Hinduizm Hinduizm Tarihi

Hinduizm tarihi
Vedik dönemi
Max Müller tarafından ortaya atılan bir teoriye göre, MÖ 2000 yılında, İndus Vadisi Uygarlığının sona ermesinden sonra Kuzey Hindistan'dan gelen Aryan Kabilesi o dönemden sonraki kültürleri önemli ölçüde etkiledi Bazı Hint tarihçilerine göre Aryan'lar yerleşik kabile olsalardı günümüze kadar egemenliklerini sürdürürlerdi
Bulunan en eski Hint yazıları Rigveda, Sama, Yajurveda ve bazı astronomik metinleri de içeren Atharvaveda'dır Bu en eski Hint yazılarının hangi tarihte yazıldığına ilişkin kesin bilgiler yoktur Bu yazılar, hayvan ve bitkilerin kurban edildiği eski dini yaşam biçimi, abdest şekilleri, ilahiler ve tanrılar hakkında belirli bilgiler verir O zamanlarda henüz ana tanrılardan sayılmayan Vişnu, Brahma ve Saraswati Tanrılarına günümüz Hinduizm'inde tapılmaktadır

Rigveda; Tanrıları övmek ve onlara seslenmek için söylenen ilahilerden oluşur Rigveda Vedalar arasında en eski ve en önemli olanıdır Diğer 3 Veda'da, Rigveda'nın içeriğinden birçok alıntı vardır
Sama; kurban ayini sırasında çalınan şarkılardan oluşur
Yajurveda; bu kurban ayinleri sırasında okunan şiirlerden oluşur
Atharveda; kurban töreni sırasında, yapılan hataların affedilmesi amacıyla edilen dualar gibi, düşmanları yok etmek, hastalıklardan uzak kalmak için söylenen ağıt ve yakarışlardan oluşur

Eski Vedik dininde tapınak ya da tanrının resmedilmesi geleneği yoktu Tanrılara, kurbanların yakılmasıyla tapılırdı Kutsal soma suyu, Ghi (tereyağı), süt, ekmek ve bazen de hayvan eti kurban edilirdi Hinduizm; eski Hint dinlerinin ve muhtemelen kuzeyden göç eden Aryan'ların dininin farklı sistemlerinin bir araya gelmesidir Tarihi karanlıkta kalmış, Hindistan'a ilk yerleşen insanların büyük bir kısmı, zaman içinde güneye doğru yerleşmiştir Lingam kültü, kutsal hayvanlar ve tanrıçalara tapma gibi unsurlar bu kültüre aittir
Tarihi kesin olmamakla birlikte MÖ yaklaşık 1200 yıllarında Rigvedaa??da Aryan'ların aksine Tanrıların kendilerine özgü doğa güçlerinin olduğu belirtilmiş ve yazılarda altın, inek, savaş ve tanrının özüne dair konulardan bahsedilmiştir Hakikat olana, bilgeler birçok isim takar, ona Agni, Yama Matarishvan derler" (Rigveda 116446)
Upanişad dönemi
MÖ 800'lü yıllarda Brahman kast sistemi, Hinduizm'in bir sonraki gelişim aşamasını önemli ölçüde etkilemiştir MÖ 700-500 arasında olduğu düşünülen bu yeni düzen Upanişad dönemiyle başlamıştır Kast sistemi, Brahman'lar ve Aranyakas'larda da söz konusu olmuş ve Upanişad felsefesiyle tamamen hayata geçmiştir Bu 3 sınıf da (Brahman-Aranyakas ve Upanişad) Hint geleneklerini devam ettirmişlerdir; fakat buna rağmen bu sınıflar arasında geçişken sınırlar vardır
Brahman'lar; karmaşık kurban teolojisi geliştirirken, Aranyakas'lar; yerleşim yerlerinin uzağındaki gizli öğretileri inceleyen Orman Kitabı'nı ele almışlardır Upanişadlar ise mistik (gizemli) olayları incelemiştir Reenkarnasyon, Yoga ve Karma konularıyla ilgili yüzyıldan uzun süren 250 yazıyı bir araya getirip özellikle 13 Vedikli Upanişadlar sonraki Hinduizm'in temelini oluşturmuşlardır
Klasik dönem
Upanişad döneminin sona ermesi bir dönüm noktası olarak kabul edilir Hindoloji'de Brahmanizm, sonraki zamanlarda Hinduizm olarak adlandırılmıştır Muhtemelen MÖ 500 yılından itibaren Hinduizm geleneği bugünkü asıl şeklini almıştır Hinduizm geleneğinin dili, Hint-Avrupa dil ailesinden Sanskritçedir Ana Tanrıları Brahma, Vişnu ve Şiva'dır Onların adına tapınaklar, heykeller yapmış, törenler, ayinler düzenlemişlerdir
MÖ 200- MS 400 yıllarındaki destanlarda, Hindu inancına göre Vişnu tanrısının, Krişna ve Rama olarak insan bedenine girdiği yazılmaktadır Marayana ve Mahabharata o döneme ait, hala yaygın olarak okunan şiirlerdir Mahabharata'nın en önemli kısmı didaktik şiir olan Bhagavadgita'dır Bu dönemde ayrıca çeşitli dinlerin şekilleri oluşmuş, Şaktizm, Shaivism ve Vaishnavism gibi tek tanrılara tapılmıştır Brahman öğretisi ise Dharma Sutra ve Dharma Shastra içinde derlenmiştir
400 ve 1000'li yılları takiben birçok tarihçi ve Puranalar mitolojik ve öğretici yazıları sınıflandırmışlardır Bu dönem ayrıca Tantrik geleneklerinin başladığı zamandır
İlk Hindu kuralları 8 yüzyılda filozof Shankara tarafından düzenlenmiştir
İslamın etkileri
711 yılından itibaren Sindh'in Müslüman orduları tarafından fethedilmesiyle Hindistan'da İslam varlığının etkisi görülmüştür Gazneliler Hanedanlığından önce duraklama dönemi yaşayan bu ülke, 11 yüzyılın sonunda Gazneliler tarafından Panjab'a kadar genişletilmiş, Muhammed Ghuri ve eski Delhi sultanlarının da etkisiyle Kuzey Hindistan'ın büyük bir bölümü ele geçirilmiştir
Bu bağlamda Hindistan'ın işgal edildiğini söylemek çok doğru değildir; çünkü Müslümanlarla olan bu ilişkinin temelinde, 19yüzyıl İngiliz sömürgeciliğine karşı olmaları ve sömürgecilik zamanından önce de bu ülkenin çıkarlarını korumaları yatmaktadır Aslında Hindistan ve Ganj bölgeleriyle, Budizm'in eski merkezlerinden Afganistan ile Orta Asya arasında yüzyıllardır kurulmuş bir ilişki vardır
Fakat buna rağmen, Müslüman ve Hinduların o zamanki önyargıyla yazılmış, (tek taraflı) tarih kitaplarına baktığımızda, farklı hükümdarların kendi menfaatlerinin peşinde olduğu, Müslüman ve Hindular arasında derin ve amansız bir düşmanlığın olduğu belgelenmiştir
İlk olarak, Hindularla ilgili böyle bir suçlama kabul edilemez Çünkü rekabet sadece dini sınırlarla kalmamış; İslami fetih zamanlarından önceki Hindu hükümdarları, Müslüman ordularına karşı derin bir nefret duymuş, müslüman orduların Kuzey Hindistan'ı savaşla yağmaladığına, "tanrı tanımaz" Müslümanları öldürdüklerine inanmışlardır
İkincisi, Hint tapınaklarının Müslüman orduları tarafından yağmalanması, dini baskı amaçlı (bir eylem) değil, aslında o kültürü taşıyan merkezi yerlerin yıkımı, Hindu otoritenin ve hükümdarlığın ideolojik yapısını yıpratma amaçlı siyasi tedbirler olarak görülmeliydi Günümüzü temel aldığımızda, Hindular ve Müslümanlar arasında dini çekişmelere ve olayların temelden çarpıtılmasına yol açacak bu olaylardan herkes sakınmalıdır; yoksa zorbalık ve saygısızlık azalmayacaktır
Son olarak Kuzey Hindistan'daki mevcut siyasi çekişmelere rağmen, önemli olan oradaki yerel kültürlerin birçok alanda zenginleşmesidir Örneğin; mimari, edebiyat ve görsel sanatlar, siyaset bilimi ve yönetimi, aynı zamanda dini alanlardaki etkileşimler bu kültürel zenginliğin örnekleridir Ayrıca, Panjab'da, kuzey ve batı Hindistan'da Sufizm etkisi sadece Müslümanlarda değil, diğerlerinin de yerel dini kimliklerinin oluşmasında önemli bir rol oynamıştır Farklı dinsel uygulamaların ortaya çıkması, özellikle Aziz Sufilerin mezarları bu etkileşime örnektir
1911'li yıllarda İngiliz sömürgeciliğiyle yönetilen Gujarat bölgesindeki, nüfusu yaklaşık 20000'i bulan Müslüman Hindular sayesinde bölgede yaşayan halkın dini yaşam şekilleri, kültürleri bütünleşmiştir
16 ve 17 Yüzyılları arasında Moğollar, farklı hükümdarların ve soylu Müslümanların, Ortodokslara verdiği tavsiyelere ve Hint tapınaklarına yapılan yıkımlara rağmen, Kuzey Hindistan'ı İslam etkisine almıştır Günümüzde de hala var olan çok sayıda Hindu İdaresi yetkilileri ve Moğol saraylarından ordu komutanları bir araya getirilmiş, özellikle Gujarat bölgesindeki deniz aşırı ticaretle uğraşan insanlar üzerinde yoğun bir hakimiyet kurulmuştur Bu kıtada Müslümanların hüküm sürdüğü bu dönemde Hindistan'da yaşayan Müslüman ve Hindular arasında geniş ölçüde barışçıl bir ortak yaşam alanı sağlanmıştır Ayrıca; Sihizm 16yüzyılın başlarında Panjab'da doğmuştur
Moğol İmparatorluğu'nun duraklaması, Hinduizm'i, Hıristiyanlığı ve batı düşünce felsefesini karşı karşıya getiren East India Company (İngiliz sömürgeciliğini Hindistan'da uygulayan ve Hindistan'ın "geleneksel yapısı"nı çökerten şirkettir), yani "Doğu Hindistan Şirketi"nin Hindistan'da etkinlik bakımından genişlemesiyle başlamıştır
Neo Hinduizm
19 yüzyılda Hindistan ve Avrupa'nın karşı karşıya gelmesiyle, Hindistan'da çeşitli dini ve sosyal reform hareketleri ortaya çıkmıştır Hinduizm'deki Kast sistemi ve dulların yakılarak öldürülmesi geleneği sorgulanmaya başlanmıştır Bu gelişmeyle birlikte Hindular daha önce hiç üzerinde düşünmedikleri birlik, bütünlük kavramlarını hayatlarına sokmuşlardır
Neo Hinduizm başlangıcından beri bağımsızlık mücadelesi içindedir Hindistan'daki Hıristiyan misyonerler, Hıristiyanların kendi dinleriyle ihtilafa düşmelerine neden olmuşlardır Avrupalı Hindologların Sanskritçeden İngilizceye çevirilerinin basılması, geleneksel kayıtların Hindistan'da çok daha geniş bir kitleye ulaşıp, daha anlaşılır olmasını sağlamıştır Çeşitli kuruluşların temeli bu dönemde atılmıştır
1828 yılında Ram Mohan Roy tarafından Kalkutta'da kurulan "Brahmo Samaj" tek tanrılı bir yaklaşım geliştirmiş, şekille gösterilemez, mutlak ve tek bir Tanrı olduğunu belirtmiştir
1875 yılında Dayananda tarafından Mumbai'de kurulan Arya Saman, Hinduizm'i sonraki olumsuz etkilerden, örneğin Purana'lardaki bozulmalardan, kurtarmayı istemiş, çok Tanrılılığı ve Kast sistemini reddetmiş ve vahiy kaynağı olarak sadece Veda'yı kabul etmiştir Her iki kuruluş da resimlere tapınmaktan kaçınmış, sosyal reformlar için çaba sarf etmiştir
Hıristiyan misyonerliğini takiben Swami Vivekananda 1897 yılında Ramakrishna-Misyonu'nu kurdu Bu misyon ile, Vedanta öğretisinin bir din olarak sayılması ve tüm dünyaya yayılmasını amaçlamıştır Ramakrishna Misyonu'na göre dünyadaki tüm dinler aynı gerçeği müjdeler Dinlerdeki çeşitlilik, dinlerin farklılığı sadece görünüştedir (Maya) Vivekananda'nın 1983 yılında, Chicago'da "Dünya Dinler Parlamentosu"nda yaptığı konuşmada Hinduizm'i ilk defa evrensel bir din olarak belirtmiş ve Hinduizm ilk defa Hindistan dışında bir yerde din olarak takdim edilme şansı bulmuştur Mamatha Gandi önderliğindeki barışçıl direnişle Hindistan'daki bağımsızlık hareketleri Hint geleneklerine önemli katkılar sağlamıştırKaynak

Kaynak : Wikipedia