İ. Mengli Giray Osmanlı Devleti'yle İlişkiler

Osmanlı Devleti'yle ilişkiler
Bazı tarihçilere göre, Osmanlı Devleti 1475 ve 1478 olayları sırasında Hanlığın kendisine tabi kılmıştır Diğer bazı tarihçilere göre de Kırım Hanlığı ile Osmanlı Devleti yani Fatih Sultan Mehmet ile Mengli Giray bir anlaşma yapmış olmalıdır Buna göre:

Kırım Hanları ancak Cengiz sülalesinden gelen Giraylar soyundan olabilir
Hanları Kırım Kurultayı (Han Divanı) inha eder Padişah tayin eder
Hanlar Padişah tarafından azledilebilir fakat idam edilemezler
Padişah Kırım Hanlarını düşmanlarıyla yapacağı savaşlarda yardıma çağırabilir
Kırım Hanları, Osmanlı Devleti'nin onayı olmadan, kendi başlarına düşmanlarıyla barış anlaşması yapabilirler
Kırım Hanları hutbelerde kendi adlarını zikrettirirler ve kendi adlarına para basarlar

Bir müddet sonra hutbelerde padişahların adları da okunmuştur
Yukarıda adları geçen Padişah ile Han arasında böyle bir anlaşmanın resmen ve yazılı olarak tespit ve imza edildiği hususunda bir belge henüz ortaya çıkarılmış değildir Varlığı da bilinmemektedir Mevcut olsaydı bunun Kırım Kurultayı (Han Divanı) tarafından tasdik edilmiş olması gerekirdi Bununla beraber, zikredilen maddelerin hükümleri Osmanlı Padişahları ile Kırım Hanları arasında fiilen icra edilmiş ve yürütülmüştür
Osmanlı Padişahı II Bayezid saltanatının son yıllarında yaşlanmış olduğundan tahta oğullarından birini geçirmek istedi Vezirler ve bilhassa baş vezir padişaha yumuşak huylu olan oğlu Şehzade Ahmet'i tavsiye ettiler Ahmet'in kardeşi Yavuz Sultan Selim bu teklife karşı çıktı ve bir miktar askerle İstanbul'un üzerine yürüdü Fakat vuku bulan çatışmada yenildi Kaçıp Kırım'a kayınbabası Mengli Giray'ın yanına geldi Bunu öğrenen Şehzade Ahmet telaşa düşerek Mengli Giray'a bir mektup gönderdi Kendisine sığınmış olan kardeşi Yavuz Sultan Selim'i hapsettiği takdirde Kefe'yi ve diğer kale şehirleri Kırım Hanlığı'na bırakacağını bildirdi
Mengli Giray, mektubu getiren elçiye şu cevabı verdi:

Memleketimize şerefli bir Hanedanın oğlu geldi Sebep ve maksadı henüz anlayamadım Ama Rumeli'ye geçmek isterse biz buna nasıl mani olabiliriz? Hapsetmek kardeşliğe yakışmaz

Mengli Giray'ın oğlu Mehmet Giray Şehzade Selim'in tutuklanmasını istedi Mengli Giray buna razı olmadı Küçük oğlu Saadet Giray'ın ve koruması altında kara yoluyla Rumeli'ye geçmesini sağladı
Feodal sisteme dayanan Kırım Hanlığı'nın merkeziyetçi, istikrarlı ve kuvvetli Osmanlı Devleti'nin himayesine girmesi Onun üçyüz yıldan fazla bir süre ayakta kalmasına imkan vermiştir Osmanlı İmparatorluğu'nun 17 yüzyıldan itibaren zayıflayarak gerilemesi ve büyüyüp kuvvetlenen Rusya'nın saldırılanım karşı duramaması sonunda Kırım Hanlığı da varlığını koruyamamış ve Rus Çarlığının esaretine düşmüştür Osmanlı Devleti'nin sınırlarından çok uzak olduğu için bunun askeri kuvvetinden yardım göremeyen Altınordu Devleti, Kazan Hanlığı ve Astrahan Hanlığı daha az süre hükümran olmuşlar ve Kırım'dan çok daha evvel Rusya'nın istilasına uğramışlardır

Kaynak : Wikipedia