Sülemî?Nin Risaleleri -4-

Sülemî?nin Risaleleri -4-



İhlâs


İhlâstan yoksun olan işlere riya karışır, şeytan o işlere dahil olmaya bir yol bulur


Ihlâs, insanın yapıp ettiklerini gerek kendisinin gerek başkalarının görmesi arzusundan uzak olarak yapması, işlerine karşılık beklememesidir Bu işleri yapmaya ehil kılınmasına sevincinden ve bunların şükrünü yerine getirmekle meşgul bulunduğundan dolayı yaptığı ibadetleri ve iyi işleri göstermek, onlara karşılık beklemek gibi şeyleri düşünmeye fırsat bulamamasıdır


İşleri (manevi karşılık bakımından boşa çıkma gibi) tehlikelerden koruyan ihlâstır İhlâs sahibini takvaya götürür, kaçamak yollar aramaktan uzaklaştırır


Vefa


Üzerine aldığı emanetin hükmünü gerek dışta (zâhirde), gerek içte (bâtında) yerine getirmektir


Vefa, istikamete aykırı hiçbir yöne sapmadan doğru yolda yürümektir


Vefa, inancı düzeltmek, dinin emir ve yasaklarına uyarak hareket etmek, Hakk?a mahsus yerlerde Hak ile beraber olmaktır


Vefa bollukta ve darlıkla Hakk?a içtenlikle uymaktır


Vefa sevgiyi korumak, ahdi gözetmektir


Vefa, cefa getirecek şeylerden sakınmaktır


Vefa, gazabı rıza ile karşılamak, başkalarının kusurunu görmezlikten gelmek, dostların kusurlarına bakmamak, hatalarını bağışlamaktır


Vefa, sırrı, dostlara karşı kötü zan beslemekten korumaktır


Nasihatler


Rivayete göre bir adam Hz Peygamber sav?e demiş ki:


? Bana nasihat et


Hz Peygamber sav:


? Kızma, demiş Adam:


? Başka da söyle, demiş Efendimiz buyurmuş:


? Komşuların içinde itibarlı ve iyi kişilerden utandığın gibi Allah?tan da hayâ et (Buharî, Edeb, 76; Ahmed, el-Müsned, 2/362; Taberanî, el-Kebîr, nr 7897)


Anlatılır ki: Cüneyd-i Bağdadî ks arkadaşlarından birine nasihat ederek demiş ki:


? İlme sarıl, üzerine bir hal gelse de ilimden ayrılma, arkadaşın yalnız ilim olsun Çünkü Cenab-ı Allah; ?İlimde râsih (derinleşmiş) olanlar O?na inandık derler (Âl-i İmran, 7) buyurmuştur


Hatem-i Asam ks?a: ?Bana nasihat et? denilmiş O da şöyle demiş:


? Ruhunu kendi yanında emanet, kendi varlığını rehin say, ölümün de mutlaka geleceğini düşün


Kâsım ibn Osman el-Hîrî ks?nin etrafındakilerden birine şöyle dediği anlatılır:


? Size beş şey tavsiye ederim: Zulme uğrarsanız zulmetmeyin Övülürseniz sevinmeyin Yerilirseniz sızlanmayın Yalanlanırsanız kızmayın Size hıyanet yapılırsa siz hıyanet yapmayın!


Bir adam İbrahim ibn Edhem ks?a geldi, ?bana vasiyet et? dedi O da şöyle dedi:


? Sana beş şey vasiyet edeyim: İnsanlar dünya ile meşgul olurlarken sen ahiretle meşgul ol İnsanlar dışını süslemekle meşgul olurlarken sen içini süslemekle meşgul ol İnsanlar saraylar imar etmekle meşgul olurlarken, sen kabirleri imar (kabirde yararlı olacak işler) ile meşgul ol İnsanlar halkın kusurlarıyla meşgul olurlarken sen nefsinin kusurlarıyla meşgul ol İnsanlar yaratıklara hizmetle meşgul olurlarken sen Yaratıcı?ya hizmetle meşgul ol

Yunus ibn Abdullah rha demiş ki:


? Üç adamdan üç söz işittim, artık Kur?an hariç, başka bir söz işitmesem gam yemem


Murik el-İclî?nin şöyle dediğini işittim: ?Memnunken pişman olacağım bir şeyi kızdığım zaman söylemedim

Muhammed ibn Sirin?den şunu işittim: ?Hiç kimseyi hiçbir şeyden dolayı kıskanmadım Zira kıskanma ya din veya dünya için olur Eğer Allah bir adama hayır vermişse neden onu kıskanayım Dünyaya gelince, dünya da zaten kıskanmaya değmez?


Hassan ibn Ebu Seyhan?dan da şunu işittim: ?Takvadan kolay bir şey yoktur? ?Nasıl olur?? dendi ?Hangi şey sana şüpheli gelirse onu bırak, (işte takva budur)? dedi


Sufilerin Adabı


Sufilerin uyguladığı edeplerden biri de rıfkı (yardımı) Allah?tan almak ve Allah için terk edilecek şeyi terk etmektir

Ahmed ibn Hadraveyh ks şöyle dedi:


?Kim Allah?tan alırsa üstünlük ile alır, kim Allah için terk ederse üstünlük ile terk eder Kim Allah?tan başkasından alırsa düşüklük ile alır; kim Allah?tan başkası için terk ederse düşüklük ile terk eder?


Onların adabından biri de halvette (tenhada, yalnızlıkta) Allah ile edebi muhafaza etmektir


Bayezid-i Bistamî ks şöyle demiş: ?Bir gece kalktım, namaz kılıyordum Yoruldum, oturdum ve ayağımı uzattım Birden gaipten bir ses duydum, diyordu ki: Padişahlarla oturan kimse terbiyeli bir biçimde oturmalıdır!?


Muhammed el-Cerirî ks de şöyle demiş: ?Bir gece tenhada oturdum, ayağımı uzattım, uyku bastırdı Birinin bana: ?Kullar, efendileriyle böyle mi oturur?? dediğini işittim?


Serî es-Sekatî ks de şöyle demiş: ?Gazalarımdan birinden dönüyordum Bir duvarın dibine gittim, sırt üstü yattım, ayağımı da duvarın üstüne uzattım ki dinleneyim Birden bir ses duydum: Ey Serî, kullar Mevlâ?nın huzurunda böyle mi oturur??


Onların adabından biri de, sünnetleri ve farzları ihmale sevk eder korkusuyla kendilerini az olsun çok olsun, edebin bütün şartlarına uydurmaktır


Abdullah ibn Mübarek ks şöyle dedi: ?Edebi küçümseyen, sünnetlerden mahrum kalmakla cezalandırılır Sünnetleri küçümseyen tevhidden mahrum kalmakla cezalandırılır?


Ali KAYA