Emniyetteki Haklarınıza Dikkat Edin...

Polisiye Filmlerinde sıkça rastlanan bir sözdür Konuşmama hakkına sahipsin, ve konuşulanların Mahkemede delil olarak kullanılması Peki gerçek haklar neler? İşte ayrıntılar

İNSANCA YAŞAMA HAKKI


İnsanca yaşama, maddi ve manevi varlığınızı koruma ve geliştirme hakkına


sahipsinizSize hiç kimse işkence eziyet yapamaz; insan haysiyetiyle bağdaşmayan bir


cezaya veya size hiç kimse işkence ve eziyet yapamaz; insan haysiyetiyle


bağdaşmayan


bir cezaya veya muameleye tabi tutulamazsınız (Anayasa:Md17)


HÜRRİYET


Kişi hürriyeti ve güvenliğine sahipsiniz Bu hürriyet ve güvenliğiniz kanunlarla belirlenen


tutuklama, göz altına alma, ıslah evine gönderme ve resmi müessesede gözlem altına


alınma hallerinin dışında hiç bir kişi veya kurum tarafından ihlal edilemez, kesintiye


uğratılamaz Yasa tarafından belirtilmeyen gerekçelere ve usullere dayanılarak


özgürlüğünüz kısıtlanamaz Bu en tabii hakkınız, bunu sağlamak da en önemli


görevimizdir (Anayasa: Md19)


TUTUKLANMA


Kanunlarla belirlenen usul ve esaslar doğrultusunda tutuklanmanız durumunda ;


tutuklanma sebebinin en kısa zamanda tarafınıza bildirilmesi , haklarınızın neler


olduğunun anlatılması ve tutuklandığınızın yakınlarınıza bildirilmesi zorunludur


Yakalanmanız veya tutuklanmanız durumunda en kısa sürede hakim önüne


çıkarılmanız, tutuklanmanız veya yakalanmanızda kanuna uygun olmayan bir unsurun


varlığında hemen serbest bırakılmanızı sağlamak amacıyla yetkili bir yargı merciine


başvurma hakkına sahipsiniz(Anayasa: Md 19)


ÖZEL HAYATIN GİZLİLİĞİ


Özel hayatınıza ve aile hayatınıza saygı gösterilmesini isteme hakkına sahipsiniz Özel


hayatınızın ve aile hayatınızın ve aile hayatınızın gizliliğine dokunulamaz Kanunlarla


belirlenen esaslar doğrultusunda verilen arama kararları bu konuda bir


istisnadır(Anayasa: Md 20)


KONUT DOKUNULMAZLIĞI


Konut dokunulmazlığı en tabii hakkınızdır Kanunun açıkça gösterdiği hallerde usulüne


göre verilen hakim kararı olmadıkça, gecikmesinde sakınca bulunan hallerde ise


Cumhuriyet Savcıları ve onların yardımcıları sıfatıyla emirlerini yerine getirmeye memur


olan Güvenlik Güçleri dışında hiç kimse konutunuza giremez, arama yapamaz ve


buralardaki eşyanıza el koyamaz(Anayasa: Md: 21)


AVUKAT İSTEME HAKKI


Herhangi bir suçlamayla yakalanmanız veya göz altına alınmanız durumunda;


soruşturmanın her hal ve derecesinde bir veya birden fazla avukatın hukuki yardımından


faydalanma hakkına sahipsiniz Zabıta amir veya memurlarınca ifade alma işleminde


ancak bir avukat bulundurabilir, sonraki savunmalarda ise ancak üç avukat


bulundurabilirsiniz Hangi makam veya kişi tarafından yapılırsa yapılsın, soruşturmanın


her safhasında avukatınızın sizinle görüşmesi, ifade alma ve sorgu müddetince


yanınızda bulunup, hukuki yardımda bulunması engellenemez veya kısıtlanamaz


Avukat seçebilecek durumda olmamanız halinde ise baro tarafından görevlendirilecek bir


avukatın hukuki yardımından ücretsiz faydalanabilirsiniz(CMUK Md 135-136)


DELİL TOPLAMA HAKKI


İfadenizin alınması veya sorgunuz sırasında şüpheden kurtulmak gayesiyle somut


delillerin toplanmasını talep edebileceğinizin ve aleyhinize olan şüpheleri ortadan


kaldıracak delilleri ileri sürme hakkınızın olduğunun da hatırlatılması zorunludur(CMUK


Md 123)


GEÇERSİZ İFADE


Alınan ifadeniz sonucu alınan beyanınızın özgür iradenize dayanması zorunludur Bu


iradenizi baskı altına alarak, kötü davranma, işkence, zorla ilaç verme, yorma, aldatma,


bedensel cebir ve şiddette bulunma, bazı araçlar uygulama gibi iradeyi bozan bedeni


veya ruhi müdahale yapılamaz Kanuna aykırı menfaat vaad edilemezBu tür yasak


yöntemlerle elde edilen ifadeleriniz rızanız olsa dahi delil olarak


değerlendirilemez(CMUK Md 135)


SUSMA HAKKI


Zabıta amir ve memurları ile Cumhuriyet Savcısı Tarafından İfade alma ve hakim


tarafından sorguya çekilmede; ne ile suçlandığınızın açıkça belirtilmesi, isnat edilen


suçlamayla ilgili olarak açıklamada bulunmamanızın (yani susmanızın) kanuni


haklarınızdan olduğunun hatırlatılması da zorunludur(CMUK Md 135)




ÖDEVLERİMİZ


"Temel hak ve hürriyetler, kişinin topluma, ailesine ve diğer kişilere karşı ödev ve


sorumluluklarını da ihtiva eder" (Anayasa: Md 12/2)


Polis suç işlenmesini önlemek veya işlenmiş suçların faillerini ele geçirmek için kişilerden


(KENDİNİN POLİS OLDUĞUNU BELİRLEYEN BELGEYİ GÖSTERDİKTEN SONRA)


kimliğini sorabilir Bu istem karşısında herkes nüfus cüzdanı, pasaport veya resmi bir


belgeyi göstererek kimliğini ispat etmek zorundadır (Polis Vazife ve Selahiyetleri


Kanunu, Madde 17/2,3)


Kimliğinizle ilgili sorulara doğru cevap vermek zorundasınız (Türk Ceza Kanunu, Madde


528, Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu -CMUK-, Madde 135/1)


Kimliğini bir belgeyle ya da polisçe tanınmış kişilerin tanıklığıyla ispat edemeyenler ve


gösterdikleri belgelerin doğruluğundan şüphe edilenler, aranan kişilerden olup


olmadıkları anlaşılıncaya veya gerçek kimlikleri ortaya çıkıncaya kadar 24 saati


geçmemek üzere polisçe gözaltına alınabilir (Polis Vazife ve Selahiyetleri Kanunu,


Madde 17/4)


Üst aranması kural olarak hâkim kararıyla yapılır; gecikmede sakınca varsa, kanunla


yetkili merciin emri gerekir (Anayasa, Madde 20/2)


Suçu işlediği sırada ya da suçüstü sırasında takip edilen kişinin kaçma ihtimali varsa


veya hemen kimliğini tayin etmek mümkün değilse tutuklama karan olmadan dahi o kişi


geçici olarak gözaltına alınabilir (CMUK, Madde 127/1)


Polisin haklı yakalamalarda dahi kişiyi bağlama, zincire vurma gibi haklan yoktur, ancak


çok özel durumlarda yakalanan kişinin kaçması, saldırıda bulunmasının önlenmesi için


böyle bir tedbire başvurulur "Alınan tedbirin orantılı olması" gerekir (Polis Vazife ve


Selahiyetleri Kanunu, Madde 13)


Gereğinden fazla sert tedbir alan polis ya da polisler hakkında, kişiye karşı görevi kötüye


kullanmaktan dolayı davacı olma hakkı vardır (Türk Ceza Kanunu, Madde 228)


Gözaltına alınma durumunda kişi 24 saat içinde en yakın sulh hâkiminin önüne


çıkarılmalıdır (CMUK, Madde 128/1) Üç ya da daha çok kişinin işlediği toplu suçlarda


bu süre, savcının yazılı emriyle dört güne kadar uzatılabilir Soruşturma bu sürede


sonuçlandırılmazsa savcılığın talebi ve hâkimin kararıyla bu süre yedi güne kadar


uzatılabilir


Polis, kimlik tespitinden sonra kişiye isnat edilen suçu anlatır (CMUK, Madde 135/2)


Aksi takdirde bu bir tazminat davası konusu olabilir (466 Sayılı Kanun Dışı Yakalanan


veya Tutuklanan Kimselere Tazminat Verilmesi Hakkında Kanun, Madde 1/2)


Yakalanan kişinin durumu soruşturmanın kapsam ve konusunun açığa çıkmasının


sakıncalarının gerektirdiği kesin zorunluluk dışında yakınlarına derhal bildirilir (Anayasa, Madde 19/6)


Polis, isnat edilen suçu anlattıktan sonra avukat tayin hakkı olduğunu, tayin


edemeyecekse baro tarafından tayin edilecek bir avukat isteyebileceğini, isterse


avukatın sorguda veya ifadede hazır bulunabileceğini yakalanana bildirmek zorundadır


(CMUK, Madde 135/3)


Tutuklama, kişi özgürlüğüne yönelik en ağır tedbirdir, çünkü söz konusu kişinin suçlu


olup olmadığı henüz tespit edilememiştir; bu nedenle tutuklama kararını sadece hâkim


verebilir(Anayasa Madde 19/3; Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu, ide 106/1)


Suçluluğu hükmen sabit oluncaya kadar kimse suçlu sayılamaz (Anayasa, Madde 4)


Buna masumluk karinesi ya da suçsuzluk karinesi denmektedir


Tutuklanan kişilerin makul süre içinde yargılanmayı ve soruşturma veya kovuşturma


sırasında serbest bırakılmayı isteme haklan vardır (Anayasa, Madde 19/8)