Kütle Spektroskopisi

Kütle spektrometresi adından da anlasilacağı gibi kütle olçer Örnek hangi fazda olursa olsun ( katı, Rigid, solid

sıvı, Sıvı (İngilizce luid, liquid, plasma) Belli bir kütlesi hacmi ve belli bir şekli olmayan maddelerdir Maddenin üç ana fazından biridir İçine konuldukları kabın şeklini alırlar,akışkandırlar aynı zamanda moleküller arasında daha fazla boşluklar vardırsıvılar gazlar gibi kolayca sıkıştırılamazçünkü gazların arasındaki mölekül uzaklığı sıvılara göre daha fazladırve bunun için havayı elimizle daha çabuk skıştırablirizancak bir sıvı maddeyi o kadar kolay sıkıştıramayazama eğerki bir ka

gaz) öncelikle gaz fazına geçirilmeli ondan sonra da iyonlaştırılmalı Gaz fazına geçirme katı örnekler için genelde ısıtma (piroliz) yontemi ile yapılıyor Eğer sıvı ve gaz ise zaten çok bir problem yok Cihazın içi vakumda olduğu için, gaz fazina gecen ornek iyonlastiktan sonra bile yeterli kadar uzun sure boslukta iyon olarak kalabilir İyonlaştırma için en kolay yöntem elektron bombarddımanı Bir Gaz Alm Gas (n), Fr Gaz (m), İng Gas Maddenin üç halinden biri Bu haldeyken maddenin yoğunluğu çok az, akışkanlığı ise son derece fazladır Gaz halindeki maddelerin belirli bir şekli ve hacmi yoktur


Katı bir madde ısıtıldığı zaman, katı halden sıvı, sıvı halden de gaz haline geçer Bu duruma faz (safha) değişikliği denir Sıvıyı meydana getiren tanecikler (atom veya moleküller) birbirlerini çeker Sıvı ısıtıldığı zaman, tanecikler arasındaki çek

filamentten akım gecirilir (ayni ampul gibi) ve filamentten sacilian elektronlar bir elektrik alan yardimi ile örneği yoğun olduğu bölgeden hızla geçiriliri Meydana gelen çarpışmalar sırasında kimi örnek molekülleri elektron kaybedip iyonlaşırken (+1) kimi moleküller hem parçalanıp hem iyonlaşabilirler İyonların yanı sıra nötr parçalar ve radikaller de oluşabilir Genelde her 1 milyon çarpişmadan 10-100 u iyonlaşma ile sonuçlanır İyonlar oluştuktan sonra uygulanan elektrik alanı etkisiyle çarpışma bolgesinden ayrılırlar Elektron çarpışmasına altenatif olarak kimyasal iyonlaşma (çarpışma bölgesine bırakılan aktif gaz reaksiyona girerek örnek moleküllerinin elektronları çalar) veya foto iyonlasma (laserlerle) sayılabilir


Iyon oluştuktan sonra kütle seçimine gelir sıraBunun için de 3 genel method var:


1Manyetik alan kullanarak iyonlari saptirmaManyetik alana giren ilk hiza sahip yuklu bir cisimin uzerine bir kuvvet etki eder(Kim hatirliyor formulu??) Bu kuvvet sayesinde farki kutleye sahip molekuller farkli miktarlarda saparlarBu methoda manyetik sektor Kutle spektrometresi denir


2 Yuklu molekuller bir karenin koselerine denk gelecek sekilde dizilmis 4 tane cubugun tam ortasindan -cubuklar boyunca- ucarlar Bu cubuklara uygulanan DC yuksek voltaj ve bir radyo frekansi (AC) voltaj sayesinde elde edilen "kutle filitresi" ile uygulanan her voltaja karsilik sadece bir kutle ucusunu tamamlayabilir, digerleri cubuklara carparlarBuna "Quadrupole" 4-Kutuplu Kutle spektrometresi adi verilir



3 Yuklu molekuller yuksek bir elektrik alan ile hizlandirilrak, tum kutlelerin ayni ilk enerjiye sahip olmasi saglanir Sonra bu iyonlar "ucus tupu" denilen yaklasik 1-15 metrelik bir tup boyunca ucarlarHepsi ayni ilk enerjiye sahip olmasina ragmen hafif olan molekuller daha hizli agirlar daha yavas ucacaktir Dedektore ulasma zamanlarina gore ("ucus zamanlarina" gore) kutleler tespit edilirBuna da ucus zamani Kutle spektrometresi adi verilir Telcik