Horlamada Ameliyat Ne Zaman Gerekli Oluyor?

Erişkinlerin %25 kadarında görülen horlama sorunu sadece bir sosyal sorun değil bazen de ciddi bir sağlık sorunu oluşturuyor Doç Dr Erhun Şerbetçi, horlamaya ilişkin bilgileri Mynet okurları için yazdı

Örneğin Amerika Birleşik Devletlerinde uykuda solunum sorunu yaşayan 40 milyon üzerinde hasta varEğer horlama sorunu hastayı zaman zaman uykuda soluksuz bırakıyorsa ki bu nefes durmalarına "apne" diyoruz konunun mutlaka araştırılması gerekiyor

Eşler bu uykuda soluk tutmalarının en önemli tanıkları ve horlamanın şiddeti ve apnelerin sıklığı hakkında en iyi bilgileri onlardan alıyoruz KBB Uzmanına baş vuran hastaların hikayeleri dinlenildikten sonra burun içerisi, geniz bölgesi,ağız içerisi,yumuşak damak ve küçük dil bölgesi,yutak ve gırtlak girişi hastaya belirgin bir rahatsızlık vermeyen ince kıvrık ve/veya düz ve açılı endoskoplarla muayene ediliyorBu muayene sırasında burun içerisi ve geniz bölgesindeki tıkanıklıklar araştırılıyor,yumuşak damak ve küçük dilin büyüklüğüne ve sarkmış olup olmamasına bakılıyorAyrıca dil kökünün yapısı,yutak duvarlarının kalınlığı,çene ve dişlerin yapısı ve boyun yapıları da inceleniyorEğer hastanın muayene edilen bu bölgelerinde ileri bulgular varsa ve soluk tutmalarının ciddi seviyede olma şüphesi doğmuş ise hastayı uyku laboratuarlarına göndererek uyku testi istiyoruz

Uyku testleri KBB açısından ne önem taşıyor?

Bu testlerde bizim en çok dikkat ettiğimiz şey hastanın belirli bir uyku süresinde hangi sıklıkla ve ne kadar uzun süre ile soluksuz kaldığının saptanması Apne indeksi dediğimiz bu oran hastalığın şiddeti konusunda fikir veriyor ve tedavi şeklinin belirlenmesinde yardımcı oluyorEğer apne indeksi yüke hastalığın hayati öneminin arttığı bilinmeli

Horlamada ameliyat ne zaman gerekli oluyor?

Eğer muayene bulguları ve uyku testi ile çok ileri derecede bir uyku apnesi tanısı konulmuşsa burada öncelikle ameliyat kararı almak doğru olmazBu durumdaki hastaların günümüzdeki en başarılı tedavisi CPAP denilen bir maskenin kullanılmasıdırBu araç uykudaki hastaya daimi pozitif basınçlı oksijen vererek üst solunum yollarındaki direnci yener ve kandaki oksijen seviyesini yükseltir CPAP tedavisini uyku laboratuarındaki nörologlar belirler ve uygulanmasına yardımcı olurlarAncak CPAP ile yapılan uyku testinde burunda ileri bir tıkanıklıkla karşılaşılıyorsa bir burun içi ameliyatından sonra CPAP uygulamasına başlanılması ilgili nörologlar tarafından önerilebilir Apne indeksinin yüksek olmadığı durumlarda ve burun-boğazda belirgin tıkanıklıkların bulunduğu durumlarda ise hastanın tedavisi doğrudan KBB Uzmanına düşüyor

Horlamada hangi durumlarda ameliyat yapılıyor?

Eğer horlama sırasında uykuda apneler olmuyor veya çok az oluyor ise ve hastanın burun-boğazı tutan solunum yolları ile ilgili sorunları saptanmışsa ameliyat gerekebiliyor

Günümüzde horlama ameliyatları nasıl yapılıyor?

Günümüzde horlama ameliyatlarında önemli gelişmeler oldu Ama her şeyden önce çok ileri apneli olguların tedavisinin ameliyat olmadığını artık biliyoruzAyrıca ameliyat şeklini belirlemeden önce horlamaya yol açan mekanizma ve bölgelerin iyi belirlenmiş olması da gerekiyorÖrneğin dil kökünde yada alt çene yapısında önemli bir engelleme yapabilecek bir sorun varsa yumuşak damağa yönelik bir girişim etkili olmuyorBu bakışla horlamada uygulanan ameliyatları bölgelerine göre ayırmak uygun olur Burun içi, yumuşak damak ve küçük dil, dil kökü, dil ve çene ameliyatları gibiBu bölgelerde yapılan ameliyatlar yeni araçların kullanılması ile çok hafif ameliyatlar olabileceği gibi hastanede kalmayı gerektirebilecek ileri ameliyatlarda olabilir

Burun içine ne gibi ameliyatlar yapılıyor?

Eğer burunda halk arasında kemik eğikliği denilen deviasyon varsa ve bu durum ileri derecede burnu tıkıyorsa devisyon ameliyatı yapılıyor Bu ameliyat yöntemi hala klasik yöntemdir ancak hasta rahatını arttıran tamponların artık yaygın olarak kullanılması bir yeniliktirYine burun içerisinde halk arasında burun eti denilen konka şişmeleri horlamanın önemli sebeplerinden birisi olabiliyorEn yeni uygulamalar konkalarla ilgiliBurada artık klasik ameliyatları çoğu uzman uygulamıyor Günümüzde konkalar lazer yada radyofrekans uygulaması ile hasta için çok rahat sayılabilecek şekilde küçültülebiliyorBu girişimler için genel anesteziye gerek yok ama eğer hastaya örneğin bir dil kökü girişimi de yapılması gerekiyorsa genel anestezi kullanılıyor Benim deneyimlerime göre çok şişmiş alt konkalarda lazer daha başarılı sonuçlar veriyorKonka küçültülmelerinin burun tıkanıklığını önemli ölçüde çözdüğünü ve bu girişimlerin kanamasız, tamponsuz ve ağrısız yapılabildiğini söylemek abartılı sayılmazAncak yalnız başına burun tıkanıklığının giderilmesi eğer hastada horlamaya sebep olabilecek başka bir sorun da varsa horlamayı sadece azaltır yoksa tam olarak geçirmezHastaların çoğunda yumuşak damak ve küçük dil sorunu da vardır ve bunlarında aynı seansta yine örneğin radyofrekansla yapilabilecek girişimlerle çözülmesi gerekebilir

Yumuşak damak ve küçük dile ne gibi ameliyatlar yapılıyor?

Burada öncelikle horlama sebebi olarak yumuşak damak ve küçük dilin sorumlu olduğunun saptanmış olması gereklidir aksi takdirde yapılacak ameliyat ne olursa olsun yarar sağlamayacaktırYumuşak damağın sarkık,geniş ve tıkayıcı olması, küçük dilin büyük ve sarkık olması günümüzde çeşitli yöntemlerle tedavi edilebilmektedir Burada klasik ameliyat yöntemi daha az kullanılmakla birlikte özellikle ileri durumlarda hala gerekebilmektedirYumuşak damakta lazer kullanımı giderek yerini daha konforlu olan radyofrekansa bırakmıştırRadyofrekans lokal anestezi ile uygulanabilen, çoğu kez kansız ve ağrısız bir işlemdir ancak birkaç defa tekrarlanarak uygulanması gerekebilirEğer hastada dil kökünün tıkayıcı sorunu da varsa genel anestezi altında dil köküne de uygulanabilir olması gibi bir avantajı da vardır Ancak dil kökü uygulamasını basit yöntemler arasında saymamak gerekirAyrıca her hastada yalnız başına uygulanması söz konusu olmayabilir yani diğer yöntemlerle birlikte kullanılmasının gerekebileceği durumlarda vardır

Horlama ameliyatlarındaki çok yeni uygulamalar da var mı?

Son zamanda yumuşak damağa uygulanan çubuk implantlarda aynı maksada yöneliktir yani yumuşak damağı gergin tutarak çökmesini önleyip hava giriş çıkışını rahatlatmak için kullanılırlar Basit olarak tanımlanabilecek bu yöntem sadece yumuşak damak sorunu olan basit horlamalı hastaların çok küçük bir grubuna uygulanabilir gözükmektedirAyrıca son zamanlarda neredeyse kansız ve ağrısız olarak bademcik ameliyatları yapabilmemize yardımcı olan "termal welding" ile yumuşak damak ve bademcikler bölgesinde hem hasta hem de doktor için rahat çalışma olanağı doğmuşturBu yöntem özellikle klasik ameliyat gerektirebilecek nispeten ileri durumlarda büyük üstünlük sağlayacak gibi gözükmektedir

Horlama ameliyatlarında başka ne gibi uygulamalar var?

Horlamanın özellikle apnelerle birlikte olduğu ileri durumlarda doğrusu bahsetmiş olduğum basit kabul edilebilecek girişimler yalnız başlarına çok etkili olmayabilirler Bu durumda konuyla ilgili uzmanlar tarafından ve hastane koşullarında yapılması gereken farklı ameliyatlar da vardırÖrneğin geriye doğru kayarak solunum yolunu engelleyen dilin ön tarafa doğru askıyla çekilmesi , alt ve üst çenenin yapısal sorunlarında düzeltici çene ameliyatları ve bazı yutak bölgesine uygulanan ameliyatlar sayılabilirAyrıca bazı durumlarda damak ve çene protezleri uygulaması yararlı olabilir

HASTALARA UYARILAR

-Horlama ile beraber soluk tutmalar (apne) varsa konunun önemi artar

-Apneleri belirgin olan hastalara uyku testi gereklidir

-Çok ileri apneleri olan hastaların tedavisi basit ameliyatlar değildir

-CPAP tedavisi çok ileri olgularda ilk seçenek olmalıdır

-Ameliyat kararı uyku testinin sonuçları görülmeden verilmemelidir

-Ne kadar basit olarak tanımlanırsa tanımlansın her operasyonun komplikasyon riski vardır

-Bir tek horlama ameliyatı yokturHer hastaya aynı ameliyat uygulanmaz

-Ameliyat bölgesi iyi saptanmışsa sonuç başarılıdır aksi durumda sonuç başarılı olmaz

-Bazı durumlarda tekrarlayan girişimler gerekebilir

-Basit horlamalarda uygulanan tüm basit tekniklerin başarıları yüksektir ve bir birlerine yakındırHer tekniğin kendisine göre avantaj ve dezavantajı vardır

-Basit horlama hastaları ülkemizin neredeyse her yerinde tedavi edilebilmektedirler