Eskişehir'de İz Bırakanlar

Cumhuriyet Dönemi Eskişehir Valileri

Nihat Bey 1923-1925
Cemil Bey 1925-1927
İsmail Hakkı Bey 1927-1935
Talat Tuncel 1935-1936
Kadri Üçok 1936-1938
Yahya Sezai Üçok 1938-1939
Şükrü Yaşin 1939-1941
Hamit Özkay 1941-1943
Daniş Yurdakul 1943-1949
Ahmet Kınık 1949-1950
Arif Özgen 1950-1959
İ Tevfik Kutlar 1959-1960
Raşit Demirtaş 1960-1960
İhsan Özalp 1960-1962
İhsan Tekin 1962-1966
Osman Meriç 1966-1967
Mustafa Karaer 1967-1971
Mehmet Saraçoğlu 1971-1975
Münir Güney 1975-1978
ANazif Demiröz 1978-1979
Naim Cömertoğlu 1979-1982
Halil Ömeroğlu 1982-


Hızır Bey Çelebi (1407/1408-1459)

İlk İstanbul kadısı, din adamı Sivrihisar’da doğdu Babası yetiştirdi Bir süre de Bursa’da Molla Yeğan’ın öğrencisi oldu Öğrenimi bitince Sivrihisar Medresesi’ne müderris oldu 1435’te Sivrihisar Kadılığına getirildi 1447-1448’de de Bursa’da bir medreseye müderris oldu Fatih Sultan Mehmed tarafından beğenilerek İstanbul’a çağrıldı ve kadılık görevi verildi

Çalıştığı semt, Kadıköyü adıyla anıldı Ebcedle tarih düşürmenin öncüleri arasında tanındı Türkçe, Arapça ve Farsça şiirleri vardır En ünlü yapıtı 104 beyitli El-Nuniye Fîl Akaid kasidesidir Medreselerde ders kitabı olarak da okutulan yapıt, birkaç kez basılmış, şerhedilmiş ve manzum olarak Türkçe’ye çevrilmiştir


Yavuz ABADAN (1905-1967)

Bilim adamı Ortaöğrenimini İstanbul Erkek Lisesi’nde tamamladıHukuk Fakültesini bitirdikten sonra Heidelberg Üniversitesi’nde doktora yaptı Yurda dönüşünde bitirdiği fakültede doçent oldu 1942’de profesörlüğe yükseldi
1943-1946 döneminde Eskişehir Milletvekili seçildi Sonra Siyasal Bilgiler Okulunda görev aldıOkul fakülteye dönüştürüldüğünde dekanlığa getirildi (1952) Bu görevi sırasında Türkiye ve Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsü’nü kurdu, genel müdürlüğünü yaptı 27 mayıs sonrasında 147’lerle birlikte görevinden alınan Abadan, bir süre Berlin Üniversitesi Hukuk Fakültesinde dersler verdi Hakları geri verilince Hukuk Fakültesinde ve Eskişehir İktisadi ve Ticari İlimler Akademisinde görev aldı Çalışmaları, üniversite çevrelerinde “kamu hukuku ve siyasal bilime yapılmış önemli katkılar” olarak değerlendirildi

Başlıca yapıtları:

Hukuk Başlangıç ve Tarihi (1935),
Hukukun Gözü ile Milliyetçilik ve Halkçılık (1938),
Türkiye’de Anayasa Gelişmelerine Bir Bakış (BSavcı ile birlikte, 1959), Mustafa kemal ve Çetecilik (1964)


Bülent ARABACIOĞLU (1950- )

Karikatürcü Orta öğrenimini tamamladıktan sonra harita mühendisliği eğitimi gördü İlk karikatürü 1971’de Papağan dergisinde yayınlandı Sonraları Hürriyet, Milliyet, çarşaf, Gırgır gibi dergi ve gazetelerde, Almanya’da çıkan gülmece dergilerinde de karikatürleri yayınlandıYurt içinde ve dışında çeşitli karma sergilere katılan Arabacıoğlu’nun çizgi film çalışmaları da bulunmaktadır


Bedrettin DALAN (1941- )

Elektrik Mühendisi İstanbul Büyükşehir Eski Belediye Başkanı
1941 Eskişehir doğumlu İstanbul Teknik Üniversitesi Elektrik Fakültesi mezunu (1963)


İsmet DEMİR (1925-1979)

Sendika lideriEskişehir-Ankara Demiryolu üzerindeki Biçer İstasyonu’nda doğdu Ortaokulun 1sınıfından ayrılarak, çalışmaya başladı Uzun süre geçici işlerde çalıştıktan sonra, topoğraf yardımcısı oldu Mayıs 1962’de iş istemek üzere yapılan “Meclis’e yürüyüş’ü düzenleyenlerin arasında yer aldı Demir, yaşamının sonraki dönemlerinde tümüyle sendikal çalışmalara yöneldi Bir süre Ankara’da Yapı-İş Sendikası’nda çalıştı1965’te o dönemin önemli sendikalarından Yapı İşçileri Sendikası (YİS)’ni kurdu
1965-1974 arasında başta Petrol-Boru Hattı, Kadınhan barajı, izmir Petro-Kimya tesisleri ve iskenderun Demir-Çelik olmak üzere birçok işyerindeki greve öncülük etti İşçilerin kendi sorunlarıyla doğrudan ilgilenmelerini, sendikal çalışmaya yönelmelerini sağladı
Demir, gırtlak kanserine yakalandığı için çalışmalarını yarıda bırakmak zorunda kaldı 1978’de İsveç’e gitti Orada, yaşantısının 1962-1975 yıllarını kapsayan bölümünü “Anılar-Deneyler” adıyla yazdı Yapıt ölümünden sonra yayınlandı (1980)


Fahrettin Kerim GÖKAY (1900-1987)

Fahrettin Kerim Gökay, Kırım’ın Kerç kasabasında manifatura ticareti yapan Hacı Kerim Efendi ile Dobrucalı Şeyh Mehmet Efendinin kızı Hacı Azize Hanımın oğludur Eskişehir’de 1900 yılında dünyaya gelen Fahrettin Kerim aynı yerde okula başlamış, öğrenimini İstanbul’da Rehber-i İttihat ve Menbaül İrfan İdadisinde sürdürerek İstanbul Darülfünunu Tıp Fakültesinde tamamlamıştır (1922)

Tıp öğrenciliği sırasında Toptaşı Tımarhanesi Akıl Hastahanesinde yardımcı asistan olmuştur Hocası ProfDrMashar Osman’dan asabiye ve akliye ihtisas sertifikası almıştır Ardından Avrupa’ya giderek Münih, Hamburg ve Viyana’da akıl ve ruh sağlığı üzerine çalışmalarını geliştirmiştir (1922-1924) Türkiye’ye dönüşünde İstanbul asabiye ve akli hastahanesi tecrübi ruhiyat laboratuarı şefliğine atanmış (1924), hastahanenin Toptaşı’ndan Bakırköy’e taşınmasında emeği geçmiştir

İstanbul Tıp Fakültesi Akliye Seririyatı ProfYardımcılığından sonra (1916) Üniversite reformuyla psikiyatri profesörü olmuştur (1933) Bu arada Sağlık ve Maarif Şuraalarında üyelik yapmıştır Üniversite Profesörler Kurulu kararı ile de OrdProfÜnvanı kendisine verilmiştir
İstanbul Vali ve Belediye Başkanlığına 24 Ekim 1949’da atanarak bu görevde 1957 yılının sonlarına kadar kalmıştır Bunun ardından Bern Büyükelçiliğine atanmıştır (23 Kasım 1957-2 Temmuz 1960) 27 Mayıs ihtilalinden sonra Dışişleri Bakanlığı Yüksek Müşaviri olarak Türkiye’ye çağrılmış, Yassıada duruşmalarında 6-7 Eylül olaylarından sorumlu tutulmuşsa da dava sonucunda beraat etmiştir Bununla beraber siyasi yaşamdan kopamamış, 1961 seçimlerinde Yeni Türkiye Partisinden İstanbul milletvekili seçilmiştir İsmet İnönü’nün Başbakanlığındaki hükümette İmar ve İskan Bakanı (Temmuz 1962-Kasım 1963), Sağlık ve Sosyal Yardım bakanı (Kasım 1963-Ocak 1964) olmuşsa da 1965’de siyaseti bırakmış, 22 Temmuz 1987’de ölmüştür

Yapıtlarından Bazıları:

Gayrı Tabii Aşklar Üzerine Ruhi Tetkikler (1924), Akıl Hastalıklarının Teşhisi ve Tedavisi (1925), Türkiye’de Felc-i Umumi Meselesi (1926), Ruh Hastalıkları (1928), Ameliyatla Selâh Göstermiş Ekstra Medüller Tümör Vak’ası (1944)


Mehmet KAPLAN (1915- )

Edebiyat tarihçisi Sivrihisar’da doğdu Ortaöğrenimini Eskişehir’de tamamladı İstanbul Yüksek Öğretmen Okulu Türk Dili ve Edebiyatı Bölümünü bitirdi İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yeni Türk Edebiyatı asistanı, 1943’de doçent, 1952’de profesör oldu1958-1959’da Erzurum Atatürk Üniversitesi’nde dekanlık ve rektör vekilliği görevlerinde bulundu

Kaplan’ın ilk yazıları 1930’ların sonunda Gençlik, İnkılapçı Gençlik dergilerinde göründü 1943-1946 arasında İstanbul dergisinde yayınlanan inceleme ve eleştiri yazılarıyla tanındı 1947’den sonra Hareket, Şadırvan, İstanbul, çağrı, Hisar, Türk Edebiyatı gibi dergilerde yazdı Önceleri incelemelerini metnin anlatım biçimine dayandırırken; daha sonraki yıllarda sanatçının kişiliği, biyografisi, psikolojisi gibi öznel etkenlerle metin arasında bağlantılar kuran bir yaklaşımla edebiyat tarihine yöneldi Dilin yenileşmesi karşısında tavır aldı

Yapıtlarından bazıları:

Tevfik Fikret ve Şiiri (monografi, 1946), Namık kemal (doktora tezi, 1948), Şiir Tahlilleri (1 cilt, 1954-1965), Türk Edebiyatı Üzerine Araştırmalar I (1976), Hikaye Tahlilleri (1979)


Rauf MUTLUAY (1925- )

Eleştirmen 1942’de İstanbul Erkek Lisesini bitirerek, Yüksek Öğretmen Okulu Türk Dili ve Edebiyatı Bölümüne girdi 1950’li yıllardan başlayarak Antalya, Kastamonu, Edirne Liselerinde edebiyat öğretmenliği yaptı Bir süre İstanbul Arkeoloji Müzesi Kitaplığında çalıştı 1974’de öğretmenlikten emekli oldu
Mutluay, 1946’da Gün dergisindeki yazılarıyla yazın alanına girdi Sonraki yıllarda İstanbul, Yordam, Dünya, Dost gibi dergi ve gazetelerde deneme, eleştiri ve öyküleri yayınlandı 1960 sonrasında Yeditepe, Kim, Yön (Samih Emre imzasıyla), Yeni Ufuklar, Papirüs, Cumhuriyet, Gösteri gibi dergi ve gazetelerde eleştiri, kitap tanıtma, inceleme çalışmaları yayınlandı Eski ve yeni Türk edebiyatının sorunları ve akımlar-dönemler üstüne kapsamlı incelemeleriyle tanındı


Yapıtlarından Bazıları:

100 Soruda Türk Edebiyatı (1969)
100 Soruda Edebiyat Bilgileri (1972)
50 Yılın Türk Edebiyatı (1973)
Pas Demiri Yiyor (denemeler, 1974)
bende Yaşayanlar (denemeler, 1977)


Orhan OĞUZ (1923- )

Öğretim Üyesi, ekonomist İstanbul İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi’ni bitirdi, 1948-1951 arasında Paris Üniversitesi’nde doktora yaptı Yurda dönüşünde, İzmir İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi’ne öğretim üyesi oldu 1957’ye kadar doçent olarak görev yaptı Daha sonra istanbul İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi’ne geçti, profesörlüğe yükseldi 1958-1969 yıllarında Eskişehir İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi’nin kuruluş çalışmalarına katıldı, Kurucu Başkan olarak görev yaptı Eskişehir’den milletvekili, seçilerek parlamentoya girdi 1967-1971 döneminde Milli Eğitim Bakanı oldu
1978’de İstanbul İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi Başkanlığına seçilen Oğuz, 1982’de akademinin Marmara Üniversitesi’ne dönüştürülmesinden sonra rektörlüğe getirildi

Başlıca yapıtları:

Türkiye’de Zirai Reformlar (1950),
Beynelmilel Ticaret (1955),
Genel İktisat teorisi (1968),
Avrupa Ekonomik Topluluğu (1966)


Gündüz ÖKÇÜN (1936-1986)

Öğretim Üyesi, politikacı Ortaöğrenimini Eskişehir Lisesinde tamamladı 1954’te Siyasal Bilgiler Fakültesi’ni bitirdikten sonra, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde doktora yaptı Londra Üniversitesi’nde uzmanlık öğrenimi gördü Yurda dönüşünde Siyasal Bilgiler Fakültesi’nde doçent olarak görev yaptı, profesörlüğe yükseldi 1977 seçimlerinde Eskişehir’den milletvekili seçildi 1978-1979’da Dışişleri Bakanlığı yaptı Ökçün, uluslar arası hukuk ve Türkiye’nin ekonomik tarihine ilişkin çalışmalarıyla tanındı İzmir İktisat Kongre’sini incelediği Türkiye İktisat Kongresi adlı yapıtı geniş ilgi gördü Diğer çalışmalarından bazıları:Yabancıların Türkiye’de Çalışma Hürriyeti (1962), Devletler Hususi Hukukunun Kaynakları ve Kamu Düzeni (1967), XXYüzyıl Başlarında Osmanlı Maden Üretiminde Türk Azınlık ve Yabancı Payları (1969), Osmanlı sanayii, 1913-1915 Yılları Sanayii İstatistiki (1970), 1920-1930 Yılları Arasında Kurulan Türk Anonim Şirketlerinde Yabancı Sermaye (1971)


AÇetin ÖZKIRIM (1930- )

Yazar, sinema eleştirmeni İstanbul Erkek Lisesini bitirdi İstanbul Güzel Sanatlar Akademisi’nde bir süre öğrenim gördüViyana’da sinema üstüne incelemelerde bulundu Yurda dönüşünde karikatür, Hergün, Akşam, havadis gibi dergi ve gazetelerde ressam olarak çalıştı Sonraları, Akşam, Milliyet, Günaydın gibi gazetelerde ve Sanat Olayı dergisinde sinema eleştirileri yazdıSinema 59 adlı bir degi çıkardı Her yıl düzenlenen İstanbul Gazeteciler Cemiyeti ödüllerinden 1956’da Gazete Resmi dalında ikincilik, 1957’de aynı dalda birincilik, 1975’te Fıkra-İnceleme dalında ikincilik ödüllerini kazandı 1982’de Düş Erimi adlı bir romanı yayınlandı


Yahya ÖZSOY (1926- )

Eğitimci Rıfkıye Köyü’nde doğdu, Çifteler Köy Enstitüsü’nde öğrenim gördü Bir süre köy öğretmenliği, gezici başöğretmenlik yaptıktan sonra 1953-1954 yıllarında Gazi Eğitim Enstitüsü Özel Eğitim Bölümünde okudu İstanbul Yıldız ve Ankara Sağırlar Okulunda görev aldı 1956-1961 yıllarında Ankara İlköğretim Müfettişliği yaptı ve Ankara Rehberlik-Araştırma Merkezi’nde görev aldı 1061-1964 arasında Amerika’da uzmanlık öğrenimi gördü

Yurda dönüşünde, İlköğretim Genel Müdürlüğünde Özel Eğitim Şube Müdürlüğüne getirildi Başbakanlık Devlet personel Dairesi ve Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesinde görev aldı 1975’te doçent, 1981’de Eskişehir İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi İletişim Fakültesinde öğretim görevlisi oldu
Özsoy, Türkiye’de 1952’lerde başlayan, konuşma ve işitme özürlülerinin eğitimine yönelik çalışmaların öncüsüdür

Yapıtlarından bazıları:

Eğitimde Öğrenci Tanıma Teknikleri (1976),
Eğitimde Gruplama ve Gruplama Çalışma Teknikleri (1969),
Özel Eğitime Giriş (1981),
Konuşma Özürlü Çocuklar ve Eğitimleri (1982)


Hasan POLATKAN (1915-1961)

Politikacı1933’te Eskişehir Lisesi’ni, 1936’da Siyasal Bilgiler Fakültesi’ni bitirdi ve Ziraat Bankası Müfettiş Yardımcılığına atandı Daha sonra müfettiş oldu 1946’da Demokrat parti listesinden Eskişehir Milletvekili seçildi Adnan Menderes’in kurduğu ilk hükümette Maliye Bakanı olarak görev aldı 1955’te görevinden ayrıldı 1 Aralık 1956’da yeniden geldiği bu Bakanlık ve Milletvekilliği 27 mayıs 1960’a kadar sürdü 27 Mayıs’ta, Adnan Menderes ile birlikte Kütahya’da tutuklandı Yüksek Adalet Divanı’nın idam hükmü 15/16 Eylül 1961’de İmralı Adası’nda uygulandı


Sennur SEZER (1943- )

Ozan İstanbul Kız Lisesi’ndeki öğrenimini 1959’da bırakarak çalışmaya başladı, çeşitli yayın ve basımevlerinde düzeltmenlik yaptı İlk şiirleri Sanat Dünyası, Yelpaze, Beşgen, Denge gibi dergilerde yayınlandı 1960’lı yıllarda da Varlık, Yeditepe, Sosyal Adalet dergilerinde yazdı Cumhuriyet ve Akşam gazetelerinde Fatma Çelik imzasıyla resim eleştirileri yaptı Kirpi adlı mizah dergisinde Fatma Abla imzalı yazıları yayınlandı Sonraki yıllarda Türk Dili, yeni a, Sanat Emeği, gibi dergilerde yayınlanan şiirleriyle yeni bir anlatıma yöneldi
Şiirlerinden yapılan seçkiler Yugoslavya ve Sovyetler Birliği’nde yayınlandı Özellikle kadının toplumdaki konumundan kaynaklanan sorunlara eğildi

Yapıtlarından bazıları:

Gecekondu (1964)
Yasak (1966)
Direnç (1977)
Gerçeğin Masalı (çocuklar için şiirler, 1979)
Sesimi Arıyorum (1982)


MSadık ŞİDE (1928- )

Sendikacı 1949’da DDY Eskişehir Cer Atölyesine işçi olarak girdi 1951’de Şeker Fabrikasına geçti Sendikacılığa burada başladı 1960’da Sendika Yönetim Kurulu üyeliğine seçildi Şeker Fabrikaları İşçileri Federasyonu’nun kuruluşunda, Türk-İş Temsilciler Meclisi’nde, III Çalışma Meclisis ve İşçi Sigortaları Genel Kurulunda Eskişehir temsilcisi olarak bulundu Seyfi Demirsoy’un ölümünden sonra, Türk-İş Genel Sekreterliğine seçildi 1975’te Sadi Irmak Hükümeti’nde Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na atandıysa da, bu hükümet güven oyu alamadı 1978’de Ecevit Hükümetiyle işçiler adına “Toplumsal Antlaşmayı” imzaladı1980’de bu anlaşmayı, işçi haklarının çiğnenmesine yol açtığı gerekçesiyle yok saydıklarını açıkladı 12 Eylül 1980 sonrasında kurulan Ulusu Hükümeti’nde Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na getirildi ve Türk-İş’teki genel sekreterliğini sürdürdü


Mümtaz ZEYTİNOĞLU (1934-1979)

Sanayici Ortaöğrenimini 1953’te Galatasaray Lisesi’nde, yükseköğrenimini 1957’de İstanbul teknik Üniversitesinde tamamladı Yaşantısının sonraki döneminde çeşitli dallarda yatırım-üretim işleriyle uğraştı 1970’li yıllarda Eskişehir Sanayi Odası’nın başkanlığını yaptı Bir trafik kazasında öldü
Zeytinoğlu, gerek kendi iş alanında, gerek sanayiinin öteki dallarında yerli kaynakların değerlendirilmesini, dışa bağımlılıktan kurtulunarak “ulusal sanayi”nin oluşturulmasını savundu Bu yöndeki görüşleri ölümünden sonra Eskişehir Sanayii Odasının hazırladığı “100Yıl” yıllığında ve Mümtaz Zeytinoğlu imzasıyla yayınlanan (Tahsin Yücel’in hazırladığı) Ulusal Sanayi adlı yapıtta toplandı