Mide Ülseri / Tanısı / Tedavisi

Mide Ülseri



Tıp dilinde ülser çeşitli yaralar için de kullanılırsa da en fazla sözü edileni mide ülseridir


Ülser, bir asit özelliği olan mide salgısının, çeşitli sebeplerle yaralanan mide dokusunu etkilemesi sonucu daha aşağılardaki dokulara kadar yürüyebilen bir yara meydana getirmesi ile ortaya çıkar

Ülsere her yaşta ve her meslek grubundaki insanda rastlanabilir ama en fazla görüldüğü yaşlar 20 - 50 arasıdır

Ülserde soya çekimin de rolü olduğu kuvvetli ihtimaller arasındadır Ayrıca, ülserin şişman ya da zayıf, uzun ya da kısa boylu kişilerde görüldüğü yolundaki çeşitli iddiaların da gerçekle ilgisi olmadığı yapılan araştırmalar sonucu ortaya çıkmıştır

Ülsere yemek borusunun alt kısmında, midede, onikiparmak bağırsağının üst kısmında ve ince bağırsakta rastlanabilir, ülser genellikle tek olmakla birlikte hem midede hem de onikiparmak bağırsağında aynı anda olduğu görülmüştür

Midedeki ülser yarasının genişliği (Çapı) ortalama 5 - 25 milimetre, derinliği ise 6-20 milimetre arasında değişmektedir Onikiparmak bağırsağında görülen ülserlerin çapı 2-10 milimetre, derinliği ise 2-5 milimetre civarındadır Zaman zaman da daha büyük ülser yaralarına rastlanabilir
Ülser mide içi dokusundan başlayarak daha derinlerdeki kas dokularına kadar inebilen, hatta mide ve bağırsak duvarlarının delinmesine bile yol uçabilen bir hastalıktır Birden bire başlayıp hızla ilerleyen ülserler olduğu gibi, yavaş yavaş başlayıp, ağır ilerleyen ve uzun süre devam eden ülserler de vardır


Ülser neden olur ?


Mide dokusu tarafından salgılanan sümüksü bir madde, midenin iç kısmım ince bir tabaka halinde kaplayarak, dokuları asidin eritici etkisinden korur Bu salgılarda meydana gelecek herhangi bir aksaklık ya da gereğinden fazla asit salgılanması ülserin başlıca sebepleri arasındadır,
Midedeki asit fazlalığı ekşime ve kaynama şeklinde kendini gösterir Bu durum çok dikkatle takip edilmeli ve vakit kaybetmeden tedavi yolana gidilmelidir

Midenin fazla asit salgılaması bünye içi sebeplere ve özellikle ruhi etkilere ve heyecanlara bağlı olduğu kadar, yemeklerin hazırlanmasında kullanılan malzemenin cinsi ve düzenli beslenme ile de ilgilidir Ayrıca mide ülserine, mideye rastlayan kuvvetli darbelerin de sebep olduğu anlaşılmıştır






Ülserin belirtileri nelerdir ?

Mide ülserlerinde en belli başlı belirti ağrıdır Kemirici ve yakıcı bir özellik taşıyan ağrı kimi saman kramp şeklinde de kendini gösterir Ağrının süresi 15 dakika, bir saat ve hatta bazı hallerde daha da uzun sürebilir


Bu ağrının hissedildiği yere göre, ülserin nerede olduğu da anlaşılabilir Ağrı midenin üst kısmında ise mide ülseri, midenin sağında ise onikiparmak bağırsağı ülseri, karnın orta kısmında ise ince bağırsak ülserini belirler

* Ağrının gelişi sindirim devreleri ile ilgilidir Genellikle yemeklerden bir ya da 4 saat sonra başlar

* Ülser ağrılarının mevsimlerle de ilgisi olduğu ortaya çıkmıştır Bu ağrılar en fazla ilkbahar aylarında kendini gösterir Ağrıyı meydana getiren sebeplerin başında soğuk, ayak ıslanması ve üşümesi, sindirimi zor yiyecekler, süratli ve yeteri derecede çiğnemeden yemek yemek, üzüntü ve yorgunluk vardır

* Bulantı da zaman zaman görülen belirtiler arasındadır Kusma, ağrı sırasında olabileceği gibi, daha fazla, yaranın etkisi ile midenin onikiparmak bağırsağına çıkış yolunun daralmasından da meydana gelebilir Böyle durumlarda hasta bazen bir gün önce yediği yemekleri kusar Bazı hallerde de tükürük salgısı artar veya midedeki asit salgısı çoğalır ve yemek borusundan yukarıya doğru çıkarak ağızda sulanma yapabilir

* Ülserde kabızlık ta sık görülür Ülser belirtilerinden biri de açık ya da gizli kanamadır Yaranın kan damarlarını zedelemesi halinde ağızdan kusma ile birlikte kan geldiği de olur Kan hemen mideden dışarı atılmışsa görünüşü taze kan özelliğindedir Ancak bir süre midede kalmışsa, salgıların etkisiyle rengi kahverengi olur Kanın bağırsaklardan gelmesi halinde de hastanın dışkısı kömür siyahı bir renk alır Bunlar tamamen açık kanamalar için belirtilerdir Gizli kanamalarda ise bu tür belirtilerin hiç biri yoktur Ancak dışkının laboratuar belirtisinde ülserin kanama yaptığı anlaşılır

Endoskopi




Ülserin teşhisi


Hastalığın teşhisinde hastanın anlatacakları, klinik muayeneleri ve mide salgısının incelenmesi önemlidir Bunların yanı sıra yapılacak röntgen muayenesi de ihmal edilmemelidir Röntgende yüzde 95 oranında kesin teşhise varılacak sonuçlar alınabilmektedir
Ülser tedavisi ve dört ana nokta


Ülser tedavisinde dört ana nokta üzerinde durulur

1 -Midede artan asidi giderici ve ağrıyı kesici ilaçlar


2 -Yarayı etkileyen yiyecek ve içecekleri bırakarak sıkı bir perhiz


3 -Tam bir dinlenme ve ruhi tedavi


4-Ameliyat

* Asit fazlalığı ülserin ilerlemesine ve ağrının devamına yol açar Tedavisi için mide içindeki asidi değiştiren ve bu arada asit salgısını yavaşlatan ilaçlar kullanılır Bu ilaçlar aynı zamanda ağrıyı da ortadan kaldırır

* Ülser tedavisinin önemli noktalarından biri de perhizdir Tedavinin başlangıcında hastaya birkaç gün sadece süt verilir Daha sonra, sütün yanında ezmeler, pirinç lapası, rafadan yumurta, kaymak, krema ve pelte gibi yiyecekler verilmeye başlanır Ayrıca meyve suları ve bunu takiben de kızarmış ekmek, gevrek, kremalı çorba ve kek yiyecekler arasına eklenebilir

* Hastanın durumu düzeldikçe yemek çeşidi değiştirilebilir Ancak bu konuda doktorun tavsiyesine tam uymak ve perhizle birlikte uygulanacak gıda rejimini doktorun vereceği listeye göre yürütmek hastanın sağlığı açısından çok önemlidir

* Çeşitli hastalıkların tedavisinde olduğu gibi ülserin tedavisinde de istirahatın rolü büyüktür, ülserli hasta hem bedenen, hem de ruhen dinlenmelidir Değişik bir havada tatil ve seyahat ülserliler için bir tedavi şekli olabilir

* Ayrıca, hastanın tedavisinde yatıştırıcı ilaçların ve telkinin de önemli yeri vardır

* Ülserde uygulanan çeşitli tedavilerin başarılı olamadığı yerde son çare olarak ameliyata başvurulur Ameliyatı gerektiren sebeplerden bir başkası da tıkanma ve kanamaların devamıdır Ameliyatla ya midenin küçük bir kısmı ya da büyük bir bölümü alınır