Korint Kıstağı - Korint Kanalı Hakkında Bilgi Ve Resimler

Kıstağın İngilizce dilindeki karşılığı olan Isthmus of Corinth adındaki "isthmus" sözcüğü Antik Yunanca'da "kıstak" anlamına gelir ve arazinin darlığını vurgu yapmak için kullanılmıştır Kıstağın Batısında Korint Körfezi, Doğusunda ise Saronik körfezi bulunur

Orta ve kuzey Yunanistan bölgelerinden güneyde bulunan Mora (Peleponez) Yarımadasına karadan geçiş ancak çok dar olan Korint Kıstağı üzerinden olmaktadır Yine denizden doğu Yunanistan ada ve kıyılarından batı Yunanistan kıyı ve adalarına geçiş eğer Korint Kıstağı bulunmasa çok daha kolaylaşma imkânı bulunmaktadır Bölgenin tarihine bakılırsa Korint Kıstağı ile ilgili olarak iki değişik gelişme ortaya çıkmıştır Deniz yolu ile Doğu ve Batı Yunanistan kıyıları arasındaki geçisi kolaylaştırmak için antik çağlardan beri kıstak üzerinde bir kanal açmak fikri gelişmiş ve 1893 yılında açılıp hizmete giren 6,3 km uzunluğundaki Korint Kanalı bu fikri gerçek yapmış ve Mora (Peloponnez) yarımadasını bir adaya dönüştürmüştür Diğer bir gelişme ise Korint Kıstağı'na bir büyük korunaklı sur inşa ederek Mora (Peleponez) Yarımadasına karadan geçisi kontrol etmek olmuş ve bu nedenle Roma İmparatorluk çağında yedinci yüzyilda 6-mil uzunlukta Heksamilyon suru adı verilen bir sur inşa edilmiştir Ancak ateşli silahların, özellikle topların gelişmesi ile bu sur önemini kaybetmiştir

Klasik çağlarda Korint kanalı fikri

Bölgeye bir kanal yapma fikrinin başlangıcı Antik Yunanistan'a kadar gider Kanal kazmak için ilk teşebbüs MÖ 7 yüzyılda Tiran Periander ya da Periandros tarafından yapılmıştır Ortaya çıkan teknik zorluklar yüzünden bu fikrinden vazgeçen tiran, bunun yerine daha az masraflı olan ve Diolkos olarak bilinen taş kaplı bir nakliye yolu yaptırmıştır Diolkos'un kalıntıları bugün halâ modern kanal boyunca görülebilir durumdadır

Roma Cumhuriyeti, ardından da Roma İmparatorluğu bölgenin kontrolünü sağlayınca, kanal için bir takım girişimlerde bulunuldu Julius Caesar bunun, yeni kurmuş olduğu kolini "Colonia laus Iulia Corinthiensis" için bir avantaj olabileceğini öngörmüştü Tiberius'un saltanatı ile birlikte mühendisler bir kanal kazmayı denediler ancak modern aletlerin eksikliği yüzünden, bir Antik Mısır buluşu olan ve piramid yapımında kullanılan granit blokları taşımak için geliştirilen yöntemi kullandılar ve 32 yılında gemileri yuvarlanan kütükler üzerinde taşıdılar

67 yılında, bir Hellen-dostu olan Roma İmparatoru Nero, 6,000 köleye bir kanal kazılması emrini verdi ancak ertesi yıl Nero ölünce, yerine geçen İmparator Galba kendisine çok pahalıya malolduğu gerekçesiyle kanal kazısını iptal etti


Kıstakta sur yapma fikri ve Heksamilyon suru



Heksamilyon: Harabe halindeki surlar ve bir kule

Korint Kıstağı'nda karada bir sur çekerek Mora (Peleponez) yarımadasını karadan istilalara karşı korunaklı bir arazi olarak kullanmak fikri Antik Yunanistan çağlarında ortaya çıkmıştı Antik Yunanistan'ın Persler tarafından istilaları sıralarında bu sur fikrinin yeniden ortaya çıkarıldığı tarihçi Herodot tarafından bildirilmiştir (Herodot 840, 49, 56) Fakat bu planın uygulanmadığı da bilinmektedir

Roma İmparatorluğu çağlarında Roma arazileri barbar kavimler tarafından tehdit altına girdiği zaman bu sur fikri tekrar ortaya çıkarılmıştır MS408 ile MS450 arasında Doğu Roma İmparatoru II Theodosius zamanında böyle bir sur yapılması gerçekleştirilmiştir Uzunluğuna atfen bu sura Altı Mil Suru Heksamilyon adı verilmiştir Bu surun inşasına çok özen gösterilmiş ve surun iç ve dışları dörtköşe kesme taşlardan yapılıp içi moloz ve kireç dolgu olarak yapılmıştır Şimdi bile Heksamilyon surları Yunanistan'da bulunan en önemli arkeolojik Roma kalıntısı olma karakterindedir

Bizans İmparatorluğu sırasında önce bu sur muhafaza edilmiş Hatta Justinianos zamanında ek kuleler yapılarak surda bulunan kule sayısı 153e çıkartılmıştır Fakat uzun süren Bizans İmparatorluğu sırasında bu surlar harabeye dönüşmüştür Bazı sur kısımları diğer binaların bir kısmı haline getirilmiş (örneğin İsthmia'da bulunan Poseidon mabedi) veye taşlari sökülüp alınarak diğer binalar yapısında kullanılmış; hatta taşları kireç taşı olması dolasiyla sökülen taşlar kireç ocaklarında kullanılarak kireç yapılmıştır

1415 de II Manuel Palaiologos Mora yarımadasını Osmanlıların bir hücumundan korumak üzere Korint Kıstağı'nda Heksimillon surları'nı, şahsi kontrolu altında yeniden yaptırmıştır 1423de Hristiyanların Varna Haçlı Seferi yapip ta Bulgaristan içlerine ilerlemesi sırasında Mora despotluğu istifadeci bir tutumla sınır olan Korint Kıstağını geçip Atika yarımadasını ellerine geçirmişlerdir Bu tutuma çok kızan Sultan II Murad Varna Savaşı'ndan hemen sonra mevsimin geçliğine bakmadan bir Mora seferine girişmiştir Varna'da galip gelen 50000-60000 kişilik ordu ile Atina üzerinden Mora'ya yürümüş ve Mora kuvvetlerini Korint Kıstağı'daki yeniden pekiştirilmiş Heksamilyon surları arkasına püskürmüştür Mora Despotu Konstantin bu surların Osmanlıları durduracağını sanmakta ve II Murad'in Osmanlı ordusu elinde bulunan yeni bir silahdan habersizdi Bu yeni daha hiç bilinmeyen silah, uzun toplardı 27 Kasım 1446de Korint Kıstağı'na yetişen Osmanlı ordusu ellerindeki uzun topları kullanarak 10 Aralık'ta Hekssmilyon surlarını yerle bir etmeyi başarmıştı Fakat Osmanlı ordusu mevsim geçliği dolayısıyla çekilmis ve Mora Despotlari tekrar Korint Kistaginidaki surlari tekra 1444de tamir etmeyi başarmışlardır Fakat Osmanlı orduları 1446da yine Heksamilyon surunu geçip Mora'ya hücum etmişlerdir En sonunda 1460da Osmanlılar Korint Kıstağı ve Heksamilyon surunu geçip Mora (Peleponez) yarımadasını fethetmiş ve Osmanlı idaresi altına almışlardır Bundan sonra Heksamilyon yine kullanılmamış ve bir harabeye dönüşmüştür

Kanalın İnşaatı ve Kullanımı
Kanalı kazımak için Korint Kıstağı bölgesinin en ince yeri seçilmiştir Yapımı 1881 ile 1893 yılları arasıdır Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar
Ege denizinden Adriyatik denizine bağlantıyı kurmak için, kanalın bulunduğu en yüksek noktadan 84 metre kadar dibe, sert taşlıktan oluşan beldeyi kazıma mecburiyeti vardı Sadece bu gerekçe ile bugün ortalama 8 metre su derinliği elde edilebilinmiştir Kanalın duvarları birbirine eşit uzaklıkta değildirYukarı duvarları 24 metre , aşağısı ise birbirine 21 metre uzaklıktadır Kanal 1893´den bügüne yaklaşık 400 km tasarrufu sağlamıştır
Kanalın özelliklerinden biriside, iki girişte mevcut olan, motorgücü sayesinde suya batırılabilinen köprülerdir Yapıldığı yıllarda, navigasyon teknolojisinin gelişmemiş olmasından, Mora Yarımadası´nın etrafından 400 km lik deniz yolu oldukça zor ve tehlikeli olması, bu kanalın ekonomik ve güvenlilik boyutunu oldukça artırmıştır Navigasyon teknolojisinin ilerlemesi ile bu kanal her geçen gün taşıdığı önemi yitirmektedir Ayrıca şu alttaki noktalarda bu gelişmeye destek sağlamaktadır:

* Kanalın genişliği bugün yalnızca küçük boyuttaki gemilere göredir
* Güçlü ve hızlı gemi motorları sayesinde kazanılan zaman, kanalı değersiz kılmaktadır
* 114 yıllık bu kanalın büyük çapta bakım ve onarım işleri, finans sorunları nedeniyle gerekli biçimde gerçekleştirilemiyor

Kanal kullanım ücretinin yüksek olmasına karşın, günde ortalama 30 gemi kanaldan geçer Yılda ortalama 11000 doğrudan geçit sağlanır Güzel manzarası için seyahat acentaları büyük oranda turist gemileri ile bu kanalı kullanırlar