Cağaloğlu Anadolu Lisesi Okulun Konumu Ve Mimarisi

Okulun Konumu ve Mimarisi
Okul binası Tarih yarımada'nın merkezinde bulunmaktadır Divanyolu üzerindeki IIMahmut Türbesi'nin arkasında, Bab-ı Ali Caddesi'ne paralel olarak konumlanmış eski ve yeni iki binadan oluşmaktadır Yapımına 1967 yılında başlanan yeni bina 1968 yılında bitmiş, 1968-1969 eğitim-öğretim yılında kullanıma açılmıştır Eski binanın özgün mimarisi hakkındaki kaynaklarımız ise arşivlerdir 1892 tarihli, rölöve olarak niteleyebileceğimiz bir plan çiziminde, yapının Türbe tarafında da bir girişinin olduğu görünmektedir Çizimde Türbe Kapısı olarak adlandırılan, büyük olasılıkla okulun üst katındaki Hümayun Dairesi ya da Cuma günleri kütüphaneye geleceklerin girişi olarak düzenlenen bu giriş günümüzde mevcut değildir
Dönemin eğitim kurumlarına ilk lise modeli olmak üzere tasarlanan yapı, öğretim içerikleri kadar reformist plan ve cephe anlayışı ile de önceki eğitim kurumlarından ayrılmaktadır Merkezi bir açık avlu etrafını çevreleyen önü revaklı odalar ve eyvanlardan ya da üstü kubbe ile kapalı avluya açılan odalardan medrese plan şemalarından tümüyle farklı plan özellikleri sunan yapının özgün mekan örgütlenmesine ilişkin net veriler olmamasına karşın anıtsal giriş holü, bu holden ulaşılan sınıflar, büyük bir olasılıkla Hümayun Dairesi ve kütüphaneye ulaştığı için kademeli geçiş ile ayrılmış anıtsal merdivenler, avlu yerine teneffüs bahçesi, döneminin Avrupalı benzerleri gibi yüksek tavanlara sahip tek bir kitle içinde çözümlenen tasarım anlayışı ile eğitim kurumlarındaki değişimin anıtsal vurgulayıcısı olan yapının, 1892'deki rölövesinde, özgün mekanların işlevlerinin değiştirilerek, yapının yanına eklenen yeni okul binasının teneffüshane, matbaa, kiler, terzi odası, hademe koğuşu, gazhane gibi destek birimleri barındıran ikiyencil bir konuma geldiği görülmektedir Vakfiyeye göre zemin katta derslikler, kütüphane olması gerekirken 1982'deki bu planda servis mekanlarının yer alması, üzeri kitabeli ana giriş kapısının direkt kapalı tenefüshaneye ve onu çevreleyen servis mekanlarına açılması dönemin şaşaalı, çağdaş, anıtsal ölçekteki, en yüksek derecede eğitim vermek üzere açılmış olan Valide Mektebi'nin yapılışından 42 yıl sonra yanıbaşına eklenen Mülkiye Mektebi'nde olduğu gibi gelişen sistemleşen, mimari tasarım özellikleri oturan yeni Osmanlı yüksek öğretim kurumu modellerinin mimari gereksinimlerini karşılamaya yetmediğini göstermektedir
Özgün olduğu sanılan ön cephe çiziminden günümüzde giriş cephesi olarak kullanılmayan cephesinin ön cephe olarak tasarlandığı anlaşılmaktadır Tüm cephe yüzeyi, giriş aksı ve iki yanında ikişer parça olmak üzere 5 parçaya bölünmüştür Cephe yüzeyinden 20'şer cmlik çıkmalar oluşturan kitle hareketleri düşeylik kazanan bu bölünme zemin kata İyon üst katta Korentiyen sütun düzenindeki plastrlarla vurgulanmıştır
Kitabeli ana giriş kapısı günümüzde iç tarafından duvar örülmesiyle kapı niteliğini kaybetmiş sadece simgesel bir önemi kalmıştır Bu kapının açıldığı hol ise spor salonu olarak kullanılmaktadır Önceki yıllarda okul binasının İBB tarafından boyanması sırasında bu kitabe üstü boyanarak neredeyse yok edilmiş, okunamaz hale gelmiştir
Kitabe üzerindeki yazı ise şöyledir

Bezm-i Alem (Bezmialem) Valide Sultan bünyad eyledi,
Mekteb-i ilm eyle ya Rab bu mektebi
Bir kütüphane bina kıldı derûnunda nefis,
Eyledi Rüşdiyeye ali nişan bu mektebi
Verdi bak tarihe Ziver mısraın bab-ı fer,
Kıldı icadı mader-i şah-ı cihan bu mektebi
1260

Kaynak : Wikipedia