Antioksidanlar Yaşlanmayı Nasıl Durdurur?

Antioksidanlar Yaşlanmayı Nasıl Durdurur?


Tıp dünyasında üzerinde en çok çalışma yapılan konulardan biri sağlıklı yaşam sürdürmenin ve hastalıkları önlemenin yollarıdır Koruyucu hekimlik alanında sürdürülen çalışmalarda, doğal sebze ve meyvelerin insan vücudundaki etkisi her geçen gün daha da önem kazanmaktadır Sebze ve meyvelerle alınan antioksidanların, hücrelerin deforme olmasına neden olan oksijenin ve vücuda giren zararlı maddelerin etkisine karşı koruyucu bir kalkan oluşturması bunun en önemli nedenidir


İçinde bulunduğumuz 21 yüzyılda yaşanan çarpıcı teknolojik gelişmeler, birçok yönden insan hayatını kolaylaştırırken, aynı zamanda birçok yeni zararlı maddeyi de beraberinde getirmektedir Hemen hemen her gün maruz kalınan bu çok sayıdaki zararlı madde ise bir süre sonra vücuda zarar veren oksidanların (okside olmuş moleküllerin) oluşmasına neden olmaktadır


Araba egzozu, sigara dumanı, güneş ışınları, çevre kirliliği, yiyecek ve içeceklerdeki koruyucular ve katkı maddeleri sürekli olarak hücrelere saldırarak onlara zarar verirler Bu da kanser, kalp hastalıkları gibi önemli hastalıkların oluşma riskini oldukça büyük bir oranda arttırır Ancak vücutta yaşanan bu yıpratıcı etkilerin önlenmesi de yine Rabbimiz'in yaratma ilminin örneklerinden biri ile mümkün olmaktadır: Antioksidanlar?


Antioksidan Nedir?


Antioksidanlar, vücut hücreleri tarafından üretildiği gibi, gıdalarla da alınan bir grup kimyasal maddedir Gıdalarla alınan en önemli antioksidanlar, betakaroten, E ve C vitaminleridir


Antioksidanlar Görev Başında: Yaşlanmayı Engelleyici Özellikleri


Antioksidanlar, hücrelere ve bağışıklık sistemine saldıran ve ?serbest radikaller? diye adlandırılan moleküllere karşı koruyucu bir kalkan oluştururlar Böylece serbest radikallerin yıkıcı etkilerini engeller, pek çok hastalığa ve erken yaşlanmaya neden olabilecek zincir reaksiyonları önlerler


Vücut için büyük risk oluşturan bu serbest radikallerin oluşumuna ise, petrokimya ürünleri, X ve UV ışınları, sigara dumanı, hava kirliliği hatta yiyecek ve içeceklerde bulunan koruyucular ve katkı maddeleri gibi bazı bileşikler neden olmaktadır


Serbest radikallerin bir başka ortaya çıkma nedeni de oksijendir Her ne kadar tüm hayati fonksiyonlar için gerekli olsa da, solunum yoluyla vücudumuza giren oksijenin insan sağlığı için tehlikeli bir yanı da bulunmaktadır Oksijen olmadan besin yoluyla alınan ve tüm hayati fonksiyonlar için gerekli olan enerjinin açığa çıkması mümkün değildir Ancak tıpkı oksijenle temas eden bir metalin zamanla paslanması gibi oksijenin hücrede kullanılması sırasında çevredeki moleküller de okside olabilir Bu şekilde ortaya çıkan ve kontrol altında tutulamayan serbest radikaller hücrenin protein, yağ ve genetik materyal gibi önemli maddelerine saldırır Hücre harap olurken kimyasal reaksiyonlar zinciri başlar ve bu reaksiyonlar sonunda da daha çok serbest radikal ortaya çıkar Ayrıca insan vücudu yaşlandıkça antioksidan savunma sistemleri de gücünü sürekli kaybeder Hücrelerin kendi kendini tamir etme özelliği azalır Tüm bu yıpratıcı gelişmeler sonucunda ise kanser, kalp hastalığı gibi hastalıkların riski artar


Vücutta her gün yaşanan bu yıpratıcı etkinin ortadan kaldırılmasının en etkin yolu ise ancak Yüce Allah'ın benzersiz örneklerle donattığı doğadaki sebze ve meyvelerin tüketilmesidir


Antioksidan içerikleri bakımından neden özellikle koyu renk sebze ve meyveler tavsiye edilmektedir?


Bitkiler de insan derisi gibi güneşin zararlı etkilerinden korunmak için pigmentlerini artırırlar Bunun sonucunda ise renkleri koyulaşır Bitkilerin asıl antioksidan özellikleri ise pigment kısmında bulunur Bir bitkinin rengi ne kadar parlak ve koyuysa o kadar antioksidan özellik taşıyor demektir (age)


Antioksidanlar Hakkında Önemli Bilgi


İnsan vücudundaki her hücre, günde ortalama 10,000 serbest radikalin saldırısına maruz kalmaktadır (clevelandclinicorg)


Bazı uzmanlara göre antioksidan üretimi 25 yaşından itibaren yavaşlamaktadır Bu nedenle ilerleyen yaşlarda daha fazla ek antioksidan alınmalıdır (extcolostateedu]Colorado State University Extension)


Sebzeler ve meyveler pişirilince antioksidan değerleri azalır Bu nedenle buharda pişirme yöntemi en uygun olanıdır


Antioksidanlar yalnızca sebze ve meyvelerde bulunmaz Balık yağı, süt ve süt ürünleri ile selenyum açısından zengin olan balıkta da bulunur


Likopen, yaşlıların bedensel ve zihinsel sağlığını korumada ve pankreas kanseri gibi çeşitli kanser hastalıklarını önleme konusunda son derece etkili bir antioksidandır Likopen açısından zengin ender sebzelerden biri domatestir


Enginar, antioksidan özellikleri nedeniyle karaciğer hastalıklarında tedavilere ek olarak verilebilmektedir Enginarın başka bir mucizevi özelliği ise toksinleri (vücuttaki zararlı atıklar) temizleme yeteneğidir (hurriyetimcomtr)


Üzüm çekirdeği, bağ dokusunu güçlendirir Ayrıca üzümde bulunan ve antioksidan özelliği gösteren mineraller de vücudumuzdaki zararlı, hücrelerimizi güçten düşüren maddeleri yakalar ve kötü huylu kolesterolü engeller Üzümün kabuğu, içeriği ve çekirdeğinin ortalama 20 civarında değişik antioksidan madde ihtiva ettiği belirtilmektedir



Bazı Antioksidanlar (takvimcomtr)


C Vitamini


Hücrelerdeki zararlı reaksiyonların oluşmasını engeller Vücutta depolanamaz Bu nedenle, düzenli olarak sebze ve meyve takviyesiyle almak gerekmektedir


E Vitamini


Yağda çözünen ve karaciğerde depolanabilen bir antioksidandır Yaşlanmayı geciktirmek ve güneş yanıklarını iyileştirmek gibi birçok işlem gerçekleştirir


Selenyum


Vücudu kanserden koruyabilen glutatyon peroksidaz adlı antioksidan enzimi aktive eder


Beta Karoten


Serbest radikallerin oluşumunu önler


Önemli Besin Kaynakları


Turunçgiller ve suları, kiraz, çilek, vişne, koyu yeşil sebzeler (ıspanak, kuşkonmaz, yeşil biber, Brüksel lahanası, brokoli ve diğer yeşil sebzeler), kırmızı ve sarı biber, domates ve domates suyu, ananas, mango, papaya


Zeytinyağı, soya yağı, mısır ve ayçiçek yağı gibi bitkisel sıvı yağlar, fındık, tüm tahıllar, buğday ve tohumu, kahverengi pirinç, yulaf ezmesi, soya fasulyesi, bezelye, mercimek, koyu yeşil yapraklı sebzeler


Yulaf ezmesi, kahverengi pirinç, tüm tahıllar, buğday tohumu, süt ve süt ürünleri, balık ve birçok sebze?


Koyu turuncu, kırmızı, sarı ve yeşil renkteki çeşitli sebze ve meyveler (lahana, brokoli, ıspanak, domates, havuç, kayısı, kırmızı ve sarı biber ve greyfurt gibi)



Antioksidan Kaynağı Doğa


Sağlığı da hastalığı da veren Allah'tır Hastalığı insanları denemek için vesile kılan Yüce Allah, bu hastalıkların tedavi yöntemlerini de var etmiştir Ayrıca insanları yaratan Rabbimiz, "O, yarattığını bilmez mi? O, Latif'tir; Habir'dir" (Mülk Suresi, 14) ayetinde bildirildiği üzere onların neye ihtiyaçları olduğunu da en iyi bilendir Bu gerçek, sebze ve meyvelerde de tecelli etmektedir


"Gençliğin kaynağı" olarak adlandırılan ve Rabbimiz'in kullarına büyük bir rahmeti olan sebze ve meyvelerin ortak noktası, yoğun antioksidan içerikleridir Yapılan araştırmalar sonucu meyve ve sebzelerde antioksidan görevi gören yaklaşık 4000'den fazla bileşik olduğu saptanmıştır


Bunların arasında ise özellikle A, C ve E vitaminleri, çinko, selenyum, koenzim Q10 ve melatonin; kanser, kalp hastalıkları, felç ve katarakt gibi hastalıkları önlemekte ve yaşlanma sürecini yavaşlatmaktadır Ancak bu noktada belirtilmelidir ki, antioksidanlar oluşmuş hastalığın tedavisini değil, hastalıkların önlenmesini sağlamaktadır


Aynı zamanda vücudumuzda da üretilerek cildi koruyan, halsizliği ve hafıza zayıflığını önleyen antioksidanlar, Allah'ın insanların yaşaması için kusursuzca yarattığı nimetlerden bazılarıdır Yediğimiz tüm yiyecekleri yaratan Yüce Allah, yaşamımız boyunca ihtiyaç duyduğumuz tüm vitaminleri de bu yiyecekler içinde var etmiştir Bir Kuran ayetinde şöyle bildirilmektedir:


?Eğer Allah'ın nimetini saymaya kalkışacak olursanız, onu bir genelleme yaparak bile sayamazsınız?? (Nahl Suresi, 18)

(makale harun yahya)


Bu makale, İlmi Araştırma Dergisi 14 sayı (Ağustos 2005) 24 sayfada yayınlanmıştır