Patrona Halil İsyanı Ayaklanmanın İdaresi Ve Gelişmesi

Ayaklanmanın idaresi ve gelişmesi
Halk isyanının elebaşısı Horpeşteli Arnavut Halil, levendlik ve Rumeli'de yeniçerilik yapmıştı ve yakın hemşerileri arasında "Patrona" (koramiral) lakabıyla anılmaktaydı İstanbul'da bir hamam tellaklığı veya esnaflık yaptığı da söylenmiştir İstanbul meyhanelerine devam ettiği, devamlı ***** aldığı ve ihtilal yoldaşlarını da bu meyhanelerde tanıdığı bilinmektedir Patrona Haili kendini ayaklanmaya elebaşılık etmeye kışkırtanların telkinleri ile 1730 yaz sonunda bir ihtilalci kadro toplamış ve ilk ihtilal planlama toplantısı 25 Eylül 1730'da Mevlid Alayı günü yapılmıştır Bu grubda başkan Patrona Halil; yardımcıları Muslu Beşe ve Emir Ali ve kolbaşı kurmaylar olarak Ali Usta, Karayılan, Çınar Ahmed, Oduncu Ahmed, Derviş Mehmed, Erzurumlu Mehmed, Küçük Muslu, Kutucu Halil adlarında daha çok zorba olarak adları çıkmış halk adamları bulunmaktaydı Zorba ayaklanmacılar 28 Eylül Persembe günü bayrak açıp şeriat için herkesi bayrak altına gelmesini istediklerini bağırarak üç koldan şehirde yürüyüşe geçtiler Kapalıçarşı'ya Bayezid Camii'nin Kaşıkçılar kapısı tarafından yürüyüşe geçerek ayaklanmayı resmen başlattılar; çarşıya girip tüccarlara zorla dükkanlarını kapattırdılar ve çarşı girişlerini tutup kimsenin alışveriş için girememesini sağladılar Birden yürüyüş kolları kalabalıklaşıp büyümeye başladı Ana kola hedef Etmeydanı oldu ve Patrona Halil ve erkanı bu meydanı merkez seçtiler Bir grup da Üsküdar'a geçip orada muzır çıkarmaya başladı Asayişi sağlaması gereken Yeniçeri Ağası Hasan Paşa bu kargaşalığa önce müdahale eder göründü ise de kalabalık dallanıp budaklanınca korkup, kurtulma çaresini kaçıp saklanmakta buldu
Sultan ve sadrazam Damad İbrahim Paşa Üsküdar'da idiler İstanbul Kaymakamı karşıya geçip gelişmeler hakkında bilgiler verdi Karşılık olarak yapacakları kararlaştırmak icin devlet adamları ve yüksek ulema Üsküdar'a çağrıldı ve Sancak-i Şerif Topkapı Sarayı'ndan çıkarılıp getirildi O gece Sultan, Sadrazam ve devlet erkanı İstanbul'a geçip Topkapı Sarayı'na yerleştiler Fakat o akşam Yeniçeriler ve Acemoğlanları da kazan kaldırıp, şeriat için yürüyüşe geçen ve geceyi sokaklarda geçiren halka katıldılar 29 Eylül günü ayaklanmacılar İstanbul'un kontrolunu ellerine almışlardı Patrona Halil yandaşlarına emirler verip yağmalar ve baskınlar düzenleyip isyana katılmayan veya isyancıların uygun görmedikleri kişilerin öldürülmelerine başlandı Bu aranan ve kayıplara karışan kişiler arasında devrin ünlü şairi Nedim de bulunmaktaydı Böylece Patrona bir ***** havası yaratmayi ve kendine muhalef edeceklere gözdağı verip muhalefeti önlemeyi başardı Etmeydanı'nda bulunan elebaşılar heyeti karargahına müderrisler getirip isteklerini fetvalar şekline dönüştürüp güya meşruiyet kazandılar "Şeriat isteriz" yaygaralariyla sokaklara dökülmüş acayip halk psikolojisi içinde bulunan halk güruhuna, tomruk ve zindan mahkumlarının salınması ile katılanlar ve İstanbul'un bütün ayaktakımı öncülük ve liderlik etmeye başladı
Bu gelişmeler üzerine Saray'dan gönderilen bir aracı ile Sultan III Ahmet isyancıların ne istediklerinin sorulmasını istedi Patrona Halil, Sadrazam Damat İbrahim Paşa ile birlikte 37 kişinin kellelerinin kesilmesini istendiği belirtildi Sultan duruma el koymak için Sancak-i Şerif'in açılmasını ve müslümanların bu sancak altına çağrılmasını emretti Bu emire uyan çok az sayıda kişi Patrona Halil'in devriyeleri tarafından hemen dağıtıldılar Yeni Kaptan-ı Derya olarak atanan Abdi Paşa, Patrona ile şahsi bir görüşme yapıp uzlaşma yolları araştırdı; ama başarı kazanamadı

Kaynak : Wikipedia