Meksiko City

Mexico (okunuşu ''meksiko'', İspanyolca: Ciudad de México (okunuşu ''siyudad de mehiko''), İspanyolca, Hint-Avrupa dil ailesine bağlı Romans dillerinden biridir Dünyada en çok konuşulan üç dilden biridir

İngilizce: Mexico City) İngiltere kökenli bir dil olan İngilizce ABD, Avustralya, Yeni Zelanda, İrlanda, Güney Afrika ve Kanada gibi pek çok ülkede ana dil olarak kullanılıyor İngilizce 380 milyon kullanıcısı ile dünya üzerinde en çok konuşulan 3 dildir (Çince ve Hintçe'den sonra)

Meksika'nın başkenti ve en büyük şehri Anâhuac'ın yüksek platolarından birinde, 2250 m yükseltide bulunan federal yönetim bölümünün merkezi


Coğrafya


1930'da kent 200 km2'lik bir alan kaplıyordu ve nüfusu 1 milyondu 1970'te, yüzölçümü 650 km2'ye, nüfusu 8 350 000'e ulaştı 1982'de 800 km2'lik bir alana yayılıyor ve 15-17 milyon insanı barındırıyordu 1990'da ise, bütün kontrol çabalarına karşın, merkezde nüfus 8 236 900 idi Yerleşim alanındaki 13 636 127 nüfusuyla Mexico, dünyanın en büyük ve en kirli kenti haline gelmişti Kentteki yüksek doğum oranının yanı sıra kırsal kesimden ve başka kentlerden göç edenler nüfustaki hızlı artışta rol oynamaktadır


Büyük Mexico yerleşmesi, 2000 km2'yi aşkın geniş bir kent alanı oluşturmaktadır Başkentte 10 000 km karayolu ve sokak vardır, ama büyük kentin yayılma hızını izleyebilmek için her yıl 1200 km daha yol yapmak gerekmektedir


Merkezi Zocalo meydanı olan sömürge dönemi kentinin tarihsel beyni (katedral, Sagrario kilisesi, ulusal saray) yapılan modern konutların tehdidi altındadır 19 yy kenti, Alameda ile Chapultepec arasında tam bir yenilenme içerisindedir ve cam ve çelikten büyük yapılar yeni-klasik evlerin yerini almaktadır Kentin sanayileşmiş kuzey tepelerine tırmanan küçük halk tipi evlerin sıralandığı alanlar ve özellikle de kentin doğusunda birden bire ortaya çıkan konut semtleri, günümüz kentinin hem yoksulhem de sefil bir görünümünü sergiler


Bununla birlikte Meksika'daki büro memurlarının %80'ini, sanayi kesimindeki istihdamın %50'sini Mexico sağlar Siyasal ve iktisadi merkezileşme çok büyük olduğundan, kent, GSMH'nin hemen hemen yarısını sağlamaktadır Yönetimler, karar merkezleri, büyük okullar, sanayiler Mexico'nun anakent kesiminde toplanmaktadır


Tarih ve Arkeoloji


1325 yılında kurulan kent, Tenochtitlan adıyla Aztek İmparatorluğu'nun başkenti oldu Bu küçük göl köyü, özellikle Itzcoatl'ın hükümdarlık döneminden (1428-1440) başlayarak Meksika batısında Pasifik Okyanusu, doğusunda Karayip Denizi ve kuzey doğusunda Meksika Körfezi bulunan Orta Amerika ülkesi Meksika, kuzeyde Amerika Birleşik Devletleri sınırında geniş olup, Guatemala ve Belize ile komşu olduğu güneydoğuya doğru daralarak, bir üçgeni andırır Yucatan Yarımadası ve kuzeybatıdan Pasifik Okyanusuna sokulan Baja (Aşağı) Kaliforniya bu görüntüyü bozar

Aztek devletinin güçlenmesine bağlı olarak gelişti


Her birinde dinsel bir merkez bulunan dört mahalleden oluşan kent, büyük bir pazarın kurulduğu Tlatelolco adasına kadar kanallar boyunca uzanıyordu Üç yüksek şose kenti kıyıya bağlıyor ve iki su kemeri içme suyunu sağlıyordu İmparatorluğun toprak genişlemesinden doğan refah, başkentin ve komşu devletlerin nüfus artışını körükledi; bazı yazarlara göre bu insan kalabalığı, 1 milyon kişiyi buluyordu


Büyük kamusal ya da özel çalışmalar sırasında, eski anakentin, çağdaş kent altında kalan kalıntılarına rastlandı 1978'de girişilen büyük çalışmalar sırasında Constitucion Meydanı'nın altında, birçok dini yapıyla birlikte ''Büyük Teocalli (Kutsal Kent)'' ortaya çıkarıldı: Tezcatlipoca tapınağı, yuvarlak Quetzalcoatl tapınağı, Güneş tapınağı, Xipe Totec tapınağı, özellikle de bu yapı topluluğunun ana öğesi olan ikiz Tlaloc ve Huitzilopochtli tapınağı Bu dağ tapınak yedi yapım evresiyle kentin en iyi bilinen tapınaklarından biri durumuna geldi Bu kutsal yapının yanında, kralın ve ileri gelenlerin bahçelerle çevrili sarayları yer alıyordu


Kent, 13 Ağustos 1521'de Aztekler

Cortes tarafından fethedildi; İspanyollar kenti yerle bir ederek yeni bir plana göre yeniden kurmaya giriştiler Yeni İspanya'nın anakenti durumuna gelen Mexico, akaçlama kanallarıyla yavaş yavaş kurutulan denizkulağından kazanılan alanlara yayılarak genişledi 1824'ten bu yana Meksika'nın başkentidir


Sanat


Kent en az 17 yy'dan sonraki sömürge dönemi yapıları bakımından zengindir: büyük Zocalo alanındaki katedral ve churrigueresco üslubunda Sagrario; ince bir işçilikte çalışılmış Guadalupe kilisesi ve Pocito capellası; manastırlar, kiliseler, Ulusal saray ya da Madenler sarayı gibi saraylar 19 yy'ın seçmeciliğinden sonra, 1920-1930'dan başlayaarak, modern mimarlarla, Rivera, Orozco ve Siqueiros gibi duvar ressamlarıyla bir yenileşme hareketi ortaya çıktı 1949'da yeni üniversite sitesinin yapımına başlandı; sitenin en ayırt edici yapısı Gustavo Saavedra, Juan Martinez de Valesco ve Juan O'Gorman tarafından yapılan merkez kitaplığıdır 1964'te Mario Pani, Tlatelolco Aztek tören merkezi kalıntılarını da içine alan La Plaza de Las Tres Culturas'ı gerçekleştirdi Siqueiros kültürel polyforumu 1971'de açıldı Chapultepec parkı içindeki Antropoloji ulusal müzesi, Pedro Ramires Vasquez tarafından 1963-64'te tasarlandı Burada Kolomb öncesi dönemden ve yerlilerden kalma olağanüstü koleksiyonlar sergilenmektedir Mexico'nun önemli müzelera arasında, Ulusal tarih müzesi, Kral naipliği resim müzesi, San Carlos Akademisi'ni saymak gerekir


Kardeş Şehirler
bayrakAlmanya Stuttgart, Almanya
bayrakAlmanya Berlin, Almanya
bayrakAlmanya Münih, Almanya
bayrakUSA Chicago, Amerika Birleşik Devletleri
bayrakUSA Los Angeles, Amerika Birleşik Devletleri
bayrakUSA Washington DC, Amerika Birleşik Devletleri
bayrakUSA Long Beach, Amerika Birleşik Devletleri
bayrakUSA Arlington, Amerika Birleşik Devletleri
bayrakUSA Santa Fe, Amerika Birleşik Devletleri
bayrakUSA Sacramento, Amerika Birleşik Devletleri
bayrakPeru Cuzco, Peru
bayrakİspanya Madrid, İspanya
bayrakİspanya Guernika, İspanya
bayrakİspanya Sevilla, İspanya
bayrakJaponya Nagoya, Japonya
bayrakEl Salvador San Salvador, El Salvador
bayrakGüney Kore Seul, Güney Kore
bayrakŞili Santiago, Şili
bayrakKüba Havana, Küba
bayrakAvusturya Viyana, Avusturya
bayrakKanada Ottawa, Kanada
bayrakGuatemala Guatemala City, Guatemala
bayrakKolombiya Bogota, Kolombiya
bayrakİtalya Milano, İtalya
bayrakArjantin Rosario, Arjantin
bayrakPolonya Krakow, Polonya
bayrakHindistan Mumbai, Hindistan
bayrakLübnan Beyrut, Lübnan
bayrakİsrail Tel Aviv, İsrail
bayrakBelize Belize, Belize
bayrakHonduras San Pedro Sula, Honduras
bayrakBrezilya Sao Paulo, Brezilya


Dış bağlantılar

[http://pbasecom/yunus_ustunol Mexico City Türk Saat Kulesi]


Kaynakça

Büyük Larousse