri kaşıkçılığın merkezi durumundaydı Bunlardan başka İstanbulda da kaşıkçılık sanatı sürdürülmüş ve kaşıkçı esnafı, tam bir teşkilatla çalışmıştır En nadide kaşıkların İstanbul sanatkarının elinden çıktığı da bir gerçektir


Konya kaşıklarının ayrı bir ünü vardı Rivayete göre, Karamandan Konyaya ilim tahsiline gelen talebeler boş zamanlarını kaşık yapmakla değerlendirirlerdi Böylece hem dinlenir hem faydalı bir işle meşgul olurlardı Bunları, pazarlara gönderirler elde ettikleri parayla ihtiyaçlarını görürlerdi Yerli halktan olan talebeler de zamanla bu sanatı öğrenmişler ve Konya için yerli bir sanat şekline sokmuşlardı Uzun süre kaşık yapmaya devam eden Konyalılar 19 yüzyılın ikinci yarısında mallarını Suriye, Mısır, Tunus ve Cezayire göndermeye başlamışlardı Fakat zamanla eski önemini kaybeden tahta kaşıkların günümüzde mahalli olarak yapılmasına devam edilmektedir Fabrikasyon olarak yapılan tahta kaşıklar yanında Anadoluda bazı yerlerde madeni kaşıklar tercih edilmektedir


Örf, adet ve geleneklerine bağlı Anadolu halkının tahta kaşıkları kullanması boşuna değildir Sapının sıcaktan ısınmaması, hafifliği, zerafeti, soğan ve et kavurmalarındaki kullanılış rahatlığı tercihin belli başlı olanlarıdır Zevk ve zerafetin işlendiği Anadolu tahta kaşıkları tereyağının yıkanmasında ve kaplara yerleştirilmesinde yaygın olarak kullanılır Tahta kaşıkların bir kısmı günümüzde müzeleri süslemektedir Bu kaşıklarda, oymacılık ve süsleme sanatlarının en güzellerine rastlamak mümkündür


Kaynak: Rehber Ansiklopedisi