İran Etimoloji

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-20-2012

Etimoloji

İran sözcüğünün kökeni, Sanskritçe Aryan sözcüğünden gelir

[11][12][13]

İran sözcüğü modern Farsça'ya, Zerdüştçülüğün kutsal kitabı Avesta'da yer alan bir Proto-İrani terim olan AryÄnÄm'dan girmiştir

[14]Ariya- ve Airiia- kelimeleri aynı zamanda Ahameniş İmparatorluğu yazıtlarında etnik bir atıf olarak yer almıştır

Orta Farsça'dan gelen ÄrÄn terimi, Pehlevi dili'nde Ê¼yrÊ¼n, Nakş-ı Rüstem'deki I

Ardeşir'in taç giyme törenini gösteren kabartmanın yanındaki yazıtta bulunmuştur

[15] Bu kabartmaya eşlik eden Partça dilindeki yazıtta İran,aryÄn olarak ifade edilirken, bu yazıtta, kralın sanı Orta Farsça Ä"rÄn kelimesini (Pehlevi dilinde,Ê¼ryÊ¼n) içermektedir

I

Ardeşir'in zamanında Ä"rÄn ifadesi devletten çok insanları kastederek bu anlamını korudu

Bu yazıtta İran halklarına atfen kullanılan Ä"rÄn kelimesine rağmen, Ä"rÄn ifadesinin imparatorluk coğrafyasını ifade etmek için kullanılması Sasani hanedanlığının ilk döneminde de görülmüştür

I

Şapur'un -Ardeşir'in oğlu ve halefi- bir yazıtında açıkça ÄrÄn bölgelerinin içine İranlıların yerleşmediği Ermenistan ve Kafkasya'yı da dahil etmiştir

[16]Kartir kitabelerinde yüksek rahip, AnÄ"rÄn'ın egemenliği altındaki bölgeleri gösteren listede aynı bölgeleri saymıştır

[16]Ä"rÄn and aryÄn kelimelerinin ikisi birden, (İranlı) Aryanların ülkesi anlamına gelen Proto-İran dilindeki AryÄnÄm teriminden gelmektedir

Airyanem Vaejah kelimesi ve kavramı aslında İran'ın ülke isminde (Edebi olarak Aryanlar'ın ülkesi anlamında), aynen AryÄnÄ kelimesinin modern Farsça karşılığı olan Iran (ÄrÄn) gibi korunmuştur

Ülkenin adı M

Ö

6

yüzyıldan 1935'e kadar Pers İmparatorluğu, Acemistan gibi isimlerle bilinirken, o yıl Rıza Şah uluslararası topluluktan "İran" adını kullanmalarını istemiştir

Bir kaç yıl sonra bu isim değişikliğinin ülkenin geçmişi ile arasında bağı kopardığını iddia eden bilimadamları protesto gösterileri yapmış, 1959'da Muhammed Rıza Pehlevi her iki ifadenin resm olarak birlikte ve birbirinin yerine kullanılabileceğini açıklamıştır

1979'daki İran İslam Devrimi'nden itibaren ülkenin resm adı "İran İslam Cumhuriyeti" olmuştur

Kaynak : Wikipedia

08-20-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	İran Etimoloji Etimoloji İran sözcüğünün kökeni, Sanskritçe Aryan sözcüğünden gelir[11][12][13] İran sözcüğü modern Farsça'ya, Zerdüştçülüğün kutsal kitabı Avesta'da yer alan bir Proto-İrani terim olan AryÄnÄm'dan girmiştir[14]Ariya- ve Airiia- kelimeleri aynı zamanda Ahameniş İmparatorluğu yazıtlarında etnik bir atıf olarak yer almıştır Orta Farsça'dan gelen ÄrÄn terimi, Pehlevi dili'nde Ê¼yrÊ¼n, Nakş-ı Rüstem'deki IArdeşir'in taç giyme törenini gösteren kabartmanın yanındaki yazıtta bulunmuştur[15] Bu kabartmaya eşlik eden Partça dilindeki yazıtta İran,aryÄn olarak ifade edilirken, bu yazıtta, kralın sanı Orta Farsça Ä"rÄn kelimesini (Pehlevi dilinde,Ê¼ryÊ¼n) içermektedir I Ardeşir'in zamanında Ä"rÄn ifadesi devletten çok insanları kastederek bu anlamını korudu Bu yazıtta İran halklarına atfen kullanılan Ä"rÄn kelimesine rağmen, Ä"rÄn ifadesinin imparatorluk coğrafyasını ifade etmek için kullanılması Sasani hanedanlığının ilk döneminde de görülmüştür IŞapur'un -Ardeşir'in oğlu ve halefi- bir yazıtında açıkça ÄrÄn bölgelerinin içine İranlıların yerleşmediği Ermenistan ve Kafkasya'yı da dahil etmiştir[16]Kartir kitabelerinde yüksek rahip, AnÄ"rÄn'ın egemenliği altındaki bölgeleri gösteren listede aynı bölgeleri saymıştır[16]Ä"rÄn and aryÄn kelimelerinin ikisi birden, (İranlı) Aryanların ülkesi anlamına gelen Proto-İran dilindeki AryÄnÄm teriminden gelmektedir Airyanem Vaejah kelimesi ve kavramı aslında İran'ın ülke isminde (Edebi olarak Aryanlar'ın ülkesi anlamında), aynen AryÄnÄ kelimesinin modern Farsça karşılığı olan Iran (ÄrÄn) gibi korunmuştur Ülkenin adı MÖ 6 yüzyıldan 1935'e kadar Pers İmparatorluğu, Acemistan gibi isimlerle bilinirken, o yıl Rıza Şah uluslararası topluluktan "İran" adını kullanmalarını istemiştir Bir kaç yıl sonra bu isim değişikliğinin ülkenin geçmişi ile arasında bağı kopardığını iddia eden bilimadamları protesto gösterileri yapmış, 1959'da Muhammed Rıza Pehlevi her iki ifadenin resm olarak birlikte ve birbirinin yerine kullanılabileceğini açıklamıştır 1979'daki İran İslam Devrimi'nden itibaren ülkenin resm adı "İran İslam Cumhuriyeti" olmuştur Kaynak : Wikipedia