08-21-2012
|
#1
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Etnoloji
Etnoloji Türkçede halkıyat yada budunbilim olarak kullanılmıştır Daha çok geçmiş kavimleri ve onların kültürlerini inceler Maddi manevi kültürleri etnoğrafyanın malzemelerine dayanarak açıklar Genel anlamda insanlığın Türkçe, diğer Türk dilleriyle birlikte Altay dil ailesinin bir kolunu oluşturur Bu ailenin diğer üyeleri Moğolca, Mançu-Tunguzca ve Korecedir Japoncanın Altay dil ailesinin bir üyesi olup olmadığı konusu tartışılmaktadır
kültür tarihini aydınlatmaya çalışmaktadır Folklor karşılığı olarak da halkıyat kullanılmaktadır Düğün, bayram, cenaze, Kültür tarihi
kandil geceleri, doğum, isim koyma, bazı batıl inanışlar, türkü, Halk Edebiyatı'nın çok yaygın olarak kullanılan nazım şekillerindendir Şekil özellikleri bakımından koşma'ya benzer Mani'ye benzeyen türkü'ler de vardır
Türküler genellikle 11'li hece vezniyle söylenirler Ayrıca 8'li ve 7'li hece vezniyle söylenmiş türkü'lere rastlamak mümkündür Türkülerin ekseriyeti Anonim Halk Edebiyatı mahsulleridir Ancak söyleyeni belli olan türkü'ler de vardır
Türkülerle şarkılar arasında da şekil benzerlikleri vardır Türküleri şarkıdan ayıran en belirgin özel
masal, Halk dilinde anlatılarak oluşan sözlü edebiyat ürünüdür Bir yazar tarafından sonradan yazıya geçirilmiştir
Masallarda olaylar tamamen hayal ürünüdür Yer ve zaman belli değildir Kahramanlar insan üstü özellikler gösterir İyiler hep iyi, kötüler hep kötüdür İyiler ödüllendirilir, kötüler cezalandırılır Masallarda eğiticilik esastır Çoğu kez evrensel konular işlenir Dünya edebiyatında Kelile ve Dimne, Binbir Gece Masalları ünlüdür Türk edebiyatında Keloğlan en tanınmış masal kahramanı
ninni Anonim Halk Edebiyatı türlerindendir Çocukları dinlendirmek veya uyutmak için anneler tarafından özel bir makamla söylenen türkülere denir Ninniler genellikle tek dörtlük halinde olurlar Ancak birden fazla dörtlükler halinde söylenen ninniler de oldukça yaygındır
Ninnilerin nazım şekli türküdür Edebiyatımızın ninni türü bakımından köklü bir geleneği vardır Sözlü edebiyatımızda yaygın olan ninni söyleme geleneği Türk kadınındaki hissiliği, sevgi ve şefkat derinliğini, annelik duygusunun
halk hikayeleri, menkibe, bilmece, oyun,
atasözü, Atasözleri, halk tarafından söylenen ve kendi içinde kapalı bir manası bulunan, eğitici ve öğretici bir muhteva taşıyan özlü sözlerdir Atasözlerinde muhteva derinliği ve güzelliği yanında şekil güzelliği de dikkati çeker
Atasözleri ezberlemesi, hafızada tutulması kolay, unutulması zaman isteyen değerli ve düşündürücü sözlerdir Her birinde bizleri doğruya iyiye ve güzele götüren, yönlendirici ışıklar vardır Fikir yüklüdürler, geniş tecrübelerin ve denemelerin sonucu ortaya çıkmışlar
deyimler, deyim
tekerlemeler, halkıyat (etnoloji)ın içine girer Tarih, dil, din, arkeoloji, ruhiyat, içtimaiyat, sanat tarihi, hekimlik, bitkiler ve hayvanlarla ilgili ilimler de etnolojinin içinde yer almaktadır
Etnolojiyi, halkıyat kelimesi olarak tarif etmek, etnolojinin sahasını daraltmak olur Halkıyat, etnolojinin içinde bir bölümdür Etnoloji, belli bir ülkede yaşayan, belli bir insan toplumunun kültürünü, yaşayışını ve tarihini inceler
|
|
|