C Vitamini Kaynakları Ve Kullanım Alanları

Kaynakları ve kullanım alanları
Askorbik asit bütün canlı dokularda bulunur Doğada çok yaygın şekilde bulunan bu vitaminin en zengin kaynaklarını taze meyve ve sebzeler oluşturur Meyveler arasında en çok askorbik asit içerenler; limon, portakal, greyfurt, kivi, ananas, çilek ve frenk üzümüdür Elma, armut ve erik ise bunlara göre daha az miktarda askorbik asit içerir Bu meyvelerden özellikle sitrus meyveleri (limon, portakal, greyfurt), kivi ve domatesin dış kısımları (kabuk) askorbik asit bakımından zengindir
Sebzeler, özellikle kuşburnu, karnabahar, lahana, ıspanak, kuru soğan, biber, turp, tere, maydanoz ve yer elması askorbik asit bakımından en zengin kaynaklardandır Aşağıdaki tabloda çeşitli sebze ve meyvelerin askorbik asit değerleri görülmektedir

Çeşitli sebze ve meyvelerde askorbik asit miktarları:





Kuşburnu, 0,450 gramla C vitamini açısından en zengin sebzelerdendir






Limon C vitamini açıından en zengin meyvelerdendir






Yeşil sivri biberde 0,100 g C vitamini bulunur






Karnabahar ve kara lahana da C vitamini açısından zengin bitkilerdendir





Sebze-meyve

Askorbik asit (g/100g)


Kuşburnu
0,450


Maydanoz
0,180


Şalgam yaprağı
0,130


Asma yaprağı
0,120


Yeşil sivri biber
0,100


Kara lahana
0,094


Kivi
0,090


Karnabahar
0,080


Ispanak
0,050


Çilek
0,070


Kızılcık
0,055


Portakal
0,050


Limon
0,050


Lahana
0,042


Greyfurt
0,043


Mandalina
0,030


Şeftali
0,028


Domates
0,023


Ahududu
0,022


Böğürtlen
0,020


Taze fasulye
0,020


Patates
0,016


(Verilen rakamlar çeşitli türlerin ortalamasıdır)
Sebze ve meyvelerin askorbik asit değeri türüne, yetiştiği toprağa, iklime ve olgunluk derecesine göre değişir Genellikle ham meyve ve sebze iyice olgunlaşmışından daha çok askorbik asit içerir Yine güneş ışığından çok yararlanan bitkilerin askorbik asit değeri az olanlardan daha yüksektir
Askorbik asit oksijen tutma özelliğine sahip olması nedeniyle antioksidan olarak kullanılır Yağların ve yağlı besinlerin uzun süre saklanabilmesi, beyaz renkteki sebze ve meyvelerin kararmasının önlenmesi için kullanılır Ayrıca çabuk soğutularak dondurulumuş meyveler erime sırasında doğal renk ve kokularını yitirir Bunlara dondurmadan önce saf askorbik asit katmakla bu sakıncalar önlenebilmektedir Oksijen hoşa gitmeyen değişiklikleri yapmadan önce askorbik asit tarafından tutulur Bu şekilde dondurulumuş kayısı, şeftali, elma, üzüm, muz, armut, ananas gibi meyvelerde 25 yıldan beri askorbik asit antioksidan olarak yeğlenerek kullanılır ve yaygın biçimde de gıda sanayiinde kullanılır Sadece tek yanlı zincir hidroksil grubunun konfigürasyonunda değişiklik gösteren sentetik izomer eritorbik asid de kuvvetli bir antioksidandır fakat tam tersine pek az vitamin aktivitesi vardır Yine de doğal olarak oluşur ve belli mantarlarda askorbatın yerini alır Bundan başka askorbik asit birçok preparatlarında, besin ve içeceklerin vitamince zenginleştirilmesinde kullanılır
Askorbik asit kuvvetli bir indirgeyici ajandır; 280 mV'lik düşük bir redoks potansiyeline sahip olması onun hemen tüm diğer okside olan serbest radikallerle reaksiyona girme termodinamik potansiyelinin varolduğu anlamına gelir
Demir ve bakır tuzlarının askorbattan H2O2 ve hidroksil radikallerinin oluşumunu desteklediği iyi bilinir ki bu muhtemelen onun bazı koşullarda sitotoksik olabilmesi veya prooksidan olarak davranmasıyla ilgilidir
Askorbik asit tipik peroksil radikallerle suda tepkimeye girer; daha aktif triklorometilperoksil radikaliyle 100 kat daha hızlı tepkimeye girer Askorbat molü başına yakalanan peroksil radikallerinin sayısı, düşük askorbat yoğunluklarında 2'den, yüksek askorbat yoğunluklarında 0'a kadar değişiklik gösterir Bunun nedeni yüksek askorbat seviyelerinde radikal yakalamayla rekabet eden kendi kendini sonlandıran reaksiyonlardır

Kaynak : Wikipedia